DOQ

Plantaardige maaltijd voor iedere ziekenhuis­patiënt

“Hoe kun je het als ziekenhuis verkopen dat je iemand met darmkanker eerst opereert en hem drie dagen later een worstje voorschotelt? Natuurlijk, van dat ene worstje zal de patiënt niet opnieuw kanker krijgen, maar je negeert daarmee de kennis dat structurele vleesconsumptie het risico op darmkanker verhoogt. Geef de patiënt daarom lekkere en volwaardige plantaardige alternatieven.” Patrick Deckers heeft grote ambities met Caring Doctors.

Minstens één groot Nederlands ziekenhuis zou moeten beginnen aan de volledige transitie van vlees en zuivel naar hoofdzakelijk plantaardig voedsel, zowel voor patiënt als personeel. In politiek Den Haag zouden voorzetten moeten worden gedaan om afscheid te nemen van de bio-industrie en nieuwe verdienmodellen te ontwikkelen voor boeren. Dit zijn ambities voor dit jaar van Caring Doctors.1

“Als iedereen plantaardig gaat eten, is er voldoende voedsel voor tien miljard mensen”

Voorzitter van Caring Doctors Patrick Deckers

Verantwoordelijkheid nemen

Het initiatief van Patrick Deckers leidde in oktober 2022 tot een website en manifest en sinds begin februari is er een officiële stichting. Deckers was tot voor kort orthopedisch chirurg in Zuyderland en is nu voorzitter van Caring Doctors. “Caring Doctors is gebaseerd op de wetenschap van het rapport van Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) dat met de juiste maatregelen de wereldwijde temperatuurstijging binnen de anderhalve graad Celsius kan blijven. En ook op het daarvan afgeleide rapport van de EAT-Lancet Commission on Food, Planet, Health.2 Daarin staat dat de aarde tien miljard mensen fatsoenlijk kan voeden als we eetgewoonten en voedselproductie- en aanbod veranderen.”
Deckers vindt het essentieel dat ziekenhuizen ook hun verantwoordelijk nemen. “Veel ziekenhuizen zijn zich inmiddels bewust van het belang van verduurzaming. Ze schakelen bijvoorbeeld vaker het licht uit of scheiden afval. Maar je maakt pas wérkelijk impact met de vervanging van vlees en zuivel door plantaardig voedsel. De 11 ziekenhuizen in New York City hebben hun instellingskeuken omgezet naar plantaardige maaltijden. In één jaar werden drie miljoen plantaardige maaltijden bereid. Daarmee behaalden ze meteen hun CO2-doelen.”

“Het westerse voedingssysteem, waarin 60% dierlijk is, moet als onhoudbaar worden beschouwd”

Drie grote voordelen

Vervanging van vlees door plantaardig voedsel leidt volgens Deckers tot drie grote voordelen: een duurzame planeet, voorkomen van voedselschaarste en vermindering van het aantal welvaartsziekten. “Het westerse voedingssysteem, waarin 60% dierlijk is, moet als onhoudbaar worden beschouwd. Bossen verdwijnen voor veeteelt. Het is bizar dat 80% van de landbouwgrond wordt gebruikt voor vee of om voeding te produceren voor de bio-industrie: dieren die uiteindelijk worden gegeten door de – vooral westerse – mens. Deze landbouwgrond genereert slechts 18% van de noodzakelijke calorische waarde voor de mensheid. Terwijl: als iedereen plantaardig gaat eten, is er voldoende voedsel voor tien miljard mensen.”

“Het merendeel van de patiënten vindt de transitie begrijpelijk, noodzakelijk en wenselijk”

Praktische punten

Wie besluit dat een ziekenhuis standaard een plantaardige maaltijd te bieden? Deckers: “Als de raad van bestuur, beleidsmedewerkers, inkoop, catering, diëtisten en het green team de urgentie zien van het IPCC- en EAT Lancet-rapport, kunnen ze een integrale afspraak maken.” De 11 New York-ziekenhuizen hebben laten zien hoe dit doorgevoerd kan worden. Ze begonnen met nudging, aldus Deckers. “Dat deden ze vooral in de vorm van klimaatvoorlichting, verwijdering van zuivel en dierlijke snacks bij congres- en symposiumcatering en verwondering van medewerkers en patiënten met een goede plantaardige keuken of catering. Onderzoek heeft uitgewezen dat plantaardige voeding volwaardig is én in elk levensfase gezonder.”4
Deckers: “Het merendeel van de patiënten vindt de transitie begrijpelijk, noodzakelijk en wenselijk. De notoire ‘ik eet vlees’-types zijn in de minderheid en hebben nog steeds een dierlijke optie, blijkt uit cijfers van het Future of Food Institute.5 Dankzij subsidies is vlees nu goedkoper. Maar reken je klimaat- en gezondheidsschade mee, dan is plantaardig voedsel goedkoper, zeker wanneer het lokaal bij de bioboer wordt afgenomen.”

