DOQ

NGID: uniek landelijk consortium voor huidonderzoek

Next Generation ImmunoDermatology (NGID) is het eerste landelijke dermatologieconsortium dat zich richt op de ontwikkeling en toepassing van hightech biomarkeronderzoek voor zes verschillende inflammatoire huidaandoeningen. “We gaan in dit onderzoek gedetailleerde patiëntprofielen opstellen die ons helpen de juiste zorg voor de juiste patiënt op het juiste moment aan te bieden”, vertellen Rob Vreeken en Marieke Seyger, beide betrokken bij dit zesjarige project.

In Nederland hebben ongeveer 2,5 miljoen mensen een inflammatoire huidaandoening. Hoewel deze aandoeningen niet levensbedreigend zijn, hebben zij wel een grote impact op patiënten. Bovendien gaan zij gepaard met hoge maatschappelijke kosten, vertelt dr. Rob Vreeken, Associate Professor (Quantitative) Molecular Imaging of Pharmaceutical Markers, Universiteit Maastricht. Het vinden van de juiste behandeling voor een patiënt is soms ook een enorme zoektocht. Vreeken: “Met NGID gaan we gebruikmaken van verschillende nieuwe technieken en artificial intelligence om zes huidaandoeningen in detail te onderzoeken. We hopen hiermee uiteindelijk het ziektebeeld beter te begrijpen en patiënten sneller de juiste behandeling te kunnen geven.”

“Bij NGID wordt naast de klinische en moleculaire data ook gekeken naar sociale en psychologische aspecten: de mens als geheel.”

Dermatoloog dr. Marieke Seyger, Radboudumc

Datawarehouse

Om dit doel te bereiken zal er in eerste instantie heel erg veel data verzameld moeten worden. “Dat doen we door middel van klinische studies, maar ook door gebruik te maken van al bestaande Europese databases”, zegt Vreeken. Binnen het project wordt gekeken naar verschillende moleculaire markers met bijvoorbeeld massaspectrometrie en Ramanspectroscopie, maar ook naar aspecten als transepidermaal waterverlies. Al die klinische en moleculaire data worden verzameld in een grote database, het datawarehouse. “Maar bij NGID staat de patiënt echt centraal”, zegt dr. Marieke Seyger, dermatoloog, Radboudumc. “Daarom wordt naast de klinische en moleculaire data ook gekeken naar sociale en psychologische aspecten: de mens als geheel.”

Patiëntprofielen

Met behulp van artificial intelligence wordt vervolgens in die enorme database gezocht naar patronen. “Met deze patronen hopen we patiëntprofielen op te kunnen stellen”, legt Vreeken uit. “Als we vervolgens bij een andere patiënt eenzelfde patroon zien dat ook op dezelfde manier verandert bij een bepaalde behandeling, kunnen we mogelijk voorspellen welke behandeling voor patiënten met eenzelfde profiel het beste zal werken.” Seyger: “Dit geeft ons niet alleen meer inzicht in de onderliggende mechanismen van de huidaandoeningen, maar leidt hopelijk ook tot het identificeren van biomarkers waarmee we patiënten veel gerichter kunnen behandelen. We hopen dan ook van een ‘one size fits all’ te komen tot een gepersonaliseerde behandeling voor iedereen. Dit is zeker met de dure geneesmiddelen die we vandaag de dag tot onze beschikking hebben ook van maatschappelijk belang; zo kunnen we deze middelen zo gericht mogelijk inzetten.”

“In het kader van de toekomstvisie, die breder is dan deze zes aandoeningen, levert de diversiteit in aandoeningen belangrijke aanknopingspunten op voor vervolgstudies”

dr. Rob Vreeken

Vliegwiel

De zes aandoeningen waar NGID zich in eerste instantie op richt zijn psoriasis, atopische dermatitis, urticaria, hidradenitis suppurativa, lupus erythematodes en T-cellymfoom. Seyger: “Deze laatste hebben we bewust gekozen om overeenkomsten en ook verschillen te kunnen identificeren in de moleculen die betrokken zijn bij de betreffende ziekteprocessen.” In het kader van de toekomstvisie, die breder is dan deze zes aandoeningen, levert de diversiteit in aandoeningen belangrijke aanknopingspunten op voor vervolgstudies, laten Vreeken en Seyger weten. Seyger: “We hopen met dit project en onze datawarehouse een soort vliegwiel te creëren. De methoden die wij gebruiken, van de diepe moleculaire karakterisering tot het verzamelen van data over sociale aspecten en de psychologie van de patiënt, zijn mogelijk ook voor andere ziektebeelden interessant.” Een van de wensen is dan ook om de aanpak van NGID uit te rollen naar andere dermatologische aandoeningen en zelfs andere specialismen.

