DOQ

Nieuwe richtlijn bij opsporing prostaatkanker

Recent is de ‘Module diagnostische prostaat MRI voor de NVU-richtlijn Prostaatcarcinoom’ ingegaan. Deze vernieuwde richtlijn stelt dat voortaan een MRI-scan gemaakt dient te worden als sprake is van verhoogde waarden bij een PSA-bloedtest en er een indicatie is voor een prostaat biopsie.

Tot nu toe werd er in dit geval standaard weefsel afgenomen, een pijnlijke ingreep, die leidt tot complicaties en overbehandeling. De komst van deze module, die bovendien kan leiden tot een flinke verlaging van de zorgkosten, is mede te danken aan prof. dr. Jelle Barentsz, radioloog in het Radboudumc en dr. Ivo Schoots, radioloog in het Erasmus MC.

Preciezer

Dr. Inge van Oort, uroloog in het Radboudumc: “Dit betekent voor urologen dat we patiënten sneller duidelijkheid kunnen geven. Bovendien is het voordeel dat een eventueel biopt na een MRI preciezer is. Dit verkleint de kans op misprikken en complicaties.”

(Foto: Pixabay)

Prostaatkanker is na longkanker de meest voorkomende kankersoort bij de man. Jaarlijks komen er in Nederland ongeveer 10.000 nieuwe patiënten bij, waarvan er 2500 overlijden. Bij mannen met een verdenking op prostaatkanker, bijvoorbeeld door een verhoogd PSA, moet vanaf nu een prostaat-MRI gemaakt worden. Deze richtlijn vervangt de huidige methode waar een prostaatbiopt (met twaalf weefselprikken) volgt op een verhoogde PSA-waarde. Bij een scan waaruit geen afwijkingen blijken, kan de patiënt nu gerustgesteld naar huis, zonder prikken. Bij een afwijkende scan kan er een gericht biopt worden gedaan: niet met twaalf maar met drie naalden. Bij een afwijkende MRI moeten alsnog weefselprikken worden afgenomen, maar kan veel gerichter geprikt worden. De nieuwe richtlijn-module adviseert zekerheidshalve nog standaardbiopten naast de gerichte biopten te handhaven. In (top-)expertise centra worden, op basis van interne controle van de nauwkeurigheid van de MR-gerichte biopten, de standaardbiopten achterwege gelaten.

Minder complicaties

Jaarlijks zijn er 40.000 mannen met een verhoogd PSA. Hiervan krijgen er met de oude methode 25.000 een biopt dat achteraf niet nodig blijkt te zijn. Daarvan krijgen zo’n 1200 mannen complicaties, zoals bloedingen en ontsteking. Bovendien worden ook regelmatig niet-agressieve kankersoorten ontdekt. Deze hoeven niet behandeld te worden, maar dat blijkt in de praktijk vaak wel te gebeuren, wat kan leiden tot onnodige impotentie en incontinentie. Gebruik van een top-expertise prostaat MRI zal kunnen leiden tot: 

  • 57% minder biopten (22.800 mannen)
  • 16% minder overdiagnostiek en overbehandeling (6.400 mannen minder)
  • 3% meer ontdekken van agressieve kankers (1.200 mannen meer)
  • 9 maal minder weefselprikken (51.600 in plaats van 480.000)
  • 23 maal minder complicaties van de weefselprikken  (52 in plaats van 1.200 mannen)
  • Het kan leiden tot een kostenbesparing van €15.000.000,-

Deze cijfers zijn ten opzichte van de tot nu toe gebruikelijke diagnostiek met PSA gevolgd door weefselprikken. Ze zijn gebaseerd op basis van Radboudumc expertise MRI’s 4M studie, het Radboudumc Prostaat Diagnostisch Centrum en de Andros mannenkliniek.

Meerwaarde MRI-scan

Prof. dr. Jelle Barentsz van het Radboudumc deed jarenlang onderzoek naar de meerwaarde van een MRI-scan boven de standaard weefselprikken. Hij werkte hierin samen met onder anderen dr. Ivo Schoots van het Erasmus MC, die zegt: “Het is van belang dat mannen met een verdenking op prostaatkanker eerst een goede MRI laten maken. Dat geeft duidelijkheid aan de diagnostiek en vervolgstappen.”

Belangrijk voor huisartsen

Jelle Barentsz is blij dat deze module nu wordt ingesteld, en geeft aan wat de vervolgstappen zijn. “Omdat de richtlijn nu pas van kracht wordt, kennen nog niet alle huisartsen de voordelen van de combinatie van PSA+MRI, en zijn nog niet alle urologen op de hoogte. Bij het implementeren van de vernieuwde richtlijn is een plan van aanpak noodzakelijk om de kwaliteit van de prostaat MRI’s te garanderen en de stijging in het aantal prostaat MRI’s (30.000-40.000) te kunnen faciliteren voor wat betreft: (1) MRI-capaciteit (zeker vanwege de reeds bestaande wachtlijsten in een gemiddeld Nederlands ziekenhuis), (2) bemensing van MRI apparatuur (laboranten), en (3) het beoordelen van de onderzoeken (abdomen-radiologen). De Nederlandse Vereniging voor Radiologie zag deze richtlijnverandering aankomen, daarom is er al een aantal radiologen en laboranten opgeleid. Maar dit is nog onvoldoende, dus het zal nog even duren voordat we “up en running” zijn. Wij werken tevens hard aan een kwaliteitsorgaan voor certificering en training, maar dit moet nu snel een vervolg krijgen.”


