DOQ

‘Mogelijk is de jonge generatie verstandiger dan wij’

De oratie van Willem de Vries, in januari uitgesproken, heeft uiteindelijk een tweede laag gekregen. Het hoofd van het Emma Kinderziekenhuis – Amsterdam UMC: “De titel is hetzelfde gebleven: Kindergeneeskunde van de toekomst: zorgen voor morgen. Maar terwijl ik bij ‘zorgen’ aanvankelijk alleen meende in te gaan op kansen en innovaties, heeft de actualiteit er zorgen om maatschappelijke ontwikkelingen aan toegevoegd.”

Laat er geen misverstand over bestaan: Willem de Vries is iemand bij wie naar eigen zeggen het glas altijd ‘voor driekwart vol is’. Maar wie zijn oratie beluistert, kan tot een andere slotsom komen, erkent de hoogleraar kindergeneeskunde. Hij maakt zich zorgen over de impact van inflatie, energie-, klimaat- en vluchtelingencrises en politieke besluiteloosheid op de volksgezondheid en daarmee op de zorg. Maar hij bekommert zich ook om ontwikkelingen in de sector zelf: “Steeds vaker hoor je dat het moeilijk wordt de zorg beschikbaar en betaalbaar te houden voor iedereen. Terwijl de zorgvraag stijgt, slagen we er nu al niet in voldoende zorgverleners te werven en te behouden. Een kwart van de jonge artsen heeft burn-outklachten.”

“We moeten gewoonten en verworvenheden loslaten met de overtuiging dat dit leidt tot optimale benutting van de capaciteit”

Hoofd van het Emma Kinderziekenhuis – Amsterdam UMC Willem de Vries

Oplossingen

De Vries draagt oplossingen aan in zijn oratie, waarbij hij ervoor pleit dat de zorg nadrukkelijk ook te rade gaat bij deskundigen búíten de sector. “Denk aan partijen die zorgprocessen helpen verbeteren. Want op eigen houtje krijgt de zorg bijvoorbeeld de capaciteitsproblemen niet opgelost.” De kinderarts vertelt waartoe dit heeft geleid in het Emma Kinderziekenhuis – Amsterdam UMC. “We gaan de zaken omdraaien bij de integrale planning van de kinderoperaties. Als je zoals vanouds plant vanuit de operateur, loop je het risico dat er uiteindelijk voor een patiënt geen bed beschikbaar is en de operatie niet kan doorgaan. Straks gaan we operaties en operatietijden plannen vanuit een gegarandeerd aantal beschikbare bedden. We laten gewoonten en verworvenheden los in de overtuiging dat dit leidt tot optimale benutting van de capaciteit én tot meer patiënt- en medewerkerstevredenheid. Dit laatste omdat operaties gegarandeerd doorgaan en wachttijden afnemen.”

“Ik zie de traditionele eerste, tweede en derde lijn plaatsmaken voor integrale, muurloze zorg”

Alle artsen in loondienst

Met het oog op betaalbaarheid van het zorgstelsel zegt De Vries dat initiatieven als zinnige zorg en passende zorg nog breder moeten worden omarmd. “We moeten minder meer doen en meer minder. Het zorgsysteem dient te worden ontdaan van negatieve productieprikkels. Het kan niet meer zo zijn dat iets doen meer loont dan niet iets doen. Uiteindelijk zouden alle artsen in loondienst moeten treden. De gedachte dat er dan minder hard zou worden gewerkt, is volstrekt onjuist; dat zie ik voortdurend om me heen, ook in Amsterdam UMC. En over het loslaten van gewoonten en verworvenheden gesproken: ziekenhuizen die álle zorg leveren, bestaan straks niet meer. Sommige zorgvormen worden straks mede vanuit kwaliteits- en kostenoverwegingen elders geboden. Daarom moeten we inzetten op ketensamenwerking, zowel nationaal als regionaal, en niet alleen tussen ziekenhuizen, maar ook met andere zorgpartners. Ik zie de traditionele eerste, tweede en derde lijn plaatsmaken voor integrale, muurloze zorg.”

