DOQ

Neuro­stimu­lator tegen centraal slaap­apneu

Bij centraal slaapapneu is de regulatie van de ademhaling vanuit de hersenstam verstoord. Een neurostimulator van het middenrif, het zogeheten Remede systeem, kan de ademhaling corrigeren. Eind juni is, in het kader van een internationale studie, dit systeem geïmplanteerd bij de eerste Nederlandse patiënt. Hoofdonderzoeker longarts-somnoloog Jerryll Asin licht toe.

Remede (spreek uit: remedy) is enkele jaren geleden in de VS ontwikkeld en getest, en inmiddels goedgekeurd voor gebruik in de VS en Europa. Het apparaatje wordt onderhuids net onder het sleutelbeen geplaatst en is gekoppeld aan een elektrode, die in een bloedvat langs de linker of rechter middenrifzenuw wordt geplaatst. Het systeem kan veranderingen in de diepte en frequentie van de ademhaling meten. Als de ademhaling te veel afneemt of stopt, geeft het systeem via de elektroden prikkels aan het middenrif om de ademhaling te normaliseren.

“Ik denk dat er enkele duizenden symptomatische patiënten met centraal slaapapneu zijn”

longarts-somnoloog Jerryll Asin

Enkele duizenden patiënten

Centraal slaapapneu komt vooral voor bij mensen met ernstig hartfalen en boezemfibrilleren. “Maar niet iedereen heeft het in dezelfde mate en het leidt niet altijd tot klachten”, legt Jerryll Asin uit. “Het aantal symptomatische patiënten met centraal slaapapneu is nooit goed onderzocht, maar ik denk dat het er enkele duizenden zijn. Het is een vrij ingewikkeld ziektebeeld. Bij obstructief slaapapneu stopt iemand met ademen vanwege obstructie van de mondneuskeelholte. De oorzaak van centraal slaapapneu ligt in het ademhalingscentrum in de hersenstam. De respons op veranderingen is niet adequaat waardoor de ademhaling minder kan worden en zelfs helemaal stopt.”

Niet altijd herkend

Behandeling met Remede kan plaatsvinden bij mensen met matig tot ernstig centraal slaapapneu die daarvan klachten hebben. Die klachten lijken erg op die van obstructief slaapapneu: ’s nachts wakker schrikken doordat de ademhaling stopt, kortademigheid, niet uitgerust wakker worden, vermoeidheid of slaperigheid overdag, minder uithoudingsvermogen en afgenomen cognitie. Asin: “Lastig punt is dat dit sowieso vaak klachten zijn bij mensen met hartfalen. Iemand kan dus symptomatisch centraal slaapapneu hebben terwijl dat niet als zodanig wordt herkend.”

“Vrijwel alle behandelde patiënten zouden opnieuw kiezen voor de behandeling”

Prikkel aan middenrif

Remede detecteert verandering in de ademhaling en reageert daarop. Na onderhuidse plaatsing wordt onder beeldbegeleiding een elektrode in positie gebracht in het bloedvat dat langs het hart loopt en ook vlak langs de zenuw die het middenrif stimuleert. De elektrode kan een prikkel geven aan het middenrif waardoor een ademhalingsbeweging ontstaat. “Tijdens het aanbrengen van het systeem is de patiënt wakker”, legt Asin uit. “Onder lokale verdoving prikken we een bloedvat aan onder het sleutelbeen. Dat gebeurt door een cardioloog, op de kamer voor hartkatheterisaties. Tijdens de procedure testen we de prikkeloverdracht en de reactie van de patiënt daarop. Zo kunnen we de juiste prikkelsterkte instellen. Dit soort invasieve procedures geven altijd risico op een bloeding, een klaplong of een infectie, dus daar moeten we alert op zijn.”

Het nieuwe systeem is al uitvoerig getest en heeft goedkeuring van de FDA in de VS en van de EMA in Europa. “Het is dus niet helemaal experimenteel”, aldus Asin. “Uit eerdere onderzoeken is gebleken dat het systeem na een jaar bij 91% van de patiënten zorgt voor significante afname van het aantal apneus en had 82% betere kwaliteit van leven. Bovendien zouden vrijwel alle behandelde patiënten opnieuw kiezen voor de behandeling.”

“Het Remede systeem is een mooie aanvulling op wat we al hebben”

Vijf jaar follow up

Inmiddels is het Remede systeem in Amphia bij twee patiënten geïmplanteerd. De volgende twee staan gepland voor september. Toepassing van het nieuwe systeem gebeurt in het kader van een wereldwijde studie naar de effectiviteit en veiligheid op de langere termijn. Asin vertelt: “Met een follow up van vijf jaar onderzoeken we onder andere de afname van het aantal ademhalingsstoornissen en verbetering van kwaliteit van leven. Bij patiënten met hartfalen beoordelen we onder meer de hartfunctie en het uithoudingsvermogen. Tevens onderzoeken we het effect en de veiligheid van het systeem op de lange termijn en het optreden van eventuele risico’s of bijwerkingen.”

