DOQ

Nieuw ontdekt eiwit speelt rol bij ontstekingen atherosclerose

Een groep (inter)nationale wetenschappers vond een nieuw eiwit, prosaposine genaamd, dat een belangrijke rol speelt bij altherosclerose en daarmee een potentieel therapeutisch doelwit vormt. Dit translationele onderzoek strekte zich uit from bench to bedsite en verscheen in Science Translational Medicine.

Macrofagen spelen een centrale rol bij de pathogenese van atherosclerose. Ze zijn namelijk verantwoordelijk voor de ontstekingsactiviteit in het kader van atherosclerose. Dat ontstekingsproces kost veel energie. Daarom moeten macrofagen hun energieverbruik flink opschroeven. Het is belangrijk om dit proces te ontrafelen. Dat geeft niet alleen inzicht in die ontstekingsactiviteit en daarmee atherosclerose in elkaar zit, maar biedt mogelijk ook aanknopingspunten om dat proces af te remmen.

(Foto: iStock)

Aanpak van pathways

De hoofdschakelaar van het metabolisme in macrofagen is een eiwitcomplex dat mechanistic target of rapamycin (mTOR) wordt genoemd. Met behulp van nanotechnologie (om precies te zijn: myeloïde celspecifieke nanobiologicals) konden de onderzoekers deze hoofdschakelaar specifiek in macrofagen uitschakelen.

Vervolgens hebben ze in een muismodel onderzocht wat het effect daarvan op atherosclerose is. In apolipoproteïne E-deficiënte (Apoe-/-) muizen vonden ze dat het doelgericht aanpakken van de signaleringspathways, waarbij mTOR en ribosomale proteïne S6 kinase-1 (S6K1) betrokken zijn, resulteert in een snelle afname van de ontstekingsactiviteit van de macrofagen in een atherosclerotische plaque. Al na één week behandeling namen zowel de omvang van de atherosclerose, als de bijbehorende ontsteking af.

Identificatie en remming van prosaposine

Vervolgens zijn de wetenschappers het moleculaire mechanisme gaan ontrafelen dat ten grondslag ligt aan dit krachtige ontstekingsremmende effect. Daarbij kwam steeds één eiwit naar voren: prosaposine. De rol hiervan bij atherosclerose was tot nu toe niet bekend. In aanvullende experimenten vonden ze dat prosaposine een belangrijk effect heeft op het metabolisme van macrofagen. Bij muizen die geen prosaposine kunnen aanmaken, ontstond ook minder atherosclerose en ontsteking in de vaatwand.

Bij evaluatie van de veranderingen in het transcriptoom vonden ze dat het Psap-gen dat codeert voor het lysosomale eiwit prosaposine, nauw verwant is aan de mTOR-signalering.

Daaropvolgende in vitro experimenten toonden dat remming van het Psap-gen zowel de glycolyse als de oxidatieve fosforylering onderdrukte.
Transplantatie van het beenmerg dat geen Psap-gen bevatte, in knock-out muizen waarin het gen voor de LDL-receptor ontbrak (Ldlr -/-) leidde tot een afgenomen progressie van de atherosclerose en in een afgenomen ontstekingsactiviteit in de plaque.

Bevestiging bij de mens

Tot slot wilden de onderzoekers weten of prosaposine ook bij mensen een rol speelt in atherosclerose. Ze vonden dat er veel prosaposine werd aangemaakt door macrofagen en dat dit samenhangt met hun ontstekingsactiviteit. Het bevestigt dat prosaposine in macrofagen een sleutelrol speelt in de atherosclerose. Deze bevindingen bieden mechanistische inzichten in de ontwikkeling van atherosclerose.
Prosaposine is dan ook een nieuw potentieel aangrijpingspunt voor de behandeling van atherosclerose.


