DOQ

Op zoek naar de oorzaak van diastolisch hartfalen

Zo’n 250 duizend mensen in Nederland lijden aan diastolisch hartfalen. De oorzaak hiervan is nog steeds onbekend. Beschadiging van de kleine bloedvaten lijkt een rol te spelen, blijkt uit promotieonderzoek van Jerremy Weerts, cardioloog in opleiding en onderzoeker in het Maastricht UMC+.

Er waren al langer aanwijzingen voor een verband tussen diastolisch hartfalen en beschadigingen in de allerkleinste bloedvaten van het lichaam (microvasculaire disfunctie). Weerts: “De hypothese is dat deze beschadigingen ontstaan door andere ziekten, zoals een hoge bloeddruk, verhoogde cholesterol of diabetes, en vervolgens een stijf hart veroorzaken. Maar écht wetenschappelijk bewijs daarvoor is er nog niet.”

Voor Weerts was dat reden om deze beschadigingen verder te onderzoeken. Omdat de kleine bloedvaten van het hart niet goed toegankelijk zijn, besloot Weerts de kleine bloedvaten in het oog te bestuderen. Met speciale camera’s maakten Weerts en zijn collega’s nauwkeurige metingen van de ogen van mensen met én mensen zonder diastolisch hartfalen. “We zagen dat mensen met diastolisch hartfalen significant meer veranderingen hadden in hun kleine bloedvaten. Dit verschil was vooral duidelijk bij vrouwen. Zij zijn sowieso oververtegenwoordigd binnen deze patiëntengroep.”

(Foto: Appie Derks)

“In twee derde van de gevallen hielp de webtool de arts de juiste diagnose te stellen”

Aios cardiologie Jerremy Weerts

Diagnose lastig te stellen

Het onderzoek van Weerts bevestigt bestaande vermoedens dat er een correlatie is tussen de beschadiging van de kleine bloedvaten, niet alleen in het hart, maar ook in de ogen, de huid en in andere delen van het lichaam, en het optreden van diastolisch hartfalen. Weerts hoopt dat dit inzicht bijdraagt aan een betere diagnostiek van diastolisch hartfalen.

Dat is dringend gewenst, vervolgt hij, omdat deze diagnose lastig te stellen is. “Dat gebeurt nu meestal door een combinatie van bloedanalyse en echografie. Dat geeft echter niet altijd uitsluitsel. Die krijgen we pas door met katheterisatie verhoogde druk in het hart te meten, een duidelijke aanwijzing voor diastolisch hartfalen. Dat is echter een invasieve en risicovolle ingreep, die we daarom liever niet toepassen als het niet nodig is.”

Webtool

Omdat de diagnose zo lastig is, kunnen artsen op basis van fysieke parameters van patiënten scores berekenen waarmee ze met meer of minder waarschijnlijkheid kunnen bepalen of een patiënt deze diagnose heeft. Dit zijn bewerkelijke berekeningen, met behoorlijke foutenmarges. Weerts ontwikkelde daarom als onderdeel van zijn promotieonderzoek een webtool1 waarmee artsen op basis van algoritmen deze scores sneller en betrouwbaarder kunnen berekenen. “In mijn onderzoek lieten we 55 artsen uit verschillende landen gebruik maken van de webtool om acht virtuele casussen te beoordelen. In twee derde van de gevallen hielp de webtool de arts de juiste diagnose te stellen.” Weerts adviseert cardiologen die bij patiënten de diagnose diastolisch hartfalen willen stellen daarom dergelijke webtools te gebruiken.

“Diastolisch hartfalen gaat gepaard met comorbide ziekten en het is belangrijk deze goed te behandelen”

SGLT2-remmers

Deze diagnosestelling is relevant, des te meer omdat er sinds enige tijd behandeling mogelijk is. “Dat zijn de zogenoemde SGLT2-remmers, een soort suikerplastabletten. We kunnen daarmee de ziekte bij veel patiënten afremmen. We verbeteren zo hun kwaliteit van leven én voorkomen dat ze opnieuw opgenomen moeten worden in het ziekenhuis. Bovendien weten we dat diastolisch hartfalen gepaard gaat met comorbide ziekten en dat het belangrijk is deze goed te behandelen. Slaapapneu is bijvoorbeeld  bij vermoedelijk een vijfde van de patiënten met diastolisch hartfalen aanwezig. Dat is een aandoening die we goed kunnen behandelen.”

