Pijnstillende effecten van opioïden te mediëren via immuuncellen

Redactioneel

Lennard Bonapart

20 februari 2017

Prof. Dr. Halina Machelska, et al. van de Charité – Universitätsmedizin Berlin hebben ontdekt dat opioïden naast de werking op de opioïd-receptoren in de hersenen ook immuuncellen kunnen activeren. De bevindingen leiden tot een beter begrip en een nieuw concept over de mechanismen waarop opioïden pijnstillend kunnen werken. De resultaten van het onderzoek zijn recent gepubliceerd in het vakblad Brain, Behavior and Immunity.

Uit het recente onderzoek van prof. dr. Machelska blijkt dat pijnreductie bij muizen voor een groot deel gemedieerd wordt door activatie van opioïd-receptoren in immuuncellen. Verschillende opioïden zoals morfine vormen de gouden standaard in de behandeling van ernstige pijn. Echter werd tot dusver aangenomen dat opioïden de pijn reduceren door inhibitie van de activiteit van sensorische neuronen in de hersenen. Echter veel pijn ontstaat door schade aan de perifere weefsels (huid, gewrichten, ingewanden). Deze worden vervolgens geïnfiltreerd met immuuncellen. “Wij vroegen ons derhalve af of de pijn geremd kon worden door die immuuncellen aan te pakken”, aldus Machelska. We veronderstelden dat opioïden tevens aangrijpen op opioïde receptoren op immuuncellen en zo opioïde peptiden van endogene oorsprong (lichaamseigen stoffen), zoals endorfinen, enkefalinen en de dynorfinen konden vrijmaken. De peptiden zouden op hun beurt weer een pijnstillende werking in de hersenen hebben door activatie van sensorische neuronen.

Hersenen
Bij de ‘OPERA studie’ werd de perceptie van pijn door patiënten als gevolg van transdermale behandeling geëvalueerd. Uit onderzoek blijkt dat veel oudere mensen meerdere pijnstillende middelen nemen die een effect hebben op de hersenen. Door diermodellen te gebruiken van neuropatische pijn en drie verschillende opioïd-receptor agonisten te gebruiken, konden de wetenschappers laten zien dat de agonisten een verzachting van pijn gaven. Echter dieren met minder immuuncellen lieten een zwakkere pijnstilling zien. Wanneer je echter de immuuncellen herstelt bij de muizen, is het effect weer volledig zichtbaar. Machelska: “We konden laten zien dat opioïd agonisten de opioïd-receptoren op immuuncellen activeren en zo dus pijnstillers kunnen vrijmaken. We zijn hierdoor van mening dat opioïden dus een direct effect kunnen hebben op de plaats waar de weefsels beschadigd zijn, het weefsel dient dan wel ontstoken te zijn, waardoor immuuncellen betrokken worden.”

Deze bevindingen zijn relevant voor veel verschillende aandoeningen waaronder artritis, zenuwschade en kankerpijn na chirurgie. Kortom alle aandoeningen waarbij een immuunrespons betrokken is. “Tevens kan lokaal behandelen leiden tot minder bijwerkingen zoals misselijkheid, ademhalingsproblemen en verslaving”, aldus Machelska.

Source: https://anaesthesie.charite.de/en/research/pain/