‘Apothekers mogen assertiever worden’

“Apothekers zijn de meest onbenutte zorgverleners van Nederland. Er kan veel meer gebruik gemaakt worden van hun expertise”, vindt openbaar apotheker dr. Harm Geers, per 1 september 2022 directeur van het kersverse Charlotte Jacobs Instituut. Dit instituut gaat zich richten op de profilering van openbaar apothekers als specialist: de vakkennis wordt verder uitgebouwd, maar tegelijkertijd wordt er ook sterk ingezet op ‘soft skills’, persoonlijke ontwikkeling, zodat apothekers krachtiger naar voren kunnen treden in het zorgverlenersveld.

Het Charlotte Jacobs Instituut (CJI) bestaat nog maar kort. Op 7 juni 2022 lanceerde KNMP-voorzitter Aris Prins dit tijdens een ‘invitational conference’ in Kasteel Woerden vanwege het 25-jarige jubileum van de opleiding tot openbaar apotheker. Met dit instituut – vernoemd naar de eerste vrouwelijk apotheker in Nederland – willen de apothekers een onafhankelijke opleiding creëren die kundige apothekers aflevert. Apothekers die weten hoe ze belangrijke posities kunnen innemen naast andere zorgverleners, zoals huisartsen.

Expertise beter benutten

Voor dat laatste is assertiviteit nodig, wat nogal eens ontbreekt bij apothekers, geeft Geers aan. “En dat maakt dat ze de meeste onbenutte zorgverleners zijn van Nederland. Hun expertise kan veel beter worden benut. Ik zou graag zien dat apothekers meer verantwoordelijkheid nemen, gaan staan voor wie ze zijn en wat ze doen.” Artsen hebben dat meer in zich, merkt Geers: “Jonge apothekers worden soms door artsen in opleiding uit het veld geslagen. Jonge artsen leren al vanaf het begin hoe je klinisch moet denken en klinisch moet redeneren. Je moet kunnen bedenken waarom je iets doet. Apothekers moeten zich hierin beter ontwikkelen.”

“Ik merkte dat je als apotheker veel kennis hebt, maar geen goede vaardigheden hoe je dingen moet doen”

Vaardigheden

Geers, die naast zijn directeurschap werkzaam is als openbaar apotheker in Bennekom, liep er in zijn dagelijks werk tegenaan dat hij sommige vaardigheden miste. “Ik merkte dat je als apotheker veel kennis hebt, maar geen goede vaardigheden hoe je dingen moet doen. Hoe doe je bijvoorbeeld een consult met een patiënt? Stel dat een patiënt heel stil is, hoe krijg je die uit zijn schulp? Maar ook: hoe ga je om met onzekerheden? Pragmatisme is daarbij nodig, dat miste ik en dat maakt je als apotheker onzeker. Je moet ook in onzekere situaties een goede afweging kunnen maken. Wat zijn de risico’s? Dat vergt oefening en ervaring.”

“Iets niet zeker weten is niet erg. Zeg gewoon hoe je erover denkt”

Wees assertief

Apothekers zijn van nature heel precies volgens Geers. “Dat maakt het soms moeilijk om knopen door te hakken. Durf fouten te maken en daarvan te leren! Natuurlijk is kennis heel belangrijk, het is de voorwaarde om je vak goed uit te oefenen. Maar apothekers moeten leren meer naar voren te treden, assertief te zijn. Dat is een stukje persoonlijk leiderschap. Een voorbeeld: tijdens een overleg van ziekenhuisapothekers met specialisten zei een apotheker pas aan het eind van het overleg: ‘Ja, maar, dit zit zo’. Hij dacht te lang na en het besluit was zonder zijn inbreng al gevallen. Iets niet zeker weten is niet erg. Zeg gewoon hoe je erover denkt.”

Twee opleidingen

Persoonlijk leiderschap is een van de ‘soft skills’, zoals Geers die noemt, die aan bod komen in het onderwijs dat het Charlotte Jacobs Instituut aanbiedt. “We bieden de opleiding tot openbaar apotheker specialist aan, een tweejarige opleiding die apothekers na hun afgeronde universitaire opleiding volgen bij een opleider in de openbare apotheek. Daarnaast bieden we – in samenwerking met het Jan van Es Instituut – de kaderopleiding voor apothekers aan. Daarin leren apothekers in een periode van twee jaar hoe ze zich kunnen specialiseren in een bepaald vakgebied. Hoe ze hierin onderzoek kunnen doen, data verzamelen en analyseren, en op regionaal niveau kunnen overleggen met partijen, zoals huisartsen en zorgverzekeraars.”

“We streven naar een onafhankelijk opleidingsinstituut. Daarvoor hebben we externe financiering vanuit de overheid nodig”

Onafhankelijk

Kortom, apothekers moeten veel zichtbaarder worden, hun kennis beter benutten en ze moeten overal aan tafel komen. De komst van een onafhankelijk, officieel geaccrediteerd opleidingsinstituut voor apothekers kan daarbij helpen. Dat is er op dit moment nog niet, want het CJI opereert nog onder de vlag van de KNMP, zegt Geers. “We streven naar een onafhankelijk opleidingsinstituut. Daarvoor hebben we externe financiering vanuit de overheid nodig. Het zou wel zo fair zijn als we die krijgen; de overheid geeft tenslotte ook onafhankelijke huisartsen- en specialistenopleidingen een pot geld. De erkenning van de openbaar apotheker als specialist door de overheid (in 2016, red.) is al een stap in de goede richting. Ik ga daarom sterk inzetten op het krijgen van externe financiering.”

apothekers, Charlotte Jacobs Instituut (CJI), Harm Geers, persoonlijk leiderschap, profilering