De richtlijn Prostaatcarcinoom, module diagnostische prostaat MRI is vastgesteld door de Nederlandse Vereniging voor Urologie (NVU), in samenwerking met onder meer het Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten, de Nederlandse Vereniging voor Radiologie, de Nederlandse Vereniging voor Nucleaire Geneeskunde, de Nederlandse Vereniging voor Pathologie, de Nederlandse Vereniging voor Radiotherapie en Oncologie en de Nederlandse Internisten Vereniging. De richtlijn wordt onderschreven door de Prostaatkankervereniging. De wijziging is gepresenteerd en geautoriseerd tijdens de Algemene Vergadering d.d. 7 november 2019 en zal worden gepubliceerd in de Richtlijnendatabase.  

Voor informatie over de vernieuwde richtlijn, klik hier.

Bron: Radboudumc
Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Boek over veilige sedatie toepassen op de SEH moet angst wegnemen

Vier SEH-artsen schreven een boek over veilige sedatie op de SEH. Het is bedoeld als naslagwerk en cursusmateriaal, vertellen Mischa Veen en Daniëlle van Winden. “Uniek is dat de informatie ook gericht is op het voorkomen van traumatische ervaringen voor patiënten.”

‘Wij willen over twintig jaar ook nog huisarts zijn’

Ties Janssen vertelt over het manifest ‘De huisarts van morgen’, waarmee de Lovah de continuïteit van de huisartsenzorg wil veiligstellen. “Al jaren wordt er nagedacht over vergrijzing en personeelstekorten in de zorg, en nog steeds kabbelt het maar voort.”

Casus: 13-jarig meisje met een bloedende moedervlek

Een 13-jarig meisje komt op het spreekuur omdat ze sinds enkele dagen een bloedende moedervlek heeft. De moedervlek zit er al sinds enkele maanden en is snel gegroeid en ook wat boller geworden. Verder geen klachten zoals pijn of jeuk. Wat is uw diagnose?

‘Ik heb medewerkers meegenomen naar waar ze het best op hun plek zijn’

Op de afdeling waar Jacqueline Loonen leiding geeft staat ‘persoonsgericht’ centraal, zowel in de patiëntenzorg als in de organisatie. “De patiënt en zorgverlener zijn samen verantwoordelijk. Iedereen komt vanuit zijn of haar expertise met voorstellen tot verbetering.”

Casus: vrouw met verkoudheid en oorpijn

Patiënte zit verkouden tegenover u met oorpijn links. De verkoudheid bestaat sinds gisteren maar de oorpijn is vannacht begonnen. De otalgie is pijnlijker dan de pijn die zij heeft ervaren bij de bevalling van haar kinderen. Het gehoor is links mogelijk iets minder dan rechts. Zij heeft geen koorts. Wat is uw diagnose?

Mededingings­toezicht biedt veel ruimte voor samen­werking

In ons zorgstelsel is veel ruimte voor samenwerking en netwerkvorming, vertelt Marco Varkevisser. “Veel zorgaanbieders denken dat heel veel niet mag van de ACM, terwijl die de afgelopen jaren heeft laten zien dat er juist veel ruimte is voor samenwerking.”

‘Vergroot herken­baarheid anti­biotica’

Een betere herkenbaarheid van antibiotica kan leiden tot verstandiger gebruik en zo helpen in de strijd tegen de wereldwijd groeiende antibioticaresistentie. Annelie Monnier en Heiman Wertheim vertellen over het ABACUS-project. “Resistentie kent geen grenzen.”

Medische hypnose: meer controle over je lijf en emoties

Kinderarts en hypnotherapeut Arine Vlieger vertelt over het gebruik van medische hypnose: “Als je de verwachtingen van de patiënt positief kan beïnvloeden dan heeft dat tevens effect op de behandeling. Taal is dan ook de basis van hypnose.”

Casus: vrouw met melaena, een steeds dikker wordende buik en een uitpuilende navel

Een vrouw wordt gepresenteerd op de Spoedeisende Hulp in verband met sinds 1 dag bestaande melaena. Daarnaast klaagt patiënte over een steeds dikker wordende buik, pijn in de rechter bovenbuik en een uitpuilende navel sinds 6 weken. Tevens zijn haar benen iets dikker geworden. Wat is uw diagnose?

In zes stappen afval op de OK reduceren

Roos Bleckman, Lukas Radema en hun collega’s van het OK Green Team bedachten een stappenplan om het afval op de OK de komende jaren met de helft te reduceren. “Het afdekmateriaal op de OK kon met maar liefst 20% gereduceerd kon worden.”


0
Laat een reactie achterx