DOQ

Nieuwe techniek spoort vroege longkanker beter op

Bij verdachte longnodules is het lastig om een weefseldiagnose van longkanker te stellen. Hoogleraar Interventie Longziekten Erik van der Heijden (Radboudumc) ontwikkelt een nieuwe bronchoscopietechniek: beeldgestuurde navigatiebronchoscopie. Hiermee kan hij kleine longnodules beter bereiken en een biopt nemen voor weefseldiagnose. De komende jaren wil hij deze methode verder ontwikkelen en in heel Nederland implementeren.

In de vroege fase van longkanker lukt het vaak niet om een goede weefseldiagnose te stellen. Met een CT-geleide transthoracale biopsie kan de radioloog een verdachte longnodule niet altijd bereiken. Daarnaast leidt deze ingreep in 20 tot 25% van de gevallen tot een klaplong. Erik van der Heijden ontwikkelde een beeldgestuurde navigatiebronchoscopie die het beter mogelijk maakt om een biopt te nemen van kleine longnodules.

(Foto: Bert Beelen)

“Cone beam CT-geleide navigatiebronchoscopie levert in 85-90% van de gevallen een biopt met sluitende weefseldiagnose op”

Hoogleraar Interventie Longziekten prof. dr. Erik van der Heijden

Combinatie van technieken

Deze techniek bestaat uit een combinatie van cone beam CT en navigatiebronchoscopie en vindt plaats op een hybride operatiekamer of interventie radiologie kamer. “Allereerst brengen we, door de bronchoscoop, een kathetertje in het longsegment waarin de longnodule zich bevindt. Vervolgens maken we een CT-scan. Daarop tekenen we, met behulp van speciale software, zowel de longnodule als de route daar naartoe in. Die route projecteren we dan, vanuit verschillende richtingen, over ons doorlichtingsbeeld. Zo kun je heel precies door de bronchiaalboom navigeren. Op deze manier bereiken we in 90 tot 95% van de gevallen de kleine nodules. In 85 tot 90% van de gevallen levert dit ook een biopt en een sluitende weefseldiagnose op.”

“Als er sprake is van longkanker kunnen we meteen een mediastinaal stadiëringsonderzoek uitvoeren”

Voordelen en verbeterpunten

Een longbiopsie met beeldgestuurde navigatiebronchoscopie kent een aantal voordelen ten opzichte van een transthoracale biopsie. Allereerst is er minder risico op een klaplong (2 versus 20%). Daarnaast kan de longarts met de navigatiebronchoscopie gemakkelijker meerdere nodules tijdens één procedure onderzoeken, zelfs in beide longen. Tot slot vindt tijdens de ingreep direct een pathologisch onderzoek van het weefsel plaats. “Als er sprake is van longkanker kunnen we meteen een mediastinaal stadiëringsonderzoek uitvoeren.”
Naast voordelen zijn er ook verbeterpunten. Allereerst is de methode nog erg arbeidsintensief. Per patiënt duurt de procedure, inclusief het mediastinale stadiëringsonderzoek, ongeveer anderhalf uur. Dit komt vooral doordat de biopsieën en het pathologisch onderzoek veel tijd kosten. Daarnaast is er een lange leercurve. Van der Heijden: “In ons team in Nijmegen bereikten we pas na 100 tot 120 patiënten een stabiele diagnostische opbrengst. Een van mijn doelstellingen voor de komende tijd is dan ook om de toepassing gemakkelijker te maken. Hiervoor heb ik, naast artsen, technisch geneeskundigen in mijn team. Zij hebben veel verstand van de geavanceerde technologie die bij deze ingreep komt kijken.”

“Ik verwacht dat we in de toekomst ook door longkankerscreening steeds meer nodules gaan ontdekken”

Heel Nederland

Voor de komende jaren verwacht Van der Heijden dat de vraag naar weefseldiagnose bij kleine longnodules toe zal nemen. “Op dit moment betreft het vooral nodules die bij toeval ontdekt worden. In de toekomst verwacht ik dat we ook door longkankerscreening steeds meer nodules gaan ontdekken. Het is dan ook belangrijk dat de beeldgestuurde navigatiebronchoscopie in heel Nederland beschikbaar komt.”
De komende jaren wil hij er dan ook voor zorgen dat longartsen door heel het land de nieuwe techniek onder de knie krijgen. Voor die implementatie heeft hij een training ontwikkeld. “De eerste centra zijn al begonnen met de trainingen. De bedoeling is om in elke longkankernetwerkregio in Nederland ten minste één centrum te helpen openen. Van daaruit kunnen we de kennis dan weer verder verspreiden.”

“De meest ideale combinatie is natuurlijk dat je in één procedure de tumor diagnosticeert én behandelt”

Stip op de horizon

Naast de diagnose van longnodules wil van der Heijden de beeldgestuurde navigatiebronchoscopie ook graag toepassen voor de behandeling van kleine tumoren. “De meest ideale combinatie is natuurlijk dat je in één procedure de tumor diagnosticeert én behandelt. Dat is de stip op de horizon waar ik met mijn team naartoe werk de komende jaren. Voordat het zover is, is er nog wel veel onderzoek nodig. Zo wil ik uitzoeken welke behandeling hiervoor het meest geschikt is. Denk bijvoorbeeld aan verhitting van de tumor met microgolven of lokale immunotherapie. Een ander aandachtspunt is de selectie van patiënten die voor directe behandeling in aanmerking komen. Er zijn dus nog heel wat puzzelstukjes te leggen.”

