DOQ

Onderzoek naar jodium als ‘magic bullet’ bij preventie Covid-19

Jodium heeft krachtige antibacteriële en antivirale eigenschappen. Om de toegevoegde antivirale waarde van jodium te onderzoeken bij de preventie en behandeling van Covid-19, vindt momenteel in het Máxima MC (MMC) in Eindhoven gerandomiseerd onderzoek plaats bij opgenomen coronapatiënten. “Vóór komende zomer hopen we onze uitkomsten te kunnen presenteren”, zegt reumatoloog Richard Verheesen.

“De ene groep patiënten krijgt wel jodiumsupplementen voorgeschreven en de andere geen”, legt Verheesen uit. “Vervolgens kijken we of de jodiumsuppletie iets doet op opname- en beademingsduur en overlijden. Dat zijn de harde eindpunten van het onderzoek.”

Reumatoloog Richard Verheesen

Eerstelijnsdefensie

De studie in het MMC wordt uitgevoerd omdat recente studies laten zien dat jodium, net als de huid, een rol zou kunnen spelen als een soort eerstelijnsdefensie (innate immunity) bij de bescherming tegen virussen en bacteriën. Zo worden in het speeksel en de slijmvliezen van mond en neus bij jodiumopname al snel verhoogde concentraties jodium gevonden, hoger dan in de rest van het lichaam. Uit dieronderzoek blijkt dat de verhoogde concentraties mogelijk een defensieve functie hebben.

Preventieve werking toetsen

Verheesen benadrukt dat opgenomen corona-positieve patiënten om die reden de ‘slechtst denkbare populatie’ zijn voor zo’n onderzoek. “Zij zijn al ziek geworden, het virus is bij hen al door de eerste verdedigingslinie heen gedrongen. De eventueel preventieve werking van jodium kunnen we daardoor bij hen niet toetsen.”

“Ik hoop dat de overheid of het RIVM een bevolkingsonderzoek opstart”

Gezonde onderzoekspopulatie

Het zou daarom volgens hem beter zijn als een gerandomiseerde studie naar de preventieve en antivirale werking van jodium werd gedaan bij een gezonde onderzoekspopulatie. De ene helft zou dan jodium krijgen en de andere helft niet. “Vervolgens volgen we de deelnemers in de loop van de tijd om te kijken hoe vaak ze een infectie ontwikkelen. Met name een Covid-19-infectie, maar ook andere infecties. Ik hoop dat de overheid of het RIVM deze handschoen oppakt en zo’n bevolkingsonderzoek gaat opstarten. Natuurlijk, we weten niet of jodium de magic bullet is in Covid-preventie, maar het zou goed zijn als we dat onderzoeken.”
Een complicerende factor hierbij is dat wereldwijd, ook in Nederland vermoedt Verheesen, veel mensen een jodiumtekort hebben. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie, die er in 2004 en 2007 rapporten over publiceerde, kan dat ernstige consequenties hebben. “Het kan volgens de WHO leiden tot intellectuele achteruitgang, uitgedrukt in IQ-verlaging, struma, miskramen en cretinisme.”

Ouder dan 50 jaar

Hoeveel mensen in Nederland een tekort hebben, weet Verheesen niet. “Daar is nooit onderzoek naar gedaan. Er is één longitudinale studie waarbij daarnaar is gekeken, de Doetinchem Cohort Study, maar die studie is gebiast. Alleen deelnemers die al bewust met hun gezondheid bezig zijn, zijn daarin geïncludeerd. Bovendien moet je landelijk onderzoek doen, met uitsplitsing naar geslacht en leeftijd, om het jodiumtekort goed in kaart te brengen. We weten dat het jodiumtekort bij mannen en vrouwen van 50 jaar en ouder bijvoorbeeld groter is dan bij de jongere bevolking.”

“In de Verenigde Staten en Duitsland wordt geadviseerd zwangere vrouwen vitaminepreparaten met jodium te geven”

Zwangere vrouwen

Daarnaast is het afkappunt voor voldoende jodium bij zwangere vrouwen volgens de WHO 150 microgram per liter urine. “Dat halen we niet in Nederland, we komen net op de 100 microgram per liter uit.” Verheesen maakt zich daar zorgen over. “Want dat betekent dat je het kind geen goede start geeft. Volgens de WHO kan een mild jodiumtekort leiden tot een IQ-verlaging van wel 10-15 punten. Dat is het verschil tussen vwo, havo of mavo. Vandaar dat medisch-wetenschappelijke verenigingen in de Verenigde Staten en Duitsland adviseren zwangere vrouwen vitaminepreparaten te geven met jodium. In Nederland zijn we nog niet zover.”

