DOQ

Weinig aandacht voor veel voorkomend pollen voedsel syndroom

In Noord- en Midden-Europa heeft naar schatting zo’n 15-20% van de bevolking last van hooikoorts: een allergie voor stuifmeel (pollen) van grassen of bomen. Meer dan de helft van de hooikoortspatiënten ontwikkelt een kruisallergie voor fruit, noten of sommige groentesoorten. “Dit zogenoemde pollen voedsel syndroom is dus allesbehalve zeldzaam”, aldus Maurits van Maaren, internist-allergoloog-immunoloog in het Erasmus MC in Rotterdam.

De kruisallergie zorgt voor jeuk, irritatie en soms een gevoel van zwelling in de mond en/of keel tijdens het eten van bepaalde voedingsmiddelen. Verder kunnen jeukende ogen, een loopneus, niezen en misselijkheid voorkomen. De symptomen ontstaan vaak binnen enkele minuten en kunnen een paar uur aanhouden. Omdat de klachten zich meestal beperken tot het mond- en keelgebied werd vaak gesproken van het oral allergy syndrome. Tegenwoordig gaat de voorkeur uit naar de naam pollen voedsel syndroom, in het Engels pollen-food syndrome (PFS), omdat in uitzonderlijke gevallen ook ernstigere, systemische klachten op kunnen treden.

“Bloed- en huidpriktesten zijn niet altijd positief, terwijl je dat wel verwacht. Dat komt doordat de allergenen die de klachten veroorzaken fragiel zijn”

Internist-allergoloog-immunoloog Maurits van Maaren

Kruisherkenning

PFS is dus geen primaire voedselallergie en wordt veroorzaakt door een kruisreactie tussen allergenen in pollen en allergenen in voedingsmiddelen. Van Maaren, die tevens voorzitter is van de Nederlandse Vereniging voor Allergologie en Klinische Immunologie, spreekt eigenlijk liever van kruisherkenning dan van een kruisreactie. “Sommige allergenen in boom- of graspollen komen ook voor in steen- en pitfruit, zoals appel, peer en perzik. En in boomnoten, zoals hazelnoot en walnoot, Maar ook in pinda, soja en in sommige groenten, zoals wortel en selderij. De allergenen verschillen wel licht van elkaar, maar zo weinig dat het immuunsysteem niet in staat is om ze van elkaar te onderscheiden. Daardoor kan een allergische reactie ontstaan bij het eten of drinken van deze voedingsmiddelen.”

“Door extraheren, invriezen en weer ontdooien raken allergenen beschadigd, waardoor ze niet meer tot een huidreactie leiden”

Overdiagnostiek

Hoewel PFS dus vrij veel voorkomt, zijn er maar weinig richtlijnen voor de diagnostiek van PFS. “Bij een vermoeden van PFS wordt er vaak veel meer getest dan nodig”, vindt van Maaren. “Bij hooikoorts weet je vooraf dat een bepaald rijtje voedingsmiddelen positief uit de tests kan komen.”

Toch zijn bloed- en huidpriktesten niet altijd positief, terwijl je dat wel verwacht. Van Maaren: “Dat komt doordat de allergenen die de klachten veroorzaken fragiel zijn. Fabrikanten van specifieke IgE-bepalingen hebben moeite om de allergenen in voldoende mate aan een drager te koppelen. Ook huidpriktesten met extracten van voedingsmiddelen zijn vaak negatief. Door extraheren, invriezen en weer ontdooien zijn namelijk de allergenen beschadigd geraakt, waardoor ze niet meer tot een huidreactie leiden. Een beter alternatief is de prick-to-prick test, waarbij eerst in het verse en onbewerkte voedingsmiddel wordt geprikt en direct daarna in de huid.

” Door bijvoorbeeld verhitten, koken en bevriezen worden de verantwoordelijke eiwitten gedenatureerd en door het immuunsysteem niet meer herkend als allergeen”

Boosdoeners

PFS-patiënten hebben gemiddeld vier voedingsmiddelen die leiden tot symptomen. In Nederland zijn vers fruit (vooral appel, peer, perzik en kiwi), boomnoten zoals hazelnoten, amandelen en walnoten, en pinda de grootste boosdoeners. Gelukkig kunnen de allergenen in de meeste gevallen onschadelijk gemaakt worden door verwerking en vertering. Door bijvoorbeeld verhitten, koken en bevriezen worden de eiwitten die verantwoordelijk zijn voor de reactie gedenatureerd en door het immuunsysteem niet meer herkend als allergeen. Zo kan bijvoorbeeld appeltaart of appelmoes probleemloos gegeten worden terwijl een rauwe appel wel klachten geeft.
Bovendien zijn de klachten wel vervelend, maar niet heel ingrijpend, zoals soms wel het geval is bij een primaire voedselallergie voor bijvoorbeeld pinda. Van Maaren vertelt dat de patiënten hun klachten meestal goed herkennen en er geen grote problemen van ondervinden. “PFS is vrijwel nooit de hoofdreden voor doorverwijzing naar een allergoloog”.

