DOQ

Nieuwe techniek spoort vroege longkanker beter op

Bij verdachte longnodules is het lastig om een weefseldiagnose van longkanker te stellen. Hoogleraar Interventie Longziekten Erik van der Heijden (Radboudumc) ontwikkelt een nieuwe bronchoscopietechniek: beeldgestuurde navigatiebronchoscopie. Hiermee kan hij kleine longnodules beter bereiken en een biopt nemen voor weefseldiagnose. De komende jaren wil hij deze methode verder ontwikkelen en in heel Nederland implementeren.

In de vroege fase van longkanker lukt het vaak niet om een goede weefseldiagnose te stellen. Met een CT-geleide transthoracale biopsie kan de radioloog een verdachte longnodule niet altijd bereiken. Daarnaast leidt deze ingreep in 20 tot 25% van de gevallen tot een klaplong. Erik van der Heijden ontwikkelde een beeldgestuurde navigatiebronchoscopie die het beter mogelijk maakt om een biopt te nemen van kleine longnodules.

(Foto: Bert Beelen)

“Cone beam CT-geleide navigatiebronchoscopie levert in 85-90% van de gevallen een biopt met sluitende weefseldiagnose op”

Hoogleraar Interventie Longziekten prof. dr. Erik van der Heijden

Combinatie van technieken

Deze techniek bestaat uit een combinatie van cone beam CT en navigatiebronchoscopie en vindt plaats op een hybride operatiekamer of interventie radiologie kamer. “Allereerst brengen we, door de bronchoscoop, een kathetertje in het longsegment waarin de longnodule zich bevindt. Vervolgens maken we een CT-scan. Daarop tekenen we, met behulp van speciale software, zowel de longnodule als de route daar naartoe in. Die route projecteren we dan, vanuit verschillende richtingen, over ons doorlichtingsbeeld. Zo kun je heel precies door de bronchiaalboom navigeren. Op deze manier bereiken we in 90 tot 95% van de gevallen de kleine nodules. In 85 tot 90% van de gevallen levert dit ook een biopt en een sluitende weefseldiagnose op.”

“Als er sprake is van longkanker kunnen we meteen een mediastinaal stadiëringsonderzoek uitvoeren”

Voordelen en verbeterpunten

Een longbiopsie met beeldgestuurde navigatiebronchoscopie kent een aantal voordelen ten opzichte van een transthoracale biopsie. Allereerst is er minder risico op een klaplong (2 versus 20%). Daarnaast kan de longarts met de navigatiebronchoscopie gemakkelijker meerdere nodules tijdens één procedure onderzoeken, zelfs in beide longen. Tot slot vindt tijdens de ingreep direct een pathologisch onderzoek van het weefsel plaats. “Als er sprake is van longkanker kunnen we meteen een mediastinaal stadiëringsonderzoek uitvoeren.”
Naast voordelen zijn er ook verbeterpunten. Allereerst is de methode nog erg arbeidsintensief. Per patiënt duurt de procedure, inclusief het mediastinale stadiëringsonderzoek, ongeveer anderhalf uur. Dit komt vooral doordat de biopsieën en het pathologisch onderzoek veel tijd kosten. Daarnaast is er een lange leercurve. Van der Heijden: “In ons team in Nijmegen bereikten we pas na 100 tot 120 patiënten een stabiele diagnostische opbrengst. Een van mijn doelstellingen voor de komende tijd is dan ook om de toepassing gemakkelijker te maken. Hiervoor heb ik, naast artsen, technisch geneeskundigen in mijn team. Zij hebben veel verstand van de geavanceerde technologie die bij deze ingreep komt kijken.”

“Ik verwacht dat we in de toekomst ook door longkankerscreening steeds meer nodules gaan ontdekken”

Heel Nederland

Voor de komende jaren verwacht Van der Heijden dat de vraag naar weefseldiagnose bij kleine longnodules toe zal nemen. “Op dit moment betreft het vooral nodules die bij toeval ontdekt worden. In de toekomst verwacht ik dat we ook door longkankerscreening steeds meer nodules gaan ontdekken. Het is dan ook belangrijk dat de beeldgestuurde navigatiebronchoscopie in heel Nederland beschikbaar komt.”
De komende jaren wil hij er dan ook voor zorgen dat longartsen door heel het land de nieuwe techniek onder de knie krijgen. Voor die implementatie heeft hij een training ontwikkeld. “De eerste centra zijn al begonnen met de trainingen. De bedoeling is om in elke longkankernetwerkregio in Nederland ten minste één centrum te helpen openen. Van daaruit kunnen we de kennis dan weer verder verspreiden.”

