DOQ

Positieve effecten van long­revali­datie bij ernstig astma blijven behouden

Dat patiënten met een ernstige vorm van astma baat kunnen hebben bij longrevalidatie is in meerdere studies aangetoond. Maar wat blijft er over van het positieve effect van longrevalidatie op langere termijn? “Wij hebben dat in ons centrum in kaart gebracht”, vertelt Bram van den Borst, longarts in het Radboudumc, Nijmegen. “En we zagen dat patiënten goed in staat waren de geboekte winsten van de longrevalidatie vast te houden.”

“Tijdens het longrevalidatietraject voor mensen met een ernstige vorm van astma proberen we niet alleen te focussen op vooruitgang van patiënten tijdens de revalidatie”, zegt Bram van den Borst. “We leren onze patiënten ook hoe deze winst op langere termijn behouden kan blijven. En hoewel meerdere studies hebben laten zien dat longrevalidatie effectief kan zijn bij ernstige vormen van astma, is er maar weinig onderzoek gedaan naar de effecten van longrevalidatie in de loop van de tijd. Daarom hebben we dit voor onze patiënten in kaart gebracht.”

“We leren patiënten de symptomen vroegtijdig te herkennen en daar op te reageren”

Longarts Bram van den Borst

Vastlopen tijdens behandeling

Patiënten met een ernstige vorm van astma die vastlopen tijdens hun behandeling kunnen verwezen worden voor longrevalidatie, legt Van den Borst uit. “Dit vastlopen kan bijvoorbeeld betekenen dat patiënten meerdere longaanvallen hebben gehad in het voorgaande jaar of dat zij worstelen met de combinatie van alledaagse bezigheden zoals sporten, hobby’s, of werk, en het hebben van een chronische ziekte. Daar kunnen we bij helpen.” Als longrevalidatie geïndiceerd is, start een traject van tien weken waarin patiënten een klinisch, poliklinisch of gecombineerd programma aangeboden krijgen, afhankelijk van de behandeldoelen van patiënten. “We spijkeren hen bij over de ziekte astma, leren hen de symptomen vroegtijdig te herkennen en daar op een goede manier op te reageren.” Hier is een multidisciplinair team bij betrokken, met longartsen, psychologen, fysiotherapeuten, verpleegkundig specialisten, longverpleegkundigen, diëtisten, maatschappelijk werkers, creatief therapeuten en bewegingstherapeuten. “Na tien weken sluiten we het traject af, waarna de patiënt weer teruggaat naar de eigen longarts.”

“Onze resultaten bevestigen dat een longrevalidatietraject op meerdere gezondheidsdomeinen succesvol kan zijn”

Succes op verschillende fronten

Om het effect van de longrevalidatie in kaart te brengen voerden Van den Borst en collega’s een retrospectieve, observationele, longitudinale studie uit onder 49 patiënten met astma die het longrevalidatietraject in het Radboudumc voltooiden, evenals de follow-up na zes en twaalf maanden.1 De onderzoekers bepaalden verschillende uitkomstmaten op onder andere het gebied van longfunctie, kwaliteit van leven en fysieke activiteit. Van den Borst: “Onze resultaten bevestigden wat we al weten vanuit de literatuur: een longrevalidatietraject kan op verschillende fronten succesvol zijn.” De patiënten rapporteerden na de revalidatie een betere kwaliteit van leven, longfunctie en spierkracht, en minder astmasymptomen en kortademigheid. De patiënten waren fysiek actiever en ervaarden op verschillende domeinen in het dagelijks leven minder problemen. “Maar wat onze studie aan de reeds bekende literatuur toevoegt is dat het de patiënten lukt om deze geboekte winsten gedurende twaalf maanden na de revalidatie vast te houden.”