Verdedigingslinie

Het tekort aan jodium kan ook consequenties hebben bij het voorkomen van virale infecties als Covid-19, veronderstelt Verheesen. “Als er een jodiumtekort is, is de verdedigingslinie mogelijk minder stevig en breekt virus of bacterie er makkelijker doorheen. Ook daarom wordt het tijd dat we onderzoek gaan doen naar het jodiumtekort in Nederland.”

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Tussen de spreekkamer en het schetsboek: arts met beeld als tweede taal

Aios dermatologie Loes Vos maakt naast haar werk medische illustraties. Voor collega’s, patiënten én landelijke campagnes vertaalt ze complexe informatie naar helder beeld. “Ik teken bijna bij elk consult wel iets uit.”

Casus: patiënte met dyspnoe en oedeem in het gelaat

Een 66-jarige vrouw presenteert zich met sinds drie weken progressief verminderde inspanningstolerantie en met name ’s ochtends een zwelling van het gelaat. Overdag verbeteren de klachten deels. Wat is uw diagnose?

Wat je verwacht, voel je: wat zorgverleners kunnen leren van placebo-effecten

Wat patiënten verwachten, beïnvloedt direct hoe zij pijn of bijwerkingen ervaren. Henriët van Middendorp legt uit hoe placebo- en nocebo-effecten werken, en hoe zorgverleners deze bewust en ethisch kunnen inzetten in de praktijk.

Trots op goed werkend meld­systeem voor bijwerk­ingen

Agnes Kant wijst op het belang van meer onderzoek naar bijwerkingen en roept zorgverleners op te blijven melden bij het Bijwerkingenmeldsysteem. “Van 70% van de geneesmiddelen is nog onduidelijk of deze veilig tijdens de zwangerschap gebruikt kunnen worden.”

Wandelend naar een betere gezondheid

Matthijs van der Poel combineert als huisarts en sportliefhebber zorg en beweging. Met stichting Looprecept wandelt hij wekelijks met patiënten – goed voor lijf, hoofd én verbinding. “Het is heel laagdrempelig en dat verklaart denk ik ook het succes.”

De patiënt doet lastig, en dan?

Patiënten met een persoonlijkheidsstoornis kunnen soms veel losmaken, zowel in het behandeltraject als bij de arts. Thom van den Heuvel geeft handvatten voor het omgaan met deze patiëntengroep. “Het contact vraagt meer tijd en legt tegelijk emotionele druk op de arts."

Vind meertalige zorgverleners via ikspreekmeerdan.nl

Als anios in een huisartsenpraktijk in Amsterdam merkte Daan Frehe dat taal voor veel patiënten een barrière vormt voor het krijgen van goede zorg. “Via ikspreekmeerdan.nl kan nu een zorgverlener met een gedeelde taal en cultuur gevonden worden. Dat is enorm waardevol.”

Casus: man met een veranderde vlek op het been

Een 72-jarige man presenteert zich op uw spreekuur met een veranderde plek op het bovenbeen rechts. De vlek is gegroeid en van kleur veranderd. De patiënt heeft een licht huidtype en een voorgeschiedenis van basaalcelcarcinoom. Wat is uw diagnose?

Maak van wachttijd in de ggz hersteltijd: vijf praktische adviezen

Sanne Booij en Christien Slofstra willen af van de stille wachttijd in de ggz. Met hulp van de huisarts kan het herstel al beginnen, nog vóór de intake. “Deze periode hoeft geen verloren tijd te zijn.”

Beteugelen geneesmiddel­prijzen noodzakelijk voor betaalbare zorg

Wilbert Bannenberg strijdt met Stichting Farma ter Verantwoording tegen excessieve geneesmiddelprijzen. Zijn missie: winsten beteugelen om zorg toegankelijk te houden. “Geneesmiddelprijzen moeten beteugeld gaan worden, anders wordt de zorg onbetaalbaar.”