Unieke samenwerking

De Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) heeft een grote subsidie toegekend voor het NGID-project in het kader van de Nationale Wetenschaps Agenda, Open Route for Consortia (NWA-ORC). “We zijn heel erg trots dat het gelukt is dit landelijke consortium op te richten”, zegt Seyger. Want Vreeken en Seyger zijn zeker niet de enige betrokkenen. Het is een unieke samenwerking tussen alle dermatologen in Nederland, alle academische ziekenhuizen, verschillende kennisinstellingen, hightechbedrijven, patiëntenverenigingen en de (bio)farmaceutische industrie. Zowel Vreeken als Seyger geven aan dat het bij elkaar krijgen van het team en dit consortium een sterk team-effort was van een diverse groep wetenschappers, geleid door prof. dr. Robert Rissman, Universiteit Leiden. “Hij heeft een coördinerende rol in het project en het is echt zijn verdienste geweest om al deze mensen en disciplines bij elkaar te krijgen, waarvoor alle lof.”.

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Casus: patiënte met dyspnoe en oedeem in het gelaat

Een 66-jarige vrouw presenteert zich met sinds drie weken progressief verminderde inspanningstolerantie en met name ’s ochtends een zwelling van het gelaat. Overdag verbeteren de klachten deels. Wat is uw diagnose?

Wat je verwacht, voel je: wat zorgverleners kunnen leren van placebo-effecten

Wat patiënten verwachten, beïnvloedt direct hoe zij pijn of bijwerkingen ervaren. Henriët van Middendorp legt uit hoe placebo- en nocebo-effecten werken, en hoe zorgverleners deze bewust en ethisch kunnen inzetten in de praktijk.

Trots op goed werkend meld­systeem voor bijwerk­ingen

Agnes Kant wijst op het belang van meer onderzoek naar bijwerkingen en roept zorgverleners op te blijven melden bij het Bijwerkingenmeldsysteem. “Van 70% van de geneesmiddelen is nog onduidelijk of deze veilig tijdens de zwangerschap gebruikt kunnen worden.”

Wandelend naar een betere gezondheid

Matthijs van der Poel combineert als huisarts en sportliefhebber zorg en beweging. Met stichting Looprecept wandelt hij wekelijks met patiënten – goed voor lijf, hoofd én verbinding. “Het is heel laagdrempelig en dat verklaart denk ik ook het succes.”

De patiënt doet lastig, en dan?

Patiënten met een persoonlijkheidsstoornis kunnen soms veel losmaken, zowel in het behandeltraject als bij de arts. Thom van den Heuvel geeft handvatten voor het omgaan met deze patiëntengroep. “Het contact vraagt meer tijd en legt tegelijk emotionele druk op de arts."

Vind meertalige zorgverleners via ikspreekmeerdan.nl

Als anios in een huisartsenpraktijk in Amsterdam merkte Daan Frehe dat taal voor veel patiënten een barrière vormt voor het krijgen van goede zorg. “Via ikspreekmeerdan.nl kan nu een zorgverlener met een gedeelde taal en cultuur gevonden worden. Dat is enorm waardevol.”

Casus: man met een veranderde vlek op het been

Een 72-jarige man presenteert zich op uw spreekuur met een veranderde plek op het bovenbeen rechts. De vlek is gegroeid en van kleur veranderd. De patiënt heeft een licht huidtype en een voorgeschiedenis van basaalcelcarcinoom. Wat is uw diagnose?

Maak van wachttijd in de ggz hersteltijd: vijf praktische adviezen

Sanne Booij en Christien Slofstra willen af van de stille wachttijd in de ggz. Met hulp van de huisarts kan het herstel al beginnen, nog vóór de intake. “Deze periode hoeft geen verloren tijd te zijn.”

Beteugelen geneesmiddel­prijzen noodzakelijk voor betaalbare zorg

Wilbert Bannenberg strijdt met Stichting Farma ter Verantwoording tegen excessieve geneesmiddelprijzen. Zijn missie: winsten beteugelen om zorg toegankelijk te houden. “Geneesmiddelprijzen moeten beteugeld gaan worden, anders wordt de zorg onbetaalbaar.”

Casus: vrouw met veranderd defecatiepatroon

Een vrouw wordt naar de polikliniek gestuurd in verband met een veranderd defecatiepatroon. Ze heeft wat frequenter dan gebruikelijk ontlasting. Er zijn wat vage buikklachten in de zin van rommelingen en krampen. Ze gebruikt geen medicatie. Wat is uw diagnose?