DOQ

Minder diagnoses kanker tijdens COVID-epidemie in Nederland

De chaos die is veroorzaakt door COVID-19, heeft geresulteerd in een substantiële afname van het aantal diagnoses kanker in Nederland in vergelijking met de periode vóór deze pandemie. Dat is gevonden bij analyse van de gegevens van de Nederlandse Kankerregistratie (NKR) die in een ingezonden brief in The Lancet Oncology werden gepresenteerd.  

COVID-19 heeft wereldwijd een ongekende druk gezet op de gezondheidszorg. Dat geldt ook voor Nederland. Op 27 februari 2020 werd voor het eerst in ons land COVID-19 vastgesteld. Daarna verspreidde dit coronavirus zich snel. Om de verspreiding te remmen, heeft de regering vanaf 15 maart een streng social distancing beleid ingesteld. 

(bron foto pixabay)

De afname van het aantal diagnoses kanker was het grootst voor huidkanker. Dit effect werd waargenomen in alle leeftijdscategorieën en alle regio’s. Deze epidemiologische veranderingen zijn gevonden bij analyse van NKR-gegevens over de periode tussen 24 februari en 12 april. Ze zijn gebaseerd op de eerste gevallen dat de diagnose is vastgesteld door het Pathologisch-Anatomisch Landelijk Geautomatiseerd Archief (PALGA). 

Verklaringen 

Er zijn verschillende verklaringen voor de afname van het aantal diagnoses kanker. Ten eerste is het mogelijk dat personen met niet-specifieke symptomen die zouden kunnen passen bij kanker, niet een huisarts durven te raadplegen. Mensen kunnen tevens bang zijn data ze tijd van de huisarts verspillen voor niet-COVID-19-gerelateerde symptomen. Ook kunnen patiënten denken dat er onvoldoende capaciteit is voor niet-COVID-19-gerelateerde zorg en bang zijn om in een gezondheidszorgomgeving geïnfecteerd te raken met dit coronavirus.  

Een tweede verklaring is dat de meeste huisartsconsulten voor niet-acute problemen plaatsvinden via telemedicine. Het is mogelijk dat huisartsen in geval van symptomen die niet direct wijzen op kanker, de initiële diagnostiek uitstellen. Ook is het mogelijk dat ziekenhuizen de aanvullende diagnostiek uitstellen of hiervoor een langere doorlooptijd hebben, omdat veel ziekenhuisfaciliteiten gebruikt worden voor de aanpak van COVID-19.  

Een laatste verklaring voor de afname van het aantal diagnoses kanker is dat op 16 maart de bevolkingsonderzoeken naar borst-, colorectale en cervixkanker tijdelijk zijn gestopt, bedoeld om de druk die COVID-19 op het gezondheidszorgsysteem legt, te verlichten. Het effect hiervan wordt wellicht op de lange termijn duidelijk.  

Adviezen van IKNL 

Het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL), waar het NKR onder valt, heeft in april meerdere keren bericht over de verontrustende bevindingen van minder diagnoses kanker. Deze berichtgeving had enkele doelstellingen. Om te beginnen werd geadviseerd om in geval van klachten naar de huisarts te gaan.  

Daarnaast werden huisartsen aangemoedigd om patiënten met vermoedelijke kanker door te verwijzen naar een oncoloog. Ten derde werd een beroep gedaan op het opnieuw starten van de bevolkingsonderzoeken. Ten slotte werd de misvatting dat mensen in een gezondheidszorgomgeving een verhoogd risico om met dit coronavirus geïnfecteerd te raken, ontkracht. 


Dinmohamed AG, Visser O, Verhoeven RHA, et al. Fewer cancer diagnoses during the   COVID-19 epidemic in the Netherlands. Lancet Oncol. 2020 Apr 30. 

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/?term=32359403

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Minder administratie, beter contact

AI kan artsen ondersteunen door administratieve lasten te verlichten, ziet Juliën Rezek. Transcriptietools maken automatisch verslagen, waardoor artsen meer tijd hebben voor patiënten. “Hierdoor kunnen artsen dieper ingaan op klachten, wat resulteert in betere zorg.”

‘Laten we allemaal één stapje in elkaars domein zetten’

Zorgverleners hebben nog onvoldoende oog voor het verband tussen mentale klachten, hormonale klachten en hart- en vaatziekten bij vrouwen, aldus Sandra Kooij. Meer samenwerking tussen verschillende disciplines is nodig. “Kijk bij elkaar mee. Geef elkaar advies.”

Casus: oudere patiënte met reukproblemen

Op het spreekuur komt een 70-jarige vrouw in verband met problemen met ruiken. De problemen zijn enkele jaren eerder gestart. Initieel met minder goed ruiken (hyposmie), sinds een half jaar worden geuren steeds vaker als vies ervaren (kakosmie). Wat is uw diagnose?

Casus: man met klachten in de bovenbuik

Een man heeft in toenemende mate klachten van pijn in de bovenbuik. De pijn is zeurend en soms stekend en zit middenin de buik. Wat is uw diagnose?

Van tropenarts naar huisarts op Texel

Josine Blanksma werkte jarenlang als tropenarts voor Artsen zonder Grenzen en is een paar jaar geleden een nieuw avontuur aangegaan: ze werkt nu als huisarts op Texel. “Mijn nieuwe carrièrepad is heus niet minder uitdagend te noemen.”

‘Ik kan niet wachten op de eerste geprinte lasagne’

Ineke Obbema werkt met 3D-geprinte maaltijden voor mensen met slikproblemen bij het Máxima MC. De herkenbare vormen en verbeterde smaak bieden een opvallend alternatief voor traditionele gemalen voeding. “Je kunt meteen proeven dat er een chef-kok achter zit.”

Klimaatimpact onderzoeken voor een heel zorgpad

Lisanne Kouwenberg doet onderzoek naar de milieu-impact van zorgpaden. Dat kan aangrijpingspunten opleveren voor het verlagen van de klimaatimpact. “De meeste studies kijken naar één behandeling. Maar daar zit een heel traject omheen dat er ook aan bijdraagt.”

Help patiënten te stoppen met roken: ‘Minder zenden en meer interacteren’

Marieke Helmus combineert kunst en innovatie om het gesprek over stoppen met roken te starten. Met tools zoals een ‘Chat met je sigaret’-chatbot en humoristische ansichtkaarten helpt ze moeilijk bereikbare groepen om na te denken over hun rookgedrag.

Is er een dokter aan boord?

Wat doe je als er in een vliegtuig om een arts wordt gevraagd? Huisarts en luchtvaartgeneeskundige Peter Nijhof legt uit hoe medische noodgevallen in de lucht worden aangepakt, van de rol van artsen en cabinepersoneel tot het gebruik van medische kits en noodlandingen.

‘Stress verdient centrale plek in het consult’

Chronische stress, vaak gekoppeld aan sociale problemen, kan gezondheidsklachten veroorzaken. Feia Hemke pleit voor meer aandacht hiervoor in de spreekkamer en ontwikkelde tools om dit bespreekbaar te maken. “Hierdoor voorkom je onnodige medicalisering.”