Zorginfarcten

Een recent rapport in The Lancet voorspelt voor de komende tien jaar in de westerse wereld een stijging van ruim 500 miljoen mensen met een welvaartsziekte of ziekte als gevolg van klimaatverandering.5 Deckers: “Dat kan leiden tot zorginfarcten. Zorgverleners hebben de taak samen met de patiënt meer in te zetten op preventie: gezonde voeding en beweging. Een holistische blik is belangrijker dan ooit: niet alleen voor huisartsen, maar ook voor medisch specialisten. We moeten de overstap maken van human health naar planetary health.”

“Al 750 zorgverleners hebben zich achter de doelen van Caring Doctors geschaard”

Crackers met avocado

Geen vlees of vis, maar crackers met avocado tijdens de lunch of tofu of tempeh bij het avondeten. En ook: verse in plaats van doorgaarde groenten. Deckers ziet genoeg fijne mogelijkheden voor plantaardig voedsel. Hij is niet de enige. “Al 750 zorgverleners hebben zich achter de doelen van Caring Doctors geschaard. 150 willen zich actief inzetten. Denk aan het katalyseren van bestaande plantaardige initiatieven binnen ziekenhuizen en de duurzame en gezonde transitie promoten bij de politiek.”

Referenties:

1. https://caringdoctors.org/
2. https://eatforum.org/eat-lancet-commission/
3. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2212267216311923
4. https://www.futureoffood.institute/wp-content/uploads/Future-of-Food-rapport-Snapshots-English.pdf
5. https://www.thelancet.com/action/showPdf?pii=S0140-6736%2821%2901787-6

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Minder administratie, beter contact

AI kan artsen ondersteunen door administratieve lasten te verlichten, ziet Juliën Rezek. Transcriptietools maken automatisch verslagen, waardoor artsen meer tijd hebben voor patiënten. “Hierdoor kunnen artsen dieper ingaan op klachten, wat resulteert in betere zorg.”

‘Laten we allemaal één stapje in elkaars domein zetten’

Zorgverleners hebben nog onvoldoende oog voor het verband tussen mentale klachten, hormonale klachten en hart- en vaatziekten bij vrouwen, aldus Sandra Kooij. Meer samenwerking tussen verschillende disciplines is nodig. “Kijk bij elkaar mee. Geef elkaar advies.”

Casus: oudere patiënte met reukproblemen

Op het spreekuur komt een 70-jarige vrouw in verband met problemen met ruiken. De problemen zijn enkele jaren eerder gestart. Initieel met minder goed ruiken (hyposmie), sinds een half jaar worden geuren steeds vaker als vies ervaren (kakosmie). Wat is uw diagnose?

Casus: man met klachten in de bovenbuik

Een man heeft in toenemende mate klachten van pijn in de bovenbuik. De pijn is zeurend en soms stekend en zit middenin de buik. Wat is uw diagnose?

Van tropenarts naar huisarts op Texel

Josine Blanksma werkte jarenlang als tropenarts voor Artsen zonder Grenzen en is een paar jaar geleden een nieuw avontuur aangegaan: ze werkt nu als huisarts op Texel. “Mijn nieuwe carrièrepad is heus niet minder uitdagend te noemen.”

‘Ik kan niet wachten op de eerste geprinte lasagne’

Ineke Obbema werkt met 3D-geprinte maaltijden voor mensen met slikproblemen bij het Máxima MC. De herkenbare vormen en verbeterde smaak bieden een opvallend alternatief voor traditionele gemalen voeding. “Je kunt meteen proeven dat er een chef-kok achter zit.”

Klimaatimpact onderzoeken voor een heel zorgpad

Lisanne Kouwenberg doet onderzoek naar de milieu-impact van zorgpaden. Dat kan aangrijpingspunten opleveren voor het verlagen van de klimaatimpact. “De meeste studies kijken naar één behandeling. Maar daar zit een heel traject omheen dat er ook aan bijdraagt.”

Help patiënten te stoppen met roken: ‘Minder zenden en meer interacteren’

Marieke Helmus combineert kunst en innovatie om het gesprek over stoppen met roken te starten. Met tools zoals een ‘Chat met je sigaret’-chatbot en humoristische ansichtkaarten helpt ze moeilijk bereikbare groepen om na te denken over hun rookgedrag.

Is er een dokter aan boord?

Wat doe je als er in een vliegtuig om een arts wordt gevraagd? Huisarts en luchtvaartgeneeskundige Peter Nijhof legt uit hoe medische noodgevallen in de lucht worden aangepakt, van de rol van artsen en cabinepersoneel tot het gebruik van medische kits en noodlandingen.

‘Stress verdient centrale plek in het consult’

Chronische stress, vaak gekoppeld aan sociale problemen, kan gezondheidsklachten veroorzaken. Feia Hemke pleit voor meer aandacht hiervoor in de spreekkamer en ontwikkelde tools om dit bespreekbaar te maken. “Hierdoor voorkom je onnodige medicalisering.”