Referenties: van Leent MMT, Beldman TJ, Toner YC, et al. Prosaposin mediates inflammation in atherosclerosis. Sci Transl Med. 2021;13:eabe1433. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33692130/
Obscuur eiwit speelt belangrijke rol in aderverkalking. Radboudumc.nl, 11 maart 2021.https://www.radboudumc.nl/nieuws/2021/obscuur-eiwit-speelt-belangrijke-rol-in-aderverkalking

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Casus: jongen met gepig­menteerde huid­afwijking

Een tienjarige jongen heeft een opvallende laesie op de rechterbovenarm. Bij navraag blijkt deze laesie al jaren aanwezig. In de familie komen geen melanomen voor. De jongen heeft een blanco voorgeschiedenis. Wat is uw diagnose?

Casus: man met klachten van moeizaam plassen

Een man komt met een doorgemaakte blaasontsteking op uw spreekuur. Plassen gaat al een paar jaar langzaamaan moeilijker en moeilijker. De straal is zwak, nogal eens sproeiend en er wordt bijna altijd wat nagedruppeld. Persen helpt niet echt. Wat is uw diagnose?

Iedere arts moet zich voorbereiden op een leven lang leren

Welzijn is een voorwaarde voor professionele en persoonlijke ontwikkeling. En dat is in de medische sector meer dan ooit een punt van zorg, vindt Marjolein van de Pol. “De nieuwe bewegingen moet je gewoon volgen, in welke fase van je carrière je ook zit.”

‘‘Minder eten en meer bewegen’ is echt een misvatting’

Mensen met obesitas hebben vaak te maken met negatieve vooroordelen, ook in de zorg. Daardoor vermindert de kwaliteit van zorg, legt Paige Crompvoets uit. “Uit mijn onderzoek bleek dat mensen met obesitas soms belachelijk gemaakt worden door hun zorgverleners.”

Whispp biedt oplossing voor mensen met stem- en spraak­problemen

Joris Castermans ontwikkelde Whispp, een app die met behulp van AI fluister- en aangedane spraak kan omzetten in een heldere en natuurlijke stem. “Wie nog audio- of video-opnames heeft van de gezonde stem, kan met Whispp de eigen stem van vroeger creëren.”

Artsen voor Kinderen helpt kinderen met een chronische ziekte of beperking

Michel Weijerman van Stichting Artsen voor Kinderen vertelt over hun projecten voor betere zorg en welzijn voor kinderen met een chronische aandoening. “Zo’n 200 zorgprofessionals zijn op vrijwillige basis bij onze poli betrokken. Binnen 48 uur krijg je antwoord.”

Casus: patiënte met dagelijkse neusbloedingen

Een patiënte is de dagelijkse neusbloedingen rechts helemaal zat. Door het dichtknijpen van de neus gedurende 10 minuten stopt de bloeding wel steeds. Wat is uw diagnose?

‘Wees alert op opioïd­misbruik bij patiënten op SEH’

Opioïdgebruik komt bij SEH-patiënten vaker voor dan gemiddeld. Meer bewustzijn over misbruik van deze medicatie is nodig, aldus Joris Holkenborg. “Maar vergeleken met de VS doen we het in Nederland, mede dankzij apothekers en huisartsen, best wel goed.”

Voorkom een burn-out

Huisarts Nico Verhoef onderzocht waarom steeds meer artsen een burn-out krijgen, hoe dit te voorkomen, én geeft tips hoe je het werk leuk houdt voor jezelf. “Een middag per week maakte ik vrij voor kleine chirurgische ingrepen, omdat ik dat heel leuk vind om te doen.”

De zorgverlener als verwonderaar

Steeds meer resultaten wijzen uit dat een goed contact tussen de zorgverlener, het kind en de ouders, veel leed kan voorkomen. Piet Leroy zet zich in voor pijn- en traumavrije zorg bij kinderen. “Ik spreek nooit over lastige ouders, wel over kwetsbare ouders.”


0
Laat een reactie achterx