Log in om uw persoonlijke bookmarks op te kunnen slaan.
Moeten we onze definities voor ondertemperatuur en koorts aanpassen?
Het wordt zomer, de temperatuur stijgt, maar als alles goed is geldt dat niet voor de lichaamstemperatuur. Deze daalt al 150 jaar. Cardioloog in het Eindhovense Catharina Ziekenhuis, Luuk Otterspoor legt uit waarom onze kerntemperatuur daalt en wat dat betekent voor de dagelijkse praktijk. Als voorzitter van het International Hypothermia and Temperature Management Symposium 16-17 juni in Eindhoven, weet hij veel van het effect van lage en hoge temperaturen op het lichaam.
“Halverwege de 19e-eeuw stelde de Duitse arts Carl Wunderlich de gemiddelde lichaamstemperatuur vast op 37,0 oC. Hij mat daarvoor de temperatuur in de oksel van duizenden mensen”, zegt Otterspoor. Tegenwoordig meten artsen een lagere lichaamstemperatuur. Geen wonder, roepen velen, want 150 jaar geleden waren metingen niet zo betrouwbaar. Deze verklaring kan overboord na een studie van Julie Parsonnet van de Amerikaanse Stanford University waarbij onderzoekers de gemiddelde temperatuur in drie cohorten met gegevens van 1860-2017 analyseerden. De gemiddelde temperatuur van de bijna 19 duizend deelnemers daalt met 0,03 oC per decennium tot 36,4 oC nu. De bevinding is inmiddels in andere cohorten bevestigd.
“De gemiddelde temperatuur daalt met 0,03 oC per decennium van 37 oC tot 36,4 oC nu”
Cardioloog Luuk Otterspoor
Betere zorg
“In de negentiende eeuw hadden mensen veel meer chronische infecties en die leidden tot een hogere gemiddelde lichaamstemperatuur”, zo verklaart Otterspoor de daling. Door preventie met bijvoorbeeld vaccins werd de infectiedruk lager. “Bovendien zorgt de behandeling van mensen met een infectie, kanker of auto-immuunziektes tot een lagere temperatuur. In het algemeen leven mensen steeds gezonder en worden ze ouder en ouderen hebben doorgaans een lagere lichaamstemperatuur.”
“Bij mensen met een lage normale temperatuur van 35,5 oC, is een stijging naar 36,5 of 37,0 oC mogelijk een alarmsignaal”
Praktijk
Een belangrijke vraag die onderzoekers tijdens het International Hypothermia and Temperature Management Symposium bespreken gaat over de invloed van deze nieuwe kennis op de praktijk van elke arts. “Moeten we onze definities voor ondertemperatuur en koorts aanpassen? Op de IC hanteren we een strikte definitie van 38,3 oC. Maar, bij mensen met een lage normale temperatuur van 35,5 oC is een stijging naar 36,5 of 37,0 oC mogelijk al een alarmsignaal. We weten ook dat ouderen minder makkelijk koorts maken als ze een infectie hebben.”
Gepersonaliseerde temperatuur
De uniforme definitie van de normale, te lage of te hoge temperatuur is aan heroverweging toe, net als de rol van de temperatuur bij (infectie)ziekten en de levensverwachting. Otterspoor: “Ik noem het een vorm van gepersonaliseerde geneeskunde om per individu op basis van bijvoorbeeld de normale lichaamstemperatuur en de leeftijd vast te stellen of er sprake van koorts is.” Tijdens het congres presenteerde Parsonnet een gepersonaliseerde temperatuurkaart.
“Tijdens onze EUROICE-trial koelen we tijdens het dotteren lokaal de hartspier af voordat we het vat openen”
Koud hart
Otterspoor en zijn collega’s bekijken of ze de omvang van schade aan de hartspier, na een infarct, kunnen beperken door de spier af te koelen. “Zodra je tijdens een dotterprocedure het bloedvat opent, treedt er in het infarctgebied zwelling op. De druk van de zwelling richt schade aan. Tijdens onze EUROICE-trial koelen we tijdens het dotteren lokaal de hartspier af voordat we het vat openen. Primair eindpunt van de studie is de omvang van de spierschade na 3 maanden. In juni includeren we de laatste patiënten en in november verwachten we de resultaten te kunnen presenteren.”
Ambulance
De EUROICE-trial leverde al een mooi resultaat. Nadat Otterspoor de studieopzet presenteerde kreeg hij de vraag het internationale congres in Eindhoven te organiseren. Zelf raakte hij gefascineerd door de mogelijkheden van temperatuur toen hij nog in Utrecht werkte: “Op de IC van het UMCU probeerden we hersenschade na een hartstilstand te voorkomen door de patiënt te koelen. We richtten zelfs een ambulance in met koelapparatuur. Toen ontstond ook het idee om de hartspier te koelen na een infarct.”
Referentie: Protsiv M, Ley C, Lankester J, Hastie T, Parsonnet J. Decreasing human body temperature in the United States since the industrial revolution. Elife. 2020;9:e49555.