DOQ

Onderzoek naar vroege miskramen kan NIPT en IVF verbeteren

Veel meer vroege miskramen dan voorheen gedacht zijn het gevolg van genetische afwijkingen in het embryo, ontdekten onderzoekers van de Universiteit van Maastricht. Daarbij zijn met name genetische afwijkingen die al in de ei- en zaadcellen aanwezig zijn fataal. Deze kennis is te gebruiken om zowel de NIPT als de keuze van embryo’s voor IVF te verbeteren, vertelt hoofdonderzoeker Masoud Zamani Esteki van het Maastricht UMC+.

Van alle miskramen vinden er negen van de tien plaats in het eerste trimester van de zwangerschap. “Vrouwen die dit overkomt voelen zich vaak schuldig”, legt Masoud Zamani Esteki uit. “Ons onderzoek laat zien dat dit gevoel onterecht is; in 70% van de gevallen is een genetische afwijking in het embryo de reden van de miskraam. De ‘natuur’ selecteert in de eerste drie maanden van de ontwikkeling van de foetus heel streng, laat ons onderzoek zien.”

“70% van de embryo’s had een genetische afwijking als oorzaak van de vroege miskraam”

Onderzoeker Masoud Zamani Esteki

Genetische foutjes

Het onderzoek dat Zamani Esteki en collega’s onlangs publiceerden in Nature Medicine, borduurt voort op een eerdere bevinding. “In mijn promotieonderzoek vond ik met pre-implantatie diagnostiek dat maar liefst 80% van alle embryo’s die waren ontstaan via IVF genetische foutjes hadden in de vorm van te veel, te weinig, verlengde of verkorte chromosomen, een zogeheten abnormaal karyotype. Bij verder gevorderde zwangerschappen vonden we amper genetische foutjes in de foetus. En als we ze zagen, kwamen ze vooral voor in cellen van de placenta. De vraag was dus wat er in die vroege periode van de zwangerschap gebeurt met die cellen met een abnormaal karyotype.”

1700 vroege miskramen

Om hier meer inzicht in te krijgen, zocht Zamani Esteki contact met onderzoekers in Tomsk. “Zij beschikken over een collectie van ruim 1700 vroege miskramen, products of conception zeggen we in jargon, samen met bloedmonsters van de ouders.” In Maastricht onderwierpen Zamani Esteki en collega’s dit materiaal aan een genetisch onderzoek. “We keken eerst met de klassieke karyotypering. Daarbij vonden we, net als eerder is gevonden, bij ca. 50% van de vroege embryo’s die uitmondden in een miskraam, een abnormaal karyotype. Toen we vervolgens een deel van de embryo’s met een normaal karyrotype onderwierpen aan een eerder door mij ontwikkelde nieuwe techniek, haplarithmisis geheten, vonden we in een deel van die embryo’s andere genetische foutjes. Alles bij elkaar kwamen we uit op 70% van de embryo’s waarbij de aanwezigheid van een genetische afwijking de oorzaak was van de vroege miskraam. De oorzaak van de resterende 30% kennen we nog niet.”

“Een deel van de positieve NIPT-testen is eigenlijk vals positief”

Foute cellen

Met de haplarithmisis kun je ook nagaan wanneer de genetische fout is ontstaan: al in de ei- of zaadcellen of pas in het embryo als er kort na de bevruchting enorm veel celdelingen plaatsvinden. Zamani Esteki: “Genetische foutjes in de ei- of zaadcellen komen in alle cellen van het embryo terecht. Foutjes die ontstaan na de bevruchting komen maar in een deel van de cellen terecht. Het idee is dat de ‘foute’ cellen die na de bevruchting ontstaan weer uit de foetus verdwijnen. Enerzijds doordat ze terecht komen in het deel van het embryo dat uitgroeit tot de placenta, anderzijds doordat ze simpelweg afsterven.” Geheel in lijn met deze theorie vonden de Maastrichtse onderzoekers in de embryo’s van vroege miskramen vooral genetische foutjes die al waren ontstaan bij de vorming van de ei- en zaadcellen.

Vals positief

Deze bevinding heeft implicaties voor zowel de NIPT (niet-invasieve prenatale test) als de selectie van embryo’s voor IVF, stelt Zamani Esteki. “Het DNA waarop de NIPT wordt uitgevoerd is afkomstig van de placenta. Ons onderzoek bevestigt het idee dat de placenta meer ‘foute cellen’ kan bevatten dan de foetus. Dat betekent dat een deel van de positieve NIPT-testen eigenlijk vals positief is, want aan de foetus mankeert genetisch gezien niets. Dat blijkt dan wanneer via een invasieve test cellen van de foetus zijn onderzocht. We werken nu aan het integreren van de haplarithmisis techniek in de NIPT. Je kunt dan meteen zien of de genetische afwijking vóór of na de bevruchting is ontstaan. In het laatste geval is de kans klein dat de afwijking ook in de foetus aanwezig is.”

