DOQ

Onderzoek naar esketamine als patiëntvriendelijk alternatief elektroshocks

Een aantal ziekenhuizen en GGZ-instellingen begint een onderzoek dat een alternatief kan bieden voor elektroconvulsieve therapie (ECT) als laatste redmiddel bij de behandeling van ernstige depressie. In de komende jaren wordt onderzocht of orale inname van het narcosemiddel esketamine even effectief of zelfs effectiever is.

De studie kan tot een enorme verbetering leiden van de zorg voor mensen met een zeer ernstige depressie voor wie ECT de enige overgebleven behandeloptie is omdat zij niet of onvoldoende reageren op psychotherapie en antidepressiva. Het onderzoek wordt mogelijk gemaakt met een subsidie van 3,2 miljoen euro van Zorginstituut Nederland en ZonMw, via de regeling Veelbelovende Zorg.

(bron foto pixabay)

Patiëntvriendelijker en goedkoper

“Enorm belangrijk”, noemt prof. dr. Robert Schoevers, onderzoeksleider en afdelingshoofd Psychiatrie van het UMCG, de subsidietoekenning. “Wanneer we kunnen aantonen dat het oraal innemen van esketamine even goed werkt bij ernstige niet-psychotische therapieresistente depressie, dan beschikken we over een patiëntvriendelijker maar ook goedkoper alternatief voor ECT dat in de toekomst via de basisverzekering zal worden vergoed.”

Zware behandeling

In Nederland kampen jaarlijks ongeveer 850.000 mensen met depressie, van mild tot heel ernstig. Bij een klein deel van hen, ongeveer 110 mensen per jaar met een niet-psychotische, ernstige depressie, is de depressie niet anders te behandelen dan met ECT, ook wel elektroshocktherapie genoemd. Dit is een zware behandeling met een lange ziekenhuisopname, herhaalde anesthesie en bijwerkingen die soms tot blijvende schade kunnen leiden, waaronder aantasting van het autobiografisch geheugen. Patiënten krijgen gemiddeld twaalf tot zestien keer een behandeling over een periode van acht weken.

Acht weken

Tijdens het gerandomiseerde onderzoek dat nu kan gaan starten, is het de bedoeling dat 146 patiënten gaan meedoen. Eén groep wordt behandeld met ECT, terwijl de andere groep acht weken lang twee keer per week een dosis esketamine krijgt. Patiënten die een gevoeligheid hebben voor psychose worden van deelname uitgesloten omdat esketamine die kan opwekken. “De eerste fase van acht weken moet ons al belangrijk bewijs opleveren of esketamine in vergelijking met ECT goed werkt of niet”, aldus Schoevers. Beide groepen worden daarna gedurende een jaar gemonitord, waarbij de groep die orale esketamine krijgt, de behandeling langzaam afbouwt.

Lange termijn

“Het aantal patiënten dat in het eerste jaar na de behandeling met ECT een terugval krijgt is vrij hoog, rond de zestig procent”, aldus Schoevers. “Op basis van data van een pilot met een beperkte groep patiënten, is onze verwachting dat de groep die esketamine krijgt, betere resultaten zal hebben.” De subsidieaanvraag van het UMCG heeft ook Zorginstituut Nederland en ZonMw ervan overtuigd dat met orale esketamine “er naar verwachting een goedkoper en gebruiksvriendelijker alternatief beschikbaar komt dat op de lange termijn effectiever is dan de gebruikelijke ECT behandeling”, aldus projectleider Yuri Souwer van het Zorginstituut.

Deelnemende partijen

Behalve het UMCG doen het LUMC, Amsterdam UMC (locatie VUmc), Pro Persona (locatie Nijmegen) en PsyQ/ Parnassia Groep Den Haag mee, evenals patiëntenorganisatie de Depressie Vereniging en MIND, de koepel van cliëntenorganisaties in de geestelijke gezondheidszorg.

Bron: www.umcg.nl
Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Tussen de spreekkamer en het schetsboek: arts met beeld als tweede taal

Aios dermatologie Loes Vos maakt naast haar werk medische illustraties. Voor collega’s, patiënten én landelijke campagnes vertaalt ze complexe informatie naar helder beeld. “Ik teken bijna bij elk consult wel iets uit.”

Casus: patiënte met dyspnoe en oedeem in het gelaat

Een 66-jarige vrouw presenteert zich met sinds drie weken progressief verminderde inspanningstolerantie en met name ’s ochtends een zwelling van het gelaat. Overdag verbeteren de klachten deels. Wat is uw diagnose?

Wat je verwacht, voel je: wat zorgverleners kunnen leren van placebo-effecten

Wat patiënten verwachten, beïnvloedt direct hoe zij pijn of bijwerkingen ervaren. Henriët van Middendorp legt uit hoe placebo- en nocebo-effecten werken, en hoe zorgverleners deze bewust en ethisch kunnen inzetten in de praktijk.

Trots op goed werkend meld­systeem voor bijwerk­ingen

Agnes Kant wijst op het belang van meer onderzoek naar bijwerkingen en roept zorgverleners op te blijven melden bij het Bijwerkingenmeldsysteem. “Van 70% van de geneesmiddelen is nog onduidelijk of deze veilig tijdens de zwangerschap gebruikt kunnen worden.”

Wandelend naar een betere gezondheid

Matthijs van der Poel combineert als huisarts en sportliefhebber zorg en beweging. Met stichting Looprecept wandelt hij wekelijks met patiënten – goed voor lijf, hoofd én verbinding. “Het is heel laagdrempelig en dat verklaart denk ik ook het succes.”

De patiënt doet lastig, en dan?

Patiënten met een persoonlijkheidsstoornis kunnen soms veel losmaken, zowel in het behandeltraject als bij de arts. Thom van den Heuvel geeft handvatten voor het omgaan met deze patiëntengroep. “Het contact vraagt meer tijd en legt tegelijk emotionele druk op de arts."

Vind meertalige zorgverleners via ikspreekmeerdan.nl

Als anios in een huisartsenpraktijk in Amsterdam merkte Daan Frehe dat taal voor veel patiënten een barrière vormt voor het krijgen van goede zorg. “Via ikspreekmeerdan.nl kan nu een zorgverlener met een gedeelde taal en cultuur gevonden worden. Dat is enorm waardevol.”

Casus: man met een veranderde vlek op het been

Een 72-jarige man presenteert zich op uw spreekuur met een veranderde plek op het bovenbeen rechts. De vlek is gegroeid en van kleur veranderd. De patiënt heeft een licht huidtype en een voorgeschiedenis van basaalcelcarcinoom. Wat is uw diagnose?

Maak van wachttijd in de ggz hersteltijd: vijf praktische adviezen

Sanne Booij en Christien Slofstra willen af van de stille wachttijd in de ggz. Met hulp van de huisarts kan het herstel al beginnen, nog vóór de intake. “Deze periode hoeft geen verloren tijd te zijn.”

Beteugelen geneesmiddel­prijzen noodzakelijk voor betaalbare zorg

Wilbert Bannenberg strijdt met Stichting Farma ter Verantwoording tegen excessieve geneesmiddelprijzen. Zijn missie: winsten beteugelen om zorg toegankelijk te houden. “Geneesmiddelprijzen moeten beteugeld gaan worden, anders wordt de zorg onbetaalbaar.”