DOQ

Reuk-/smaak­stoornis na COVID-19: ‘Sommige mensen ruiken al 2 jaar niets’

Een van de klachten na een besmetting met SARS-CoV-2 is verandering of verlies van reuk en smaak. Het Reuk- en smaakcentrum in Ede werkt mee aan Nederlands onderzoek hiernaar. KNO-arts dr. Wilbert Boek zag vooral in de eerste fase van de crisis veel patiënten met reuk- en smaakproblemen. Soms worden die klachten chronisch. “Sommige mensen ruiken al twee jaar niets.”

Het Reuk- en smaakcentrum is onderdeel van Ziekenhuis Gelderse Vallei en bestaat zo’n acht jaar. Boek vertelt dat reuk- en smaakstoornissen niet uniek zijn voor SARS-CoV-2. Ook al vóór de coronacrisis zag hij deze problemen na een infectie met een corona-, griep- of verkoudheidsvirus. “Ons centrum had binnen een jaar na opening een wachttijd van een jaar. Dus toen waren de problemen er al. Er was alleen minder aandacht voor, omdat het aantal patiënten minder was dan nu. In ons centrum zien we mensen die al vijftien jaar reuk- en smaakklachten hebben.”

“Het kan zijn dat ter plekke van de reukcellen veel zwelling plaatsvindt, waardoor die cellen als het ware worden verdrongen”

KNO-arts dr. Wilbert Boek

Receptor

Er wordt veel onderzoek gedaan naar de oorzaak van deze specifieke klachten. Inmiddels is duidelijk dat de receptor voor het coronavirus ook voorkomt in de steuncellen rond de reukcel. De zenuwcel zelf wordt dus niet aangedaan, maar wel de cellen daaromheen. “Maar waardoor ontstaat dan reukverlies? En waarom herstelt dat soms niet? Dat is nog onduidelijk”, verklaart Boek. “Het kan zijn dat ter plekke van de reukcellen veel zwelling plaatsvindt waardoor die cellen als het ware worden verdrongen. Maar hierover is nog nauwelijks iets bekend.”
Precieze aantallen patiënten weet Boek niet. Wel is bekend dat bij circa 95% van de patiënten de geur en smaak binnen vier weken terugkomt. Ook bij hemzelf was dat het geval na een coronabesmetting. “Maar miljoenen mensen in Nederland hebben corona gehad. Dus enkele procenten daarvan zijn nog steeds veel mensen. We hebben gezien dat de eerste coronavariant de meest agressieve was. De omikronvariant lijkt voor minder problemen te zorgen, zowel op acuut als op blijvend reuk- en smaakverlies. Ik hoor niet meer zo veel over die klachten. Maar de echte getallen weten we pas over enkele jaren.”

“In deze studie onderzoeken we of met een snelle behandeling met prednison meer mensen hun reuk terugkrijgen”

COCOS-studie

Het Nederlandse onderzoek, de COCOS-studie, is recent afgerond en vond plaats vanuit het UMC Utrecht. Boek legt uit: “Het is bekend dat bij een gehoorstoornis na een virusinfectie een snelle behandeling met prednison kan helpen tegen de klachten. In deze studie onderzoeken we of met zo’n behandeling meer mensen hun reuk terugkrijgen. Deelnemers zijn mensen die in de afgelopen 12 weken positief waren getest op COVID-19 en minimaal vier weken reukverlies hadden. We hebben 116 mensen geïncludeerd en hen gerandomiseerd tussen een week prednison of placebo. Beide groepen kregen daarna reuktherapie met flesjes geurmonster. Daarvan is bekend dat het een positief effect kan hebben, en we wilden voorkomen dat mensen dat thuis deden zonder dat we het wisten. Door reuktherapie aan beide groepen aan te bieden, kunnen we de groepen met elkaar vergelijken.”
Dit onderzoek is nog niet eerder gedaan. Elke uitkomst is daarom relevant, stelt Boek. “Als het werkt, wat ik uiteraard hoop, dan hebben we een behandeling tegen chronische reukstoornis door COVID- 19. En als het niet werkt, weten we dat we geen prednison hoeven te geven. Ik hoop dat we binnen enkele weken de uitslag weten.”

