DOQ

Patiënten staan open voor duurzame gynae­colo­gische behandeling

Geef de keuze uit twee behandelingen en patiënten op de poli gynaecologie zeggen dat ze best willen nadenken over de klimaatvriendelijkere optie. Als het effect van de behandeling maar hetzelfde is. Dit blijkt uit een wachtkameronderzoek van arts-onderzoeker Eva Cohen.

Ze is arts, ze is onderzoeker en ja, Eva Cohen vindt zichzelf ook wel een activist. “Groene gynaecoloog zou een mooie titel zijn”, geeft ze toe. “Maar ik werk nog niet als gynaecoloog. Ik doe nu bij Amsterdam UMC promotieonderzoek naar de milieu-impact van gynaecologische zorg. Een onderwerp waar ik me heel betrokken bij voel, want ik maak me zorgen om de gevolgen van klimaatverandering.”

“Ons vragenlijstonderzoek werd ook een soort bewustzijnscampagne”

Arts-onderzoeker Eva Cohen

Bijdrage

De zorg draagt voor 7% bij aan de totale Nederlandse uitstoot van CO2, vertelt Cohen. Het cijfer begint langzaam bekend te raken in de zorgwereld. De meeste patiënten staan nog nauwelijks stil bij de milieu-impact van hun behandelingen, ontdekte Cohen in haar onderzoek. De vraag is of die impact wel bovenaan hun lijstje kán staan als ze in een ziekenhuis wachten op onderzoek, uitslagen of een behandeling. En toch heeft de arts-onderzoeker precies dáár, in de wachtruimte, patiënten vragen gesteld over klimaatverandering en duurzame keuzes in de zorg.  

“Op twee poli’s gynaecologie van het Amsterdam UMC heb ik met een groepje studenten onderzoek gedaan”, legt Cohen uit. “We hebben veel patiënten bereid gevonden om de vragenlijst in te vullen. Daaruit blijkt dat een grote meerderheid zich zorgen maakt om klimaatverandering. Ik ging na afloop ook met de deelnemers in gesprek over de milieu-impact van de zorg. Best vaak hoorde ik dan ‘Oh, daar had ik nog nooit over nagedacht’. Ons vragenlijstonderzoek werd zo ook een soort bewustzijnscampagne.”

“Een uitsluitend vegetarisch maaltijdaanbod in het ziekenhuis stuit veel mensen toch tegen de borst”

Milieu-impact

Een belangrijke conclusie die Cohen trekt uit het onderzoek onder bijna driehonderd patiënten is de bereidwilligheid om voor een klimaatvriendelijkere behandeling te kiezen. “Ruim 60% van de patiënten staat daarvoor open als ze twee behandelopties krijgen met eenzelfde effect.”
Vooral bij menstruatieproblemen of de keuze voor anticonceptie zeggen patiënten een duurzame keuze te overwegen. “Zeker als het gaat om een behandeling als een operatie of langdurig medicijngebruik zeggen zij milieu-impact belangrijk te vinden.” Bij behandelingen bij kanker of bij hun kinderen willen ze duurzaamheid dan weer minder laten meewegen.
Opvallend genoeg was de meerderheid over algemene duurzame maatregelen in het ziekenhuis niet echt te spreken. “Een uitsluitend vegetarisch maaltijdaanbod in het ziekenhuis stuit veel mensen toch tegen de borst”, vertelt Cohen. “Kom niet aan hun kroket. Ook meer telefonische consulten en de mogelijkheid van een groene en duurdere zorgverzekering kregen weinig handen op elkaar.” 

“We weten al dat een wegwerpspeculum minder duurzaam is”

Narekenen

De resultaten van de patiëntperspectieven zijn gepubliceerd en geven Cohen extra inspiratie voor haar onderzoek naar groenere gynaecologische zorg. Gynaecologie leent zich volgens haar goed voor dit onderzoek, omdat het zo breed is. “Van oncologie tot verloskunde en reproductieve zorg”, somt ze op. “Je komt binnen het specialisme ook in aanraking met de publieke gezondheidszorg.” Daarmee doelt ze op zaken als bevolkingsonderzoeken en adviezen voor vrouwen die zwanger willen worden.
De arts-onderzoeker pleit voor meer onderzoek naar het bepalen van de milieu-impact van behandelopties. “We weten al dat een wegwerpspeculum minder duurzaam is dan een herbruikbaar speculum, we weten dat bij lachgas bij bevallingen schadelijke dampen vrijkomen. Maar het is echt belangrijk om bij behandelingen alles nauwkeurig na te rekenen, het hele zorgpad. Dus ook de opnameduur meenemen bij twee verschillende ingrepen of de vervuiling van het oppervlaktewater door het uitplassen van bepaalde stoffen uit medicatie.”

