Log in om uw persoonlijke bookmarks op te kunnen slaan.
Online training voor huisartsen vermindert voorschrijven van antibiotica bij kinderen
Een gericht, online trainingsprogramma voor huisartsen, in combinatie met een informatieboekje voor ouders, leidt tot minder antibioticavoorschriften voor kinderen met een luchtweginfecties. Onnodig antibioticagebruik kan hiermee relatief simpel worden teruggedrongen, en levert voordelen op zoals een lager risico op antibioticaresistentie, minder bijwerkingen en minder gezondheidskosten. Deze conclusies trekt Anne Dekker die in september op dit onderzoek is gepromoveerd.
Van alle antibiotica wordt zo’n 80 procent voorgeschreven door huisartsen, voornamelijk voor luchtweginfecties en oorontstekingen. Zulke infecties zijn vaak viraal, meestal mild en gaan vaak vanzelf over. Een antibioticabehandeling vermindert dan niet de ernst of de duur van de klachten. Onnodig antibioticagebruik verhoogt het risico op antibioticaresistentie, leidt tot overmatig medicijngebruik en stelt patiënten onnodig bloot aan bijwerkingen. Uit dit proefschrift blijkt dat in de Nederlandse huisartsenpraktijk in éénderde van de gevallen waar bij kinderen een antibioticum wordt voorgeschreven, dit niet geïndiceerd is volgens de richtlijnen.
Antibioticagebruik bij kinderen
Uit het onderzoek van Dekker blijkt verder uit de dossiers van 45 Nederlandse huisartspraktijken dat kinderen jaarlijks 1029 keer de huisarts consulteren voor een infectieziekte per 1000 kinderen waarbij 262 keer een antibioticakuur werd voorgeschreven. Het hoogste aantal voorschriften was voor kinderen van 1 jaar (714 recepten per 1000 kindjaren). De meest voorkomende reden om de huisarts te bezoeken was voor een acute luchtweginfecties en dit was, na oorontsteking, de tweede meest voorkomende reden om antibiotica voor te schrijven.
Beïnvloeden voorschrijfgedrag
Huisartsen neigen bij kinderen vaker antibiotica voor te schrijven wanneer ze zich onzeker voelen over de ernst van de klachten. Daarnaast spelen de onzekerheden, overtuigingen en verwachtingen van ouders een belangrijke rol in de beslissing van de huisarts om al dan niet antibiotica voor te schrijven.
Anne Dekker legt uit: “In mijn proefschrift beschrijf ik het effect van de RAAK interventie (dit staat voor RAtioneel Antibioticagebruik Kinderen). Dit is een online scholing voor huisartsen gecombineerd met informatieboekjes voor ouders, die moet zorgen voor een reductie in het aantal antibioticavoorschriften voor kinderen met luchtweginfecties. Zo’n 21 procent van de kinderen met klachten van een luchtweginfectie in praktijken die de online training hadden gevolgd kreeg een antibioticum, vergeleken met 33 procent van de kinderen in de controle praktijken. Het lijkt er dus op dat zelfs in een land waar relatief weinig antibiotica worden gebruikt, we het voorschrijfgedrag toch nog verder kunnen verbeteren.” Uit het onderzoek bleek ook dat de RAAK interventie bij kinderen met luchtweginfecties vanuit gezondheidsperspectief kosteneffectief was tegen een relatief lage investering.
Informatieboekje
Uit interviews met ouders na het lezen van het informatieboekje bleek dat ze gerustgesteld waren, dat ze meer kennis hadden opgedaan (sommige ouders wisten bijvoorbeeld niet dat antibiotica niet werken tegen virale luchtweginfecties), en dat ze hun reeds bestaande terughoudendheid ten aanzien van het voorschrijven van antibiotica voor hun kind bevestigd zagen. Ook vertrouwden ze het besluit van hun huisarts om al dan niet antibiotica voor te schrijven. In tegenstelling tot wat huisartsen vaak denken, verwachten de meeste ouders niet dat de huisarts snel een antibioticarecept zal voorschrijven. Uit de interviews bleek verder dat de informatie over bacteriele resistentie voor ouders vaak lastig te begrijpen is.
Arts, blijf alert
Anne Dekker over de toekomst van dit programma: “We weten dat het effect van een eenmalige training in de loop van de tijd verwatert. We moeten daarom overwegen wat de opties zijn om huisartsen alert te houden ten aanzien van hun voorschrijfgedrag, bijvoorbeeld door de RAAK interventie een plaats te geven in de praktijkaccreditatie van het Nederlands Huisartsen Genootschap.”
Promotie
Anne Dekker (1989, Leiden) promoveerde op 27 september 2018 aan de Universiteit Utrecht op het proefschrift “Rational antibiotic prescribing for children with respiratory tract infections”. Promotor is prof. dr. Th.J.M. Verheij (afd. Huisartsengeneeskunde) en copromotor is dr. A.W. van der Velden (afd. Huisartsengeneeskunde), beiden verbonden aan het Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijnsgeneeskunde, UMC Utrecht. Anne Dekker vervolgt in oktober 2018 haar opleiding tot huisarts in het UMC Utrecht.
Bron: UMC Utrecht