Erik van der Heijden:
Is per 1 december 2022 benoemd als hoogleraar Interventie Longziekten aan de Radboud Universiteit / het Radboudumc. Op vrijdag 24 maart 2023 spreekt hij zijn oratie uit met de titel ‘De dans ontspringen.’ Voorafgaand aan de oratie is er een symposium getiteld: Interventional Pulmonology: at the center of action in lung cancer developments’
Recent ontving Van der Heijden twee grote subsidies voor zijn werk. Van het KWF kreeg hij een subsidie voor de implementatie van de cone beam CT-geleide navigatiebronchoscopie in Nederland. Vanuit de Europese Unie kreeg hij, samen met een consortium van partners van universiteiten en de industrie, een EU-IHI subsidie. Deze zal hij besteden aan de ontwikkeling van de bronchoscopische behandeling van longnodulen.

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Boek over veilige sedatie toepassen op de SEH moet angst wegnemen

Vier SEH- artsen schreven een boek over veilige sedatie op de SEH. Het is bedoeld als naslagwerk en cursusmateriaal, vertellen Mischa Veen en Daniëlle van Winden. “Uniek is dat de informatie ook gericht is op het voorkomen van traumatische ervaringen voor patiënten.”

‘Wij willen over twintig jaar ook nog huisarts zijn’

Ties Janssen vertelt over het manifest ‘De huisarts van morgen’, waarmee de Lovah de continuïteit van de huisartsenzorg wil veiligstellen. “Al jaren wordt er nagedacht over vergrijzing en personeelstekorten in de zorg, en nog steeds kabbelt het maar voort.”

Casus: 13-jarig meisje met een bloedende moedervlek

Een 13-jarig meisje komt op het spreekuur omdat ze sinds enkele dagen een bloedende moedervlek heeft. De moedervlek zit er al sinds enkele maanden en is snel gegroeid en ook wat boller geworden. Verder geen klachten zoals pijn of jeuk. Wat is uw diagnose?

‘Ik heb medewerkers meegenomen naar waar ze het best op hun plek zijn’

Op de afdeling waar Jacqueline Loonen leiding geeft staat ‘persoonsgericht’ centraal, zowel in de patiëntenzorg als in de organisatie. “De patiënt en zorgverlener zijn samen verantwoordelijk. Iedereen komt vanuit zijn of haar expertise met voorstellen tot verbetering.”

Casus: vrouw met verkoudheid en oorpijn

Patiënte zit verkouden tegenover u met oorpijn links. De verkoudheid bestaat sinds gisteren maar de oorpijn is vannacht begonnen. De otalgie is pijnlijker dan de pijn die zij heeft ervaren bij de bevalling van haar kinderen. Het gehoor is links mogelijk iets minder dan rechts. Zij heeft geen koorts. Wat is uw diagnose?

Mededingings­toezicht biedt veel ruimte voor samen­werking

In ons zorgstelsel is veel ruimte voor samenwerking en netwerkvorming, vertelt Marco Varkevisser. “Veel zorgaanbieders denken dat heel veel niet mag van de ACM, terwijl die de afgelopen jaren heeft laten zien dat er juist veel ruimte is voor samenwerking.”

‘Vergroot herken­baarheid anti­biotica’

Een betere herkenbaarheid van antibiotica kan leiden tot verstandiger gebruik en zo helpen in de strijd tegen de wereldwijd groeiende antibioticaresistentie. Annelie Monnier en Heiman Wertheim vertellen over het ABACUS-project. “Resistentie kent geen grenzen.”

Medische hypnose: meer controle over je lijf en emoties

Kinderarts en hypnotherapeut Arine Vlieger vertelt over het gebruik van medische hypnose: “Als je de verwachtingen van de patiënt positief kan beïnvloeden dan heeft dat tevens effect op de behandeling. Taal is dan ook de basis van hypnose.”

Casus: vrouw met melaena, een steeds dikker wordende buik en een uitpuilende navel

Een vrouw wordt gepresenteerd op de Spoedeisende Hulp in verband met sinds 1 dag bestaande melaena. Daarnaast klaagt patiënte over een steeds dikker wordende buik, pijn in de rechter bovenbuik en een uitpuilende navel sinds 6 weken. Tevens zijn haar benen iets dikker geworden. Wat is uw diagnose?

In zes stappen afval op de OK reduceren

Roos Bleckman, Lukas Radema en hun collega’s van het OK Green Team bedachten een stappenplan om het afval op de OK de komende jaren met de helft te reduceren. “Het afdekmateriaal op de OK kon met maar liefst 20% gereduceerd kon worden.”


0
Laat een reactie achterx