Overactief immuunsysteem verstoort botgenezing na fractuur

Redactioneel

redactie

20 november 2018

Wanneer iemand meerdere letsels tegelijkertijd oploopt na een ernstig ongeval, treedt er in het lichaam van het slachtoffer vaak een algehele acute ontstekingsreactie op. Hierbij komen er veel ‘agressieve’ witte bloedcellen (vooral neutrofielen) in de bloedsomloop terecht, die snel richting beschadigde weefsels bewegen. Promovendus Okan Bastian stelt dat deze algehele ontstekingsreactie de botgenezing kan verstoren, doordat neutrofielen de botvormende stamcellen nadelig beïnvloeden. Deze verstoring kan mogelijk voorkomen worden door de migratie van neutrofielen richting de botbreuk te remmen.

Als iemand tijdens het voetballen zijn scheenbeen breekt, is de kans dat die breuk niet geneest minder dan 5 procent. Dit percentage stijgt echter naar 25 procent wanneer iemand tegelijkertijd meerdere letsels oploopt, bijvoorbeeld na een ernstig ongeval. Een verstoorde botgenezing heeft een forse impact op het leven van patiënten en brengt aanzienlijke kosten met zich mee.

$botfractuur$

Doorgeschoten ontstekingsreactie

Artsen denken dat een ontstekingsreactie bijdraagt aan de botgenezing, maar dat een doorgeschoten ontstekingsreactie de botgenezing juist verstoort. Het promotieonderzoek van Okan Bastian, verbonden aan de afdeling Traumachirurgie van het UMC Utrecht, probeert de rol van ontsteking tijdens zowel de normale botgenezing als de verstoring ervan op te helderen. Zijn onderzoek toont aan dat neutrofielen bijdragen aan de botgenezing doordat ze binnen 24 uur een soort ‘spoedweefsel’ maken rondom de breuk, waarin later het definitieve botweefsel in wordt afgezet door uitgerijpte stamcellen. Een hoge concentratie neutrofielen bleek echter de botvorming door stamcellen te remmen.

Verstoorde botgenezing

Door bloedmonsters te vergelijken van multitraumapatiënten met een normale en een verstoorde botgenezing van een scheen- of dijbeenbreuk, vond Okan Bastian dat de hoeveelheid neutrofielen in het bloed in de eerste twee weken na het ongeval veel lager was bij patienten met een verstoorde botgenezing. Bastian denkt dat dit komt doordat neutrofielen massaal vanuit de bloedsomloop naar de botbreuk zijn gemigreerd en daar de botgenezing hebben verstoord.

Nieuwe geneesmiddelen

Vervolgonderzoek liet zien dat de migratie van neutrofielen naar de botbreuk geremd kon worden door een bepaalde receptor op neutrofielen te blokkeren. Okan Bastian zegt: “Deze zogenaamde C5a-receptor kan een aangrijpingspunt vormen voor nieuwe te ontwikkelen geneesmiddelen die verstoorde botgenezing na een ernstig ongeval kunnen helpen voorkomen”.

Botbreuken

Botbreuken komen veel voor en zijn meestal het gevolg van een ongeval. Naar schatting komen er in Nederland zo’n 80.000 botbreuken per jaar voor, hetgeen betekent dat er meer dan 200 mensen per dag een botbreuk oplopen. Door de toenemende vergrijzing is de verwachting dat in 2025 er bijna 110.000 botbreuken per jaar zullen optreden. Naar schatting moet de helft van de patiënten met een botbreuk geopereerd worden.

Okan Bastian (Utrecht, 1985) promoveerde op 30 oktober 2018 aan de Universiteit Utrecht op het proefschrift “The two faces of inflammation during fracture healing”. Promotoren waren prof. dr. L.P.H. Leenen (Afd. Traumachirurgie, UMC Utrecht) en prof. dr. L. Koenderman (afd. Longziekten, UMC Utrecht); copromotor was dr. T.J. Blokhuis (afd. Chirurgie, Maastricht UMC). Okan Bastian is sinds 2014 in opleiding tot chirurg en nu werkzaam in het UMC Utrecht.