Mooie aanvulling

In de studie mogen in Nederland in eerste instantie 20 patiënten deelnemen. Over enkele maanden gaat waarschijnlijk ook Medisch Spectrum Twente meedoen. Asin benadrukt dat bij patiënten met centraal slaapapneu eerst andere behandelopties worden geprobeerd: behandeling met een CPAP-apparaat, eventueel in combinatie met medicijnen en/of zuurstof. Bij onvoldoende effect is ASV (een PAP-apparaat dat de ademhaling ondersteunt als deze afneemt) een optie voor patiënten met nog voldoende hartspierfunctie. “Als de hartspierfunctie te veel is afgenomen of de behandeling met een masker niet wordt verdragen of onvoldoende werkt, is het Remede systeem een alternatieve optie”, besluit Asin. “Het is dus een mooie aanvulling op wat we al hebben.”

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

De patiënt doet lastig, en dan?

Patiënten met een persoonlijkheidsstoornis kunnen soms veel losmaken, zowel in het behandeltraject als bij de arts. Thom van den Heuvel geeft handvatten voor het omgaan met deze patiëntengroep. “Het contact vraagt meer tijd en legt tegelijk emotionele druk op de arts."

Vind meertalige zorgverleners via ikspreekmeerdan.nl

Als anios in een huisartsenpraktijk in Amsterdam merkte Daan Frehe dat taal voor veel patiënten een barrière vormt voor het krijgen van goede zorg. “Via ikspreekmeerdan.nl kan nu een zorgverlener met een gedeelde taal en cultuur gevonden worden. Dat is enorm waardevol.”

Casus: man met een veranderde vlek op het been

Een 72-jarige man presenteert zich op uw spreekuur met een veranderde plek op het bovenbeen rechts. De vlek is gegroeid en van kleur veranderd. De patiënt heeft een licht huidtype en een voorgeschiedenis van basaalcelcarcinoom. Wat is uw diagnose?

Maak van wachttijd in de ggz hersteltijd: vijf praktische adviezen

Sanne Booij en Christien Slofstra willen af van de stille wachttijd in de ggz. Met hulp van de huisarts kan het herstel al beginnen, nog vóór de intake. “Deze periode hoeft geen verloren tijd te zijn.”

Beteugelen geneesmiddel­prijzen noodzakelijk voor betaalbare zorg

Wilbert Bannenberg strijdt met Stichting Farma ter Verantwoording tegen excessieve geneesmiddelprijzen. Zijn missie: winsten beteugelen om zorg toegankelijk te houden. “Geneesmiddelprijzen moeten beteugeld gaan worden, anders wordt de zorg onbetaalbaar.”

Casus: vrouw met veranderd defecatiepatroon

Een vrouw wordt naar de polikliniek gestuurd in verband met een veranderd defecatiepatroon. Ze heeft wat frequenter dan gebruikelijk ontlasting. Er zijn wat vage buikklachten in de zin van rommelingen en krampen. Ze gebruikt geen medicatie. Wat is uw diagnose?

‘We willen de maatschappij met de gezond­heids­zorg verbinden’

Huisarts Bernard Leenstra wil dat álle Nederlanders goed leren handelen in levensbedreigende situaties. Met zijn initiatief Schok & Pomp biedt hij leuke en tijdbesparende cursussen in levensreddend handelen en probeert hij maatschappij en gezondheidszorg te verbinden.

Trends in brandwonden bij kinderen

Zijn er meer brandwonden bij kinderen, of worden ze sneller doorverwezen? Arts-onderzoeker Frederique Kemme en chirurg Annebeth de Vries volgden de cijfers. “Er komen meer kinderen naar het brandwondencentrum.”

Veel kanker in de toekomst door CT-scans

Een recente analyse wijst op tienduizenden toekomstige kankergevallen door CT-scans. Cardio-thoracaal radioloog Firdaus Mohamed Hoesein pleit voor zorgvuldig gebruik: “Alleen als het écht nodig is en met een zo laag mogelijke dosis.”

‘Zorg dat de digitale weg niet de enige ingang naar de maatschap­pij wordt’

Steeds vaker gaat zorg via de digitale weg. Nicole Goedhart onderzoekt de toegankelijkheid van de (online) samenleving en geeft tips hoe de zorgverlener de zorg toegankelijk voor iedereen houdt. “Een afstand tot de online wereld kan gezondheidsverschillen vergroten.”