Gevaarlijke smoothies

In een enkel geval treedt een systemische reactie op, zoals jeukende huiduitslag over het hele lichaam of anafylaxie. “Deze systemische reacties zijn heel zeldzaam en wij zien deze eigenlijk alleen wanneer bij een patiënt een of meerdere risicofactoren voorkomen”, stelt van Maaren. “Zo is het in korte tijd innemen van een grote hoeveelheid niet-verwerkt allergeen een belangrijke risicofactor. Dat gebeurt in het algemeen niet door fruit, noten of groenten te eten, maar we zien het soms wel wanneer iemand bijvoorbeeld een smoothie heeft gedronken. Ook sojamelk leidt soms tot problemen.”
“Verder treedt een systemische reactie eerder op bij mensen die een gastric sleeve of -bypass hebben ondergaan. Bij hen is er minder tijd om voedingsmiddelen te verteren in de maag, waardoor er meer allergenen in de darm terechtkomen. Ook het gebruik van protonpompremmers is een risicofactor. De vertering is dan minder doordat er minder maagzuur aangemaakt wordt”, aldus van Maaren.

Behandeling

Zolang de reactie op de allergenen mild verloopt, hoeven deze niet vermeden te worden en wordt geadviseerd om bewerkte groenten en fruit te gebruiken. Van Maaren: “Alleen wanneer een systemische reactie optreedt moet je de patiënt waarschuwen voor het consumeren van grote hoeveelheden allergeen, zoals in vers geperst vruchtensap en sojamelk. Als heel veel groenten- en fruitsoorten een reactie opwekken – wat bij allergie voor graspollen soms voorkomt – is het handig om advies in te winnen van een gespecialiseerde diëtist die is aangesloten bij de Diëtisten Alliantie Voedsel Overgevoeligheid.”

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Casus: jongen met gepig­menteerde huid­afwijking

Een tienjarige jongen heeft een opvallende laesie op de rechterbovenarm. Bij navraag blijkt deze laesie al jaren aanwezig. In de familie komen geen melanomen voor. De jongen heeft een blanco voorgeschiedenis. Wat is uw diagnose?

Casus: man met klachten van moeizaam plassen

Een man komt met een doorgemaakte blaasontsteking op uw spreekuur. Plassen gaat al een paar jaar langzaamaan moeilijker en moeilijker. De straal is zwak, nogal eens sproeiend en er wordt bijna altijd wat nagedruppeld. Persen helpt niet echt. Wat is uw diagnose?

Iedere arts moet zich voorbereiden op een leven lang leren

Welzijn is een voorwaarde voor professionele en persoonlijke ontwikkeling. En dat is in de medische sector meer dan ooit een punt van zorg, vindt Marjolein van de Pol. “De nieuwe bewegingen moet je gewoon volgen, in welke fase van je carrière je ook zit.”

‘‘Minder eten en meer bewegen’ is echt een misvatting’

Mensen met obesitas hebben vaak te maken met negatieve vooroordelen, ook in de zorg. Daardoor vermindert de kwaliteit van zorg, legt Paige Crompvoets uit. “Uit mijn onderzoek bleek dat mensen met obesitas soms belachelijk gemaakt worden door hun zorgverleners.”

Whispp biedt oplossing voor mensen met stem- en spraak­problemen

Joris Castermans ontwikkelde Whispp, een app die met behulp van AI fluister- en aangedane spraak kan omzetten in een heldere en natuurlijke stem. “Wie nog audio- of video-opnames heeft van de gezonde stem, kan met Whispp de eigen stem van vroeger creëren.”

Artsen voor Kinderen helpt kinderen met een chronische ziekte of beperking

Michel Weijerman van Stichting Artsen voor Kinderen vertelt over hun projecten voor betere zorg en welzijn voor kinderen met een chronische aandoening. “Zo’n 200 zorgprofessionals zijn op vrijwillige basis bij onze poli betrokken. Binnen 48 uur krijg je antwoord.”

Casus: patiënte met dagelijkse neusbloedingen

Een patiënte is de dagelijkse neusbloedingen rechts helemaal zat. Door het dichtknijpen van de neus gedurende 10 minuten stopt de bloeding wel steeds. Wat is uw diagnose?

‘Wees alert op opioïd­misbruik bij patiënten op SEH’

Opioïdgebruik komt bij SEH-patiënten vaker voor dan gemiddeld. Meer bewustzijn over misbruik van deze medicatie is nodig, aldus Joris Holkenborg. “Maar vergeleken met de VS doen we het in Nederland, mede dankzij apothekers en huisartsen, best wel goed.”

Voorkom een burn-out

Huisarts Nico Verhoef onderzocht waarom steeds meer artsen een burn-out krijgen, hoe dit te voorkomen, én geeft tips hoe je het werk leuk houdt voor jezelf. “Een middag per week maakte ik vrij voor kleine chirurgische ingrepen, omdat ik dat heel leuk vind om te doen.”

De zorgverlener als verwonderaar

Steeds meer resultaten wijzen uit dat een goed contact tussen de zorgverlener, het kind en de ouders, veel leed kan voorkomen. Piet Leroy zet zich in voor pijn- en traumavrije zorg bij kinderen. “Ik spreek nooit over lastige ouders, wel over kwetsbare ouders.”


0
Laat een reactie achterx