“Is het foutje pas na de bevruchting ontstaan, dan kun je dat embryo wel implanteren”

Wel of niet implanteren

Ten slotte de selectie van de IVF-embryo’s. “Vind je bij de pre-implantatie genetische test embryonale cellen met een genetisch foutje, dan is het ook hierbij zinvol te kijken wanneer dit foutje is ontstaan. Is het al in de ei- en zaadcellen ontstaan, dan is de kans groot dat het embryo niet levensvatbaar is en de IVF-poging eindigt in een vroege miskraam. Dat embryo moet je niet implanteren. Is het foutje pas na de bevruchting ontstaan, dan is de kans groot dat de afwijkende cellen niet in de foetus terecht komen en niet van invloed zullen zijn op de zwangerschap. Dat embryo kun je wel implanteren.”

Referenties:

  1. Essers R., et al. Prevalence of chromosomal alterations in first-trimester spontaneous pregnancy loss. Nat Med. 2023; 29: 3233-3242.
  2. Zamani Esteki M., The effect of embryonic genome imbalances on pregnancy. Nature Medicine. 2023; 29: 3014-3015.
Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Minder allergieën: ‘beetje modder, minder zeep en wat gezonde chaos’

Het aantal mensen met een allergie neemt toe. Hoe komt dit en is dit tij te keren? Allergoloog Hanneke Oude Elberink geeft uitleg en praktische adviezen. “We zien een wereldwijde trend die we niet louter op een verhoogde perceptie kunnen afschuiven.”

Casus: vrouw met mogelijke pneumonie

Een 64-jarige vrouw presenteert zich op de spoedeisende hulp vanwege verdenking op een pneumonie. Ze heeft een voorgeschiedenis van COPD en twee maanden eerder had zij een symptomatische COVID-19-infectie. Wat is uw diagnose?

Bij complexe casuïstiek is meedenken huisarts waardevol voor specialist

Carel Veldhoven, de eerste Academische Generalist in een academisch ziekenhuis, wil dat de specialist bij complexe problematiek de huisarts laat meedenken. “Huisartsen hebben een andere pragmatiek, kennis en kunde, die ook in een academisch ziekenhuis meerwaarde heeft.”

‘De tijd is rijp om mensen integraal te behandelen’

Kelly Dollenkamp leidt het spreekuur integrale geneeskunde oncologie, waar patiënten leren hoe ze zelf hun gezondheid en kwaliteit van leven kunnen verbeteren naast hun reguliere behandeling. “Patiënten kunnen zelf veel doen om hun gezondheid te bevorderen.”

‘Allergie of nie?’: beoordeling van antibiotica in de allergiebanner

Hanneke Oude Elberink geeft adviezen om onterechte vermelding van antibiotica-allergieën in de allergiebanner tegen te gaan. “Als een patiënt aangeeft allergisch te zijn voor antibiotica, vraag dan de aard van de klachten goed uit.”

Over bias, gezondheids­verschillen en racisme in de gezond­heidszorg

Alana Helberg-Proctor legt uit hoe ‘de witte man’ nog steeds de standaard is in de gezondheidszorg, met gevolgen voor andere bevolkingsgroepen. “Iedereen die niet tot deze referentiegroep behoort, kan benadeeld worden. Want de zorg is niet primair op hen afgestemd.”

Casus: man met zwelling in de hals

Een 60-jarige man heeft al vele jaren een zwelling mediaan in de hals. Voorheen nooit last van gehad. Echter, het laatste jaar is de afwijking langzaam progressief in omvang gegroeid en is er toenemende last van een globusgevoel. Wat is uw diagnose?

‘Euthanasie heeft ethische, psycho­logische en sub­jectieve aspecten’

Intervisiebegeleider Jacintha Verhallen deelt de uitdagingen waar euthanasieartsen voor staan, van ethische dilemma's tot psychisch lijden bij jongeren. “De intervisiegroepen vormen een leercirkel, waarin de deelnemers reflecteren op hun ervaringen.”

Limburgse apotheek wil chronisch gebruik slaap­medi­catie voorkomen

Apotheker Waan Yasen startte in samenwerking met huisartsen en de gemeente Reuver een project om chronisch gebruik van slaapmedicatie te voorkomen. “We willen patiënten bewust maken van de risico’s. Een alternatief voor medicatie is bijvoorbeeld slaaptherapie.”

‘Zorg dat je digitaal geletterd blijft’

Maartje Schermer deelt enkele ethische vraagstukken die spelen bij technologische ontwikkelingen in de zorg, zoals AI. “Wees er niet bang voor, probeer het uit, en vooral: blijf je er vragen bij stellen. Want één ding is zeker: dit gaat niet meer weg.”


0
Laat een reactie achterx
Lees ook: ‘Voorkom verklevingen in de baarmoeder zoveel mogelijk’

Naar dit artikel »