Zonder waardeoordeel

Hoewel onderzoeker Cohen zeer betrokken is bij haar onderwerp, wil ze patiënten zeker geen schuldgevoel aanpraten. “Onder bepaalde voorwaarden kunnen we de informatie over milieu-impact gewoon gaan geven, zonder waardeoordeel”, stelt ze. “Die voorwaarden zijn we nu aan het onderzoeken met een kwalitatieve studie. Over veiligheid en kosten praten we ook open in de zorg, milieu-impact hoeft geen vreemde eend in de bijt te zijn. En uit mijn onderzoek onder de patiënten weet ik ook dat we patiënten niet hoeven te onderschatten. Zij staan open voor informatie.”

Referentie: Patient perspectives on climate friendly healthcare: an exploratory study in obstetrics and gynaecology – ScienceDirect

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Minder administratie, beter contact

AI kan artsen ondersteunen door administratieve lasten te verlichten, ziet Juliën Rezek. Transcriptietools maken automatisch verslagen, waardoor artsen meer tijd hebben voor patiënten. “Hierdoor kunnen artsen dieper ingaan op klachten, wat resulteert in betere zorg.”

‘Laten we allemaal één stapje in elkaars domein zetten’

Zorgverleners hebben nog onvoldoende oog voor het verband tussen mentale klachten, hormonale klachten en hart- en vaatziekten bij vrouwen, aldus Sandra Kooij. Meer samenwerking tussen verschillende disciplines is nodig. “Kijk bij elkaar mee. Geef elkaar advies.”

Casus: oudere patiënte met reukproblemen

Op het spreekuur komt een 70-jarige vrouw in verband met problemen met ruiken. De problemen zijn enkele jaren eerder gestart. Initieel met minder goed ruiken (hyposmie), sinds een half jaar worden geuren steeds vaker als vies ervaren (kakosmie). Wat is uw diagnose?

Casus: man met klachten in de bovenbuik

Een man heeft in toenemende mate klachten van pijn in de bovenbuik. De pijn is zeurend en soms stekend en zit middenin de buik. Wat is uw diagnose?

Van tropenarts naar huisarts op Texel

Josine Blanksma werkte jarenlang als tropenarts voor Artsen zonder Grenzen en is een paar jaar geleden een nieuw avontuur aangegaan: ze werkt nu als huisarts op Texel. “Mijn nieuwe carrièrepad is heus niet minder uitdagend te noemen.”

‘Ik kan niet wachten op de eerste geprinte lasagne’

Ineke Obbema werkt met 3D-geprinte maaltijden voor mensen met slikproblemen bij het Máxima MC. De herkenbare vormen en verbeterde smaak bieden een opvallend alternatief voor traditionele gemalen voeding. “Je kunt meteen proeven dat er een chef-kok achter zit.”

Klimaatimpact onderzoeken voor een heel zorgpad

Lisanne Kouwenberg doet onderzoek naar de milieu-impact van zorgpaden. Dat kan aangrijpingspunten opleveren voor het verlagen van de klimaatimpact. “De meeste studies kijken naar één behandeling. Maar daar zit een heel traject omheen dat er ook aan bijdraagt.”

Help patiënten te stoppen met roken: ‘Minder zenden en meer interacteren’

Marieke Helmus combineert kunst en innovatie om het gesprek over stoppen met roken te starten. Met tools zoals een ‘Chat met je sigaret’-chatbot en humoristische ansichtkaarten helpt ze moeilijk bereikbare groepen om na te denken over hun rookgedrag.

Is er een dokter aan boord?

Wat doe je als er in een vliegtuig om een arts wordt gevraagd? Huisarts en luchtvaartgeneeskundige Peter Nijhof legt uit hoe medische noodgevallen in de lucht worden aangepakt, van de rol van artsen en cabinepersoneel tot het gebruik van medische kits en noodlandingen.

‘Stress verdient centrale plek in het consult’

Chronische stress, vaak gekoppeld aan sociale problemen, kan gezondheidsklachten veroorzaken. Feia Hemke pleit voor meer aandacht hiervoor in de spreekkamer en ontwikkelde tools om dit bespreekbaar te maken. “Hierdoor voorkom je onnodige medicalisering.”