“De meest ideale combinatie is natuurlijk dat je in één procedure de tumor diagnosticeert én behandelt”

Stip op de horizon

Naast de diagnose van longnodules wil van der Heijden de beeldgestuurde navigatiebronchoscopie ook graag toepassen voor de behandeling van kleine tumoren. “De meest ideale combinatie is natuurlijk dat je in één procedure de tumor diagnosticeert én behandelt. Dat is de stip op de horizon waar ik met mijn team naartoe werk de komende jaren. Voordat het zover is, is er nog wel veel onderzoek nodig. Zo wil ik uitzoeken welke behandeling hiervoor het meest geschikt is. Denk bijvoorbeeld aan verhitting van de tumor met microgolven of lokale immunotherapie. Een ander aandachtspunt is de selectie van patiënten die voor directe behandeling in aanmerking komen. Er zijn dus nog heel wat puzzelstukjes te leggen.”

Erik van der Heijden:
Is per 1 december 2022 benoemd als hoogleraar Interventie Longziekten aan de Radboud Universiteit / het Radboudumc. Op vrijdag 24 maart 2023 spreekt hij zijn oratie uit met de titel ‘De dans ontspringen.’ Voorafgaand aan de oratie is er een symposium getiteld: Interventional Pulmonology: at the center of action in lung cancer developments’
Recent ontving Van der Heijden twee grote subsidies voor zijn werk. Van het KWF kreeg hij een subsidie voor de implementatie van de cone beam CT-geleide navigatiebronchoscopie in Nederland. Vanuit de Europese Unie kreeg hij, samen met een consortium van partners van universiteiten en de industrie, een EU-IHI subsidie. Deze zal hij besteden aan de ontwikkeling van de bronchoscopische behandeling van longnodulen.

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Casus: jongen met gepig­menteerde huid­afwijking

Een tienjarige jongen heeft een opvallende laesie op de rechterbovenarm. Bij navraag blijkt deze laesie al jaren aanwezig. In de familie komen geen melanomen voor. De jongen heeft een blanco voorgeschiedenis. Wat is uw diagnose?

Casus: man met klachten van moeizaam plassen

Een man komt met een doorgemaakte blaasontsteking op uw spreekuur. Plassen gaat al een paar jaar langzaamaan moeilijker en moeilijker. De straal is zwak, nogal eens sproeiend en er wordt bijna altijd wat nagedruppeld. Persen helpt niet echt. Wat is uw diagnose?

Iedere arts moet zich voorbereiden op een leven lang leren

Welzijn is een voorwaarde voor professionele en persoonlijke ontwikkeling. En dat is in de medische sector meer dan ooit een punt van zorg, vindt Marjolein van de Pol. “De nieuwe bewegingen moet je gewoon volgen, in welke fase van je carrière je ook zit.”

‘‘Minder eten en meer bewegen’ is echt een misvatting’

Mensen met obesitas hebben vaak te maken met negatieve vooroordelen, ook in de zorg. Daardoor vermindert de kwaliteit van zorg, legt Paige Crompvoets uit. “Uit mijn onderzoek bleek dat mensen met obesitas soms belachelijk gemaakt worden door hun zorgverleners.”

Whispp biedt oplossing voor mensen met stem- en spraak­problemen

Joris Castermans ontwikkelde Whispp, een app die met behulp van AI fluister- en aangedane spraak kan omzetten in een heldere en natuurlijke stem. “Wie nog audio- of video-opnames heeft van de gezonde stem, kan met Whispp de eigen stem van vroeger creëren.”

Artsen voor Kinderen helpt kinderen met een chronische ziekte of beperking

Michel Weijerman van Stichting Artsen voor Kinderen vertelt over hun projecten voor betere zorg en welzijn voor kinderen met een chronische aandoening. “Zo’n 200 zorgprofessionals zijn op vrijwillige basis bij onze poli betrokken. Binnen 48 uur krijg je antwoord.”

Casus: patiënte met dagelijkse neusbloedingen

Een patiënte is de dagelijkse neusbloedingen rechts helemaal zat. Door het dichtknijpen van de neus gedurende 10 minuten stopt de bloeding wel steeds. Wat is uw diagnose?

‘Wees alert op opioïd­misbruik bij patiënten op SEH’

Opioïdgebruik komt bij SEH-patiënten vaker voor dan gemiddeld. Meer bewustzijn over misbruik van deze medicatie is nodig, aldus Joris Holkenborg. “Maar vergeleken met de VS doen we het in Nederland, mede dankzij apothekers en huisartsen, best wel goed.”

Voorkom een burn-out

Huisarts Nico Verhoef onderzocht waarom steeds meer artsen een burn-out krijgen, hoe dit te voorkomen, én geeft tips hoe je het werk leuk houdt voor jezelf. “Een middag per week maakte ik vrij voor kleine chirurgische ingrepen, omdat ik dat heel leuk vind om te doen.”

De zorgverlener als verwonderaar

Steeds meer resultaten wijzen uit dat een goed contact tussen de zorgverlener, het kind en de ouders, veel leed kan voorkomen. Piet Leroy zet zich in voor pijn- en traumavrije zorg bij kinderen. “Ik spreek nooit over lastige ouders, wel over kwetsbare ouders.”


0
Laat een reactie achterx