“We moeten accepteren dat jongere generaties het anders zien dan wij en daarover in gesprek gaan”

Verstandiger

Prestatiedruk trekt een wissel op de volksgezondheid en dus ook op het welzijn van zorgverleners, betoogt De Vries. “Een op de tien verpleegkundigen heeft een burn-out, een op de vier jonge artsen heeft burn-outklachten. In de kindergeneeskunde, een van de populairste specialismen, is het steeds moeilijker arts-assistenten niet in opleiding te vinden. Maar kijk eens wat voor rolmodellen zij hebben: medisch specialisten en assistenten met een werkweek van respectievelijk 48 en 46 uur. Het is een logische oplossing het werk over meer mensen te verdelen, met het daarbij passende salaris. Als oudere generatie moeten we ons niet blijven afvragen: waarom kunnen zij het niet zoals wij het deden en doen? We moeten accepteren dat jongere generaties het anders zien dan wij en daarover in gesprek gaan. Mogelijk zijn zij verstandiger dan wij. Ik ben daarom blij dat met name ook de jonge artsen in toenemende mate gaan meedenken over de invulling van hun baan van de toekomst: hoe kunnen we het zorgproces effectiever, efficiënter, beter en daarmee ook leuker maken?”

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Minder administratie, beter contact

AI kan artsen ondersteunen door administratieve lasten te verlichten, ziet Juliën Rezek. Transcriptietools maken automatisch verslagen, waardoor artsen meer tijd hebben voor patiënten. “Hierdoor kunnen artsen dieper ingaan op klachten, wat resulteert in betere zorg.”

‘Laten we allemaal één stapje in elkaars domein zetten’

Zorgverleners hebben nog onvoldoende oog voor het verband tussen mentale klachten, hormonale klachten en hart- en vaatziekten bij vrouwen, aldus Sandra Kooij. Meer samenwerking tussen verschillende disciplines is nodig. “Kijk bij elkaar mee. Geef elkaar advies.”

Casus: oudere patiënte met reukproblemen

Op het spreekuur komt een 70-jarige vrouw in verband met problemen met ruiken. De problemen zijn enkele jaren eerder gestart. Initieel met minder goed ruiken (hyposmie), sinds een half jaar worden geuren steeds vaker als vies ervaren (kakosmie). Wat is uw diagnose?

Casus: man met klachten in de bovenbuik

Een man heeft in toenemende mate klachten van pijn in de bovenbuik. De pijn is zeurend en soms stekend en zit middenin de buik. Wat is uw diagnose?

Van tropenarts naar huisarts op Texel

Josine Blanksma werkte jarenlang als tropenarts voor Artsen zonder Grenzen en is een paar jaar geleden een nieuw avontuur aangegaan: ze werkt nu als huisarts op Texel. “Mijn nieuwe carrièrepad is heus niet minder uitdagend te noemen.”

‘Ik kan niet wachten op de eerste geprinte lasagne’

Ineke Obbema werkt met 3D-geprinte maaltijden voor mensen met slikproblemen bij het Máxima MC. De herkenbare vormen en verbeterde smaak bieden een opvallend alternatief voor traditionele gemalen voeding. “Je kunt meteen proeven dat er een chef-kok achter zit.”

Klimaatimpact onderzoeken voor een heel zorgpad

Lisanne Kouwenberg doet onderzoek naar de milieu-impact van zorgpaden. Dat kan aangrijpingspunten opleveren voor het verlagen van de klimaatimpact. “De meeste studies kijken naar één behandeling. Maar daar zit een heel traject omheen dat er ook aan bijdraagt.”

Help patiënten te stoppen met roken: ‘Minder zenden en meer interacteren’

Marieke Helmus combineert kunst en innovatie om het gesprek over stoppen met roken te starten. Met tools zoals een ‘Chat met je sigaret’-chatbot en humoristische ansichtkaarten helpt ze moeilijk bereikbare groepen om na te denken over hun rookgedrag.

Is er een dokter aan boord?

Wat doe je als er in een vliegtuig om een arts wordt gevraagd? Huisarts en luchtvaartgeneeskundige Peter Nijhof legt uit hoe medische noodgevallen in de lucht worden aangepakt, van de rol van artsen en cabinepersoneel tot het gebruik van medische kits en noodlandingen.

‘Stress verdient centrale plek in het consult’

Chronische stress, vaak gekoppeld aan sociale problemen, kan gezondheidsklachten veroorzaken. Feia Hemke pleit voor meer aandacht hiervoor in de spreekkamer en ontwikkelde tools om dit bespreekbaar te maken. “Hierdoor voorkom je onnodige medicalisering.”