DOQ

Pas op! Je artritis psoriatica gaat op­vlammen

Artritis psoriatica gaat vaak gepaard met onverwachte, plotselinge opvlammingen. Een Europees consortium gaat nu aan de slag om een digitale assistent te ontwikkelen die de opvlamming al in een vroeg stadium signaleert en daarop de patiënt waarschuwt. Zo kan die tijdig de juiste maatregelen nemen.

 “De klinische presentatie van artritis psoriatica is heel divers”, vertelt Ilja Tchetverikov, reumatoloog in het Albert Schweitzer Ziekenhuis in Dordrecht. “De mate van psoriasis varieert van zeer licht tot zeer ernstig en de ‘artritis-component’ omvat een breed pallet aan mogelijke aandoeningen: artritis, enthesitis, spondylitis, sacro-iliitis, dactylitis, uveitis, IBD. Hetgeen zich vertaalt naar een brede waaier aan mogelijke klachten.”
“Wat daarbij in de dagelijkse praktijk voor de patiënt heel lastig is, is het grillige verloop van de ziekte”, vult Jolanda Luime aan. Luime is als epidemioloog en onderzoeker verbonden aan het Erasmus MC in Rotterdam en het Máxima Medisch Centrum in Veldhoven. “De ontstekingscomponent van de ziekte kan onverwacht opvlammen met onder andere ernstige gewrichtspijn, slaapproblemen en vermoeidheid als gevolg.”  

“Wij willen het opvlammen van de ontsteking in een vroeg, subklinisch stadium herkennen zodat de patiënt er iets aan kan doen voordat de klachten in ernst toenemen”

Reumatoloog Ilja Tchetverikov

Subklinisch stadium

Luime en Tchetverikov doen onderzoek naar dit opvlammen van de ziekte. Tchetverikov: “De patiënt loopt nu steeds achter de feiten aan; hij merkt pas dat de ontsteking opflakkert als de klachten zijn toegenomen. Wij gaan nu onderzoeken of het mogelijk is het opvlammen van de ontsteking in een vroeg, subklinisch stadium te herkennen zodat de patiënt er iets aan kan doen voordat de klachten in ernst toenemen. Daarbij mikken we op het ontwikkelen van een niet-invasieve techniek die in staat is bij de individuele patiënt signalen op te pikken die een aanstaande opvlamming van de ontsteking voorspellen. Daarnaast zou je zo’n systeem kunnen gebruiken om patiënten op afstand te monitoren en op basis daarvan de noodzaak van controles in het ziekenhuis te kunnen bepalen.” Luime: “En ons ultieme doel is te kunnen voorspellen welke mensen met psoriasis in de nabije toekomst artritis psoriatica gaan ontwikkelen.” Luime en Tchetverikov doen dit onderzoek overigens niet alleen. Het is een groot, internationaal Europees project dat de Europese Commissie met 7 miljoen euro subsidieert.

“We zoeken naar een niet-invasieve parameter die real time de mate van stress meet”

Epidemioloog en onderzoeker Jolanda Luime

Bewegingspatroon analyseren

Kortom, mooie vergezichten. Maar waaraan herken je een subklinische toename van de ontsteking? Tchetverikov: “We beginnen eenvoudig, namelijk met het analyseren van veranderingen in beweegpatronen. Bekend is dat patiënten bij toenemende gewrichtspijn het betreffende gewricht zo min mogelijk gebruiken. Omgekeerd zou dat kunnen betekenen dat een subtiele afname van het gebruik van een gewricht voorspellend kan zijn voor een toename van de ontsteking. Om hier zicht op te krijgen gaan we nu eerst bij patiënten met hoge of lage ziekteactiviteit het totale dagelijkse bewegingspatroon nauwkeurig vastleggen met een app die door onze Griekse partners is ontwikkeld. Met behulp van AI gaan zij in die patronen vervolgens op zoek naar signalen die kenmerkend zijn voor lage of juist hoge ziekteactiviteit. De volgende stap is na te gaan of veranderingen in die signalen correleren met veranderingen in de klinische uitingen van de ziekte.”

Stress meten

Luime: “Een andere interessante parameter is stress. Er zijn veel aanwijzingen dat het stress-systeem en het immuunsysteem elkaar beïnvloeden. Veel mensen met artritis psoriatica melden ook een verband tussen stress en het opvlammen van hun ziekte. Waar we nu naar op zoek zijn, is iets dat bij mensen de mate van stress op een eenvoudige, niet-invasieve manier kan meten. Zo’n niet-invasieve methode is bijvoorbeeld het meten van cortisol in het haar. Maar daarmee kun je alleen de mate van stress in het verleden in kaart brengen. Dat is op zich handig om de relatie tussen stress en opvlamming van artritis psoriasis beter te documenteren maar je hebt er niets aan om opvlamming te voorspellen. Daarom zoeken we naar een niet-invasieve parameter die real time de mate van stress meet. Een groot Nederlands project, ‘Stress in Action’, houdt zich daarmee bezig en daarbij willen wij graag aanhaken.”