“Ik denk dat er nog een grote groep patiënten is die wij niet zien, die mogelijk wel baat kan hebben bij longrevalidatie”

Kennisnemen van longrevalidatieprogramma’s

Hoewel longrevalidatie bekender is binnen de COPD-zorg, kan het dus ook een heel zinvolle toevoeging zijn aan tweedelijnszorg voor patiënten met moeilijk behandelbaar of ernstig astma, stelt Van den Borst. Naar schatting zijn er in Nederland ongeveer 100.000 mensen met moeilijk behandelbaar of ernstig astma. “Met de aantallen die wij verwezen krijgen, denk ik dat er nog een grote groep patiënten is die wij niet zien, maar die mogelijk wel baat kan hebben bij longrevalidatie.” Hij adviseert longartsen dan ook kennis te nemen van het bestaan van longrevalidatieprogramma’s zodat samen met patiënten gekeken kan worden of dat wellicht tot de mogelijkheden kan behoren. “En bij twijfel kan er altijd contact opgenomen worden met een van de vijf Kenniscentra Complex Chronische Longaandoeningen waar longrevalidatie wordt aangeboden”, besluit Van den Borst.

Referentie:

1. Van den Borst B, Van Grimbergen I, Robberts B, et al. One-year sustained and clinically meaningful outcomes following pulmonary rehabilitation in people with difficult-to-treat or severe asthma. J Allergy Clin Immunol Pract 2023;S2213-2198(23)01147-9.

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Minder administratie, beter contact

AI kan artsen ondersteunen door administratieve lasten te verlichten, ziet Juliën Rezek. Transcriptietools maken automatisch verslagen, waardoor artsen meer tijd hebben voor patiënten. “Hierdoor kunnen artsen dieper ingaan op klachten, wat resulteert in betere zorg.”

‘Laten we allemaal één stapje in elkaars domein zetten’

Zorgverleners hebben nog onvoldoende oog voor het verband tussen mentale klachten, hormonale klachten en hart- en vaatziekten bij vrouwen, aldus Sandra Kooij. Meer samenwerking tussen verschillende disciplines is nodig. “Kijk bij elkaar mee. Geef elkaar advies.”

Casus: oudere patiënte met reukproblemen

Op het spreekuur komt een 70-jarige vrouw in verband met problemen met ruiken. De problemen zijn enkele jaren eerder gestart. Initieel met minder goed ruiken (hyposmie), sinds een half jaar worden geuren steeds vaker als vies ervaren (kakosmie). Wat is uw diagnose?

Casus: man met klachten in de bovenbuik

Een man heeft in toenemende mate klachten van pijn in de bovenbuik. De pijn is zeurend en soms stekend en zit middenin de buik. Wat is uw diagnose?

Van tropenarts naar huisarts op Texel

Josine Blanksma werkte jarenlang als tropenarts voor Artsen zonder Grenzen en is een paar jaar geleden een nieuw avontuur aangegaan: ze werkt nu als huisarts op Texel. “Mijn nieuwe carrièrepad is heus niet minder uitdagend te noemen.”

‘Ik kan niet wachten op de eerste geprinte lasagne’

Ineke Obbema werkt met 3D-geprinte maaltijden voor mensen met slikproblemen bij het Máxima MC. De herkenbare vormen en verbeterde smaak bieden een opvallend alternatief voor traditionele gemalen voeding. “Je kunt meteen proeven dat er een chef-kok achter zit.”

Klimaatimpact onderzoeken voor een heel zorgpad

Lisanne Kouwenberg doet onderzoek naar de milieu-impact van zorgpaden. Dat kan aangrijpingspunten opleveren voor het verlagen van de klimaatimpact. “De meeste studies kijken naar één behandeling. Maar daar zit een heel traject omheen dat er ook aan bijdraagt.”

Help patiënten te stoppen met roken: ‘Minder zenden en meer interacteren’

Marieke Helmus combineert kunst en innovatie om het gesprek over stoppen met roken te starten. Met tools zoals een ‘Chat met je sigaret’-chatbot en humoristische ansichtkaarten helpt ze moeilijk bereikbare groepen om na te denken over hun rookgedrag.

Is er een dokter aan boord?

Wat doe je als er in een vliegtuig om een arts wordt gevraagd? Huisarts en luchtvaartgeneeskundige Peter Nijhof legt uit hoe medische noodgevallen in de lucht worden aangepakt, van de rol van artsen en cabinepersoneel tot het gebruik van medische kits en noodlandingen.

‘Stress verdient centrale plek in het consult’

Chronische stress, vaak gekoppeld aan sociale problemen, kan gezondheidsklachten veroorzaken. Feia Hemke pleit voor meer aandacht hiervoor in de spreekkamer en ontwikkelde tools om dit bespreekbaar te maken. “Hierdoor voorkom je onnodige medicalisering.”