DOQ

Nieuwe afweerreactie tegen malariaparasiet ontdekt

Rode bloedcellen die geïnfecteerd zijn met de geslachtscellen van malariaparasieten kunnen door het immuunsysteem herkend en bestreden worden, ontdekte prof. dr. Teun Bousema van het Radboudumc samen met internationale collega’s. Eerder werd gedacht dat de parasiet in deze fase onaantastbaar was. Het immuunsysteem heeft alleen meestal wel wat hulp nodig bij het opruimen van de parasiet. Een nieuw vaccin zou hierbij kunnen helpen.

Het team wetenschappers van Radboudumc, de University of Glasgow en Harvard University. onderzocht het bloedplasma van meer dan 500 malariapatiënten uit Kameroen, Burkina Faso, Malawi en Gambia. De resultaten zijn recent gepubliceerd in Science Translational Medicine. Plasmodium falciparum is een eencellige parasiet die voor zijn hele levenscyclus afhankelijk is van muggen en mensen. Wanneer een geïnfecteerde mug een mens steekt, spuit deze parasieten in die de mens ziek maken en soms tot sterfte leiden. Een deel van de ziekmakende parasieten ontwikkelt zich tot mannelijke en vrouwelijke geslachtscellen die vervolgens weer door een andere mug opgenomen kunnen worden. Een deel van die parasietontwikkeling vindt plaats in rode bloedcellen in het beenmerg.

Immuunreactie versterken met vaccin?

De onderzoekers ontdekten eiwitten van de geslachtscellen van de malariaparasiet op de buitenkant van hun rode bloedcellen. Die eiwitten worden herkend en aangepakt door het immuunsysteem. Deze afweerreactie resulteert in een afname in het aantal ontwikkelende geslachtscellen die weer muggen kunnen infecteren. De nieuw ontdekte vorm van immuniteit onderbreekt de ontwikkeling van malariaparasieten en voorkomt zo dat het menselijk bloed besmettelijk wordt voor muggen. De resultaten bieden aanknopingspunten voor een vaccin dat deze afweerreactie versterkt en misschien de verspreiding van malaria helemaal kan voorkomen.

Hoogleraar Epidemiologie van Tropische Infectieziekten prof. dr. Teun Bousema van het Radboudumc: “Er bestaat geen individuele, magische oplossing voor malaria, maar dit is wel een ontdekking met potentie. Het helpt ons om te begrijpen hoe malaria zich door gemeenschappen verspreidt, en biedt aanknopingspunten voor nieuwe middelen. Zulke innovatieve middelen zijn essentieel voor de voortzetting van de continue campagne om deze verschrikkelijke ziekte een halt toe te roepen.”

Bouwen op eerdere ontdekkingen

Eerder ontdekte Bousema al dat sommige mensen na een malaria-infectie een afweerreactie ontwikkelen die voorkomt dat ze nieuwe muggen besmetten. De antistoffen die deze mensen aanmaken worden door de mug opgezogen en schakelen in de muggenmaag de malariaparasiet uit. De patiënten hebben zelf geen voordeel van de antistoffen die ze aanmaken, maar andere mensen – die door deze muggen gebeten worden – wel. Het is een interessante vorm van altruïstische immuniteit. Bousema ontdekte dat één op de vijfentwintig malariapatiënten verspreiding van de ziekte zo voorkomt. De nieuw ontdekte afweerreactie, recent gepubliceerd in Science Translational Medicine, werkt vroeger in de parasietontwikkeling en voorkomt de uitrijping van malariaparasieten in het beenmerg. Het menselijk afweersysteem kan parasieten dus opruimen voordat ze de mug bereiken en zelfs als ze de mug bereiken hun besmettelijkheid nog remmen.

Bron: Radboudumc
Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Tussen de spreekkamer en het schetsboek: arts met beeld als tweede taal

Aios dermatologie Loes Vos maakt naast haar werk medische illustraties. Voor collega’s, patiënten én landelijke campagnes vertaalt ze complexe informatie naar helder beeld. “Ik teken bijna bij elk consult wel iets uit.”

Casus: patiënte met dyspnoe en oedeem in het gelaat

Een 66-jarige vrouw presenteert zich met sinds drie weken progressief verminderde inspanningstolerantie en met name ’s ochtends een zwelling van het gelaat. Overdag verbeteren de klachten deels. Wat is uw diagnose?

Wat je verwacht, voel je: wat zorgverleners kunnen leren van placebo-effecten

Wat patiënten verwachten, beïnvloedt direct hoe zij pijn of bijwerkingen ervaren. Henriët van Middendorp legt uit hoe placebo- en nocebo-effecten werken, en hoe zorgverleners deze bewust en ethisch kunnen inzetten in de praktijk.

Trots op goed werkend meld­systeem voor bijwerk­ingen

Agnes Kant wijst op het belang van meer onderzoek naar bijwerkingen en roept zorgverleners op te blijven melden bij het Bijwerkingenmeldsysteem. “Van 70% van de geneesmiddelen is nog onduidelijk of deze veilig tijdens de zwangerschap gebruikt kunnen worden.”

Wandelend naar een betere gezondheid

Matthijs van der Poel combineert als huisarts en sportliefhebber zorg en beweging. Met stichting Looprecept wandelt hij wekelijks met patiënten – goed voor lijf, hoofd én verbinding. “Het is heel laagdrempelig en dat verklaart denk ik ook het succes.”

De patiënt doet lastig, en dan?

Patiënten met een persoonlijkheidsstoornis kunnen soms veel losmaken, zowel in het behandeltraject als bij de arts. Thom van den Heuvel geeft handvatten voor het omgaan met deze patiëntengroep. “Het contact vraagt meer tijd en legt tegelijk emotionele druk op de arts."

Vind meertalige zorgverleners via ikspreekmeerdan.nl

Als anios in een huisartsenpraktijk in Amsterdam merkte Daan Frehe dat taal voor veel patiënten een barrière vormt voor het krijgen van goede zorg. “Via ikspreekmeerdan.nl kan nu een zorgverlener met een gedeelde taal en cultuur gevonden worden. Dat is enorm waardevol.”

Casus: man met een veranderde vlek op het been

Een 72-jarige man presenteert zich op uw spreekuur met een veranderde plek op het bovenbeen rechts. De vlek is gegroeid en van kleur veranderd. De patiënt heeft een licht huidtype en een voorgeschiedenis van basaalcelcarcinoom. Wat is uw diagnose?

Maak van wachttijd in de ggz hersteltijd: vijf praktische adviezen

Sanne Booij en Christien Slofstra willen af van de stille wachttijd in de ggz. Met hulp van de huisarts kan het herstel al beginnen, nog vóór de intake. “Deze periode hoeft geen verloren tijd te zijn.”

Beteugelen geneesmiddel­prijzen noodzakelijk voor betaalbare zorg

Wilbert Bannenberg strijdt met Stichting Farma ter Verantwoording tegen excessieve geneesmiddelprijzen. Zijn missie: winsten beteugelen om zorg toegankelijk te houden. “Geneesmiddelprijzen moeten beteugeld gaan worden, anders wordt de zorg onbetaalbaar.”