“We hopen dat het mogelijk wordt de metingen te laten verlopen via de smartphone of een wearable”

Reumatoloog Ilja Tchetverikov

Smartphone of wearable

Samen met de signalen uit het bewegingspatroon zou zo’n stresssignaal verwerkt kunnen worden in een app die de patiënt waarschuwt dat er een opvlamming van de artritis psoriatica zit aan te komen. Luime: “De patiënt krijgt dan een signaal en kan op grond daarvan maatregelen nemen. Bijvoorbeeld kijken hoe de stress is te verminderen of de opkomende ontsteking onderdrukken met prednison.” “Idealiter merkt de patiënt zo min mogelijk van de continue metingen”, vult Tchetverikov aan. “We hopen daarom dat het mogelijk wordt de metingen te laten verlopen via de smartphone of een wearable. Bijna iedereen heeft tegenwoordig een smartphone de hele dag binnen handbereik en aan een wearable is waarschijnlijk ook goed te wennen.” Luime: “Om na te gaan waaraan patiënten precies behoefte hebben en welke signalen zij wel of juist liever niet krijgen, kijken enkele patiënten bij dit onderzoek regelmatig over onze schouders mee.”

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Minder administratie, beter contact

AI kan artsen ondersteunen door administratieve lasten te verlichten, ziet Juliën Rezek. Transcriptietools maken automatisch verslagen, waardoor artsen meer tijd hebben voor patiënten. “Hierdoor kunnen artsen dieper ingaan op klachten, wat resulteert in betere zorg.”

‘Laten we allemaal één stapje in elkaars domein zetten’

Zorgverleners hebben nog onvoldoende oog voor het verband tussen mentale klachten, hormonale klachten en hart- en vaatziekten bij vrouwen, aldus Sandra Kooij. Meer samenwerking tussen verschillende disciplines is nodig. “Kijk bij elkaar mee. Geef elkaar advies.”

Casus: oudere patiënte met reukproblemen

Op het spreekuur komt een 70-jarige vrouw in verband met problemen met ruiken. De problemen zijn enkele jaren eerder gestart. Initieel met minder goed ruiken (hyposmie), sinds een half jaar worden geuren steeds vaker als vies ervaren (kakosmie). Wat is uw diagnose?

Casus: man met klachten in de bovenbuik

Een man heeft in toenemende mate klachten van pijn in de bovenbuik. De pijn is zeurend en soms stekend en zit middenin de buik. Wat is uw diagnose?

‘Ik kan niet wachten op de eerste geprinte lasagne’

Ineke Obbema werkt met 3D-geprinte maaltijden voor mensen met slikproblemen bij het Máxima MC. De herkenbare vormen en verbeterde smaak bieden een opvallend alternatief voor traditionele gemalen voeding. “Je kunt meteen proeven dat er een chef-kok achter zit.”

Van tropenarts naar huisarts op Texel

Josine Blanksma werkte jarenlang als tropenarts voor Artsen zonder Grenzen en is een paar jaar geleden een nieuw avontuur aangegaan: ze werkt nu als huisarts op Texel. “Mijn nieuwe carrièrepad is heus niet minder uitdagend te noemen.”

Klimaatimpact onderzoeken voor een heel zorgpad

Lisanne Kouwenberg doet onderzoek naar de milieu-impact van zorgpaden. Dat kan aangrijpingspunten opleveren voor het verlagen van de klimaatimpact. “De meeste studies kijken naar één behandeling. Maar daar zit een heel traject omheen dat er ook aan bijdraagt.”

Help patiënten te stoppen met roken: ‘Minder zenden en meer interacteren’

Marieke Helmus combineert kunst en innovatie om het gesprek over stoppen met roken te starten. Met tools zoals een ‘Chat met je sigaret’-chatbot en humoristische ansichtkaarten helpt ze moeilijk bereikbare groepen om na te denken over hun rookgedrag.

Is er een dokter aan boord?

Wat doe je als er in een vliegtuig om een arts wordt gevraagd? Huisarts en luchtvaartgeneeskundige Peter Nijhof legt uit hoe medische noodgevallen in de lucht worden aangepakt, van de rol van artsen en cabinepersoneel tot het gebruik van medische kits en noodlandingen.

‘Stress verdient centrale plek in het consult’

Chronische stress, vaak gekoppeld aan sociale problemen, kan gezondheidsklachten veroorzaken. Feia Hemke pleit voor meer aandacht hiervoor in de spreekkamer en ontwikkelde tools om dit bespreekbaar te maken. “Hierdoor voorkom je onnodige medicalisering.”


Lees ook: Ongebaande paden bij artritis psoriatica

Naar dit artikel »