“We kijken of we het functioneren van de kleine bloedvaten kunnen verbeteren”

Vervolgonderzoek

Ondertussen is Weerts ook betrokken bij vervolgonderzoek binnen het Maastricht UMC+ waarbij patiënten met diastolisch hartfalen en beschadiging van de kleine bloedvaten medicamenteus behandeld worden. “We doen dat door bij patiënten lokaal op de huid (of: lokaal, bij de kleine bloedvaten van de huid), medicatie aan te brengen en ze (tevens) oraal SGLT2-remmers te laten innemen. Vervolgens kijken we of we met deze gecombineerde (medicamenteuze) behandeling het functioneren van de kleine bloedvaten kunnen verbeteren én of klachten van diastolisch hartfalen, zoals kortademigheid en vocht vasthouden, afnemen. Als dat het geval blijkt, zijn we weer een stap verder in de behandeling van patiënten met diastolisch hartfalen én beschadigde kleine bloedvaten. De uitkomsten van dat vervolgonderzoek verwachten we later dit jaar.”

Referentie:
1. De webtool van Jerremy Weert is hier te vinden.

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Minder administratie, beter contact

AI kan artsen ondersteunen door administratieve lasten te verlichten, ziet Juliën Rezek. Transcriptietools maken automatisch verslagen, waardoor artsen meer tijd hebben voor patiënten. “Hierdoor kunnen artsen dieper ingaan op klachten, wat resulteert in betere zorg.”

‘Laten we allemaal één stapje in elkaars domein zetten’

Zorgverleners hebben nog onvoldoende oog voor het verband tussen mentale klachten, hormonale klachten en hart- en vaatziekten bij vrouwen, aldus Sandra Kooij. Meer samenwerking tussen verschillende disciplines is nodig. “Kijk bij elkaar mee. Geef elkaar advies.”

Casus: oudere patiënte met reukproblemen

Op het spreekuur komt een 70-jarige vrouw in verband met problemen met ruiken. De problemen zijn enkele jaren eerder gestart. Initieel met minder goed ruiken (hyposmie), sinds een half jaar worden geuren steeds vaker als vies ervaren (kakosmie). Wat is uw diagnose?

Casus: man met klachten in de bovenbuik

Een man heeft in toenemende mate klachten van pijn in de bovenbuik. De pijn is zeurend en soms stekend en zit middenin de buik. Wat is uw diagnose?

Van tropenarts naar huisarts op Texel

Josine Blanksma werkte jarenlang als tropenarts voor Artsen zonder Grenzen en is een paar jaar geleden een nieuw avontuur aangegaan: ze werkt nu als huisarts op Texel. “Mijn nieuwe carrièrepad is heus niet minder uitdagend te noemen.”

‘Ik kan niet wachten op de eerste geprinte lasagne’

Ineke Obbema werkt met 3D-geprinte maaltijden voor mensen met slikproblemen bij het Máxima MC. De herkenbare vormen en verbeterde smaak bieden een opvallend alternatief voor traditionele gemalen voeding. “Je kunt meteen proeven dat er een chef-kok achter zit.”

Klimaatimpact onderzoeken voor een heel zorgpad

Lisanne Kouwenberg doet onderzoek naar de milieu-impact van zorgpaden. Dat kan aangrijpingspunten opleveren voor het verlagen van de klimaatimpact. “De meeste studies kijken naar één behandeling. Maar daar zit een heel traject omheen dat er ook aan bijdraagt.”

Help patiënten te stoppen met roken: ‘Minder zenden en meer interacteren’

Marieke Helmus combineert kunst en innovatie om het gesprek over stoppen met roken te starten. Met tools zoals een ‘Chat met je sigaret’-chatbot en humoristische ansichtkaarten helpt ze moeilijk bereikbare groepen om na te denken over hun rookgedrag.

Is er een dokter aan boord?

Wat doe je als er in een vliegtuig om een arts wordt gevraagd? Huisarts en luchtvaartgeneeskundige Peter Nijhof legt uit hoe medische noodgevallen in de lucht worden aangepakt, van de rol van artsen en cabinepersoneel tot het gebruik van medische kits en noodlandingen.

‘Stress verdient centrale plek in het consult’

Chronische stress, vaak gekoppeld aan sociale problemen, kan gezondheidsklachten veroorzaken. Feia Hemke pleit voor meer aandacht hiervoor in de spreekkamer en ontwikkelde tools om dit bespreekbaar te maken. “Hierdoor voorkom je onnodige medicalisering.”