“Wat ik heel bijzonder vind, is dat de afwijkende reuk of smaak altijd vies is”

Intrigerend

Momenteel is er volgens Boek alleen reuktherapie tegen reuk- en smaakstoornissen. Verder adviseert hij mensen om te ontdekken hoe zij met deze klachten kunnen omgaan. Bijvoorbeeld door het eten aan te passen en na te gaan wat wel goed smaakt. Overigens adviseert hij mensen die niets meer ruiken ook om een rookmelder aan te schaffen, zodat zij bij een eventuele brand in huis op tijd worden gealarmeerd.
Hoe vervelend reuk- en smaakproblemen ook zijn voor patiënten, ze hebben ook intrigerende kanten. De klachten ontstaan doordat iemand een geur of smaak anders of helemaal niet meer ervaart. “Bijvoorbeeld een aardbei ruikt naar of smaakt als knoflook, of iemand ruikt thuis steeds een gaslucht”, geeft Boek als voorbeeld. “Wat ik heel bijzonder vind, is dat de afwijkende reuk of smaak altijd vies is. Ik hoor nooit een patiënt zeggen dat een vieze lucht ineens lekker ruikt. Het zijn altijd negatieve ervaringen. Hoe dat kan, weten we niet. Het is fascinerend, maar de klachten kunnen wel grote invloed hebben op het dagelijks leven van patiënten. Ik hoor dramatische verhalen, bijvoorbeeld van koks. De impact van een reuk- of smaakstoornis kan heel groot zijn.’

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Casus: patiënt met progressieve inspanningsdyspneu

Een patiënt presenteert zich met progressieve inspanningsdyspneu. Voorheen was hij in staat om zonder klachten te tennissen, nu ervaart hij kortademigheid bij stevig doorwandelen. Er is geen sprake van hoesten, sputumproductie of koorts. Wat is uw diagnose?

Uitgebreid bloedonderzoek met één simpele vingerprik

Capillaire bloedafname via een vingerprik blijkt bij meer dan 30 standaardbepalingen een goed alternatief voor venapunctie, concludeerde Martijn Doeleman. “Patiënten kunnen zelf de vingerprik doen. Gewoon thuis, wanneer het hen uitkomt.”

Cultuur­sensitieve zorg in de praktijk: lessen van Mammarosa

Taal- en cultuurverschillen kunnen de communicatie met zorgverleners flink bemoeilijken. Stichting Mammarosa biedt hierin uitkomst. Samia Kasmi vertelt hoe belangrijk cultuursensitieve communicatie is, en hoe artsen hierin het verschil kunnen maken.

‘Er is een trend naar meer visuele informatie’

“Voor patiënten blijkt de juiste toedieningsroute van een geneesmiddel niet altijd vanzelfsprekend te zijn”, vertellen Yara Mangindaan en Nike Everaarts-de Gruyter. Zij hielpen medicijnpictogrammen te ontwikkelen die ondersteunen bij goed gebruik van geneesmiddelen.

Werkbereidheid bij een crisis niet vanzelf­sprekend

Ziekenhuizen kunnen tijdens een crisis niet blind vertrouwen op hun personeel, concluderen Dennis Barten en Lindsy Engels. Werkbereidheid hangt sterk af van verschillende factoren. “Het is belangrijk om te ontdekken wat nodig is om voor te bereiden op crisissituaties.”

Casus: man met dysfonie­klachten

Een 42-jarige man komt op uw spreekuur met dysfonieklachten, twee maanden geleden ontstaan in een periode van veel hoesten. Aan het einde van de dag worden de klachten erger en het is lastig om een lang gesprek te voeren. Wat is uw diagnose?

Integrale geneeskunde in Nederland: tijd voor de volgende stap

Het spreekuur Integrative Medicine van Ines von Rosenstiel is erg populair en ook in andere ziekenhuizen groeit de belangstelling voor een dergelijk spreekuur. Hoe zorgen we ervoor dat IM een structureel onderdeel wordt van de reguliere zorg in Nederland?

Mindfulness in de zorg: allesbehalve zweverig

“Zorg goed voor jezelf. Er is er maar één van.” Dat zei een patiënt ooit tegen longarts Miep van der Drift. Ze weet als geen ander: mindfulness is niet alleen voor patiënten, maar ook voor zorgverleners. Ze geeft tips voor kleine veranderingen met een grote impact.

Medicatie vaak te lang voortgezet na ontslag uit ziekenhuis

Veel patiënten gebruiken in ziekenhuizen voorgeschreven opiaten, benzodiazepines en antipsychotica nog langdurig na ontslag, aldus Judith de Ruijter. “We geven artsen de tip om, als ze bij ontslag nieuwe medicatie voorschrijven, al meteen na te denken over stoppen.”

‘Impliciete sturing kan samen beslissen verstoren’

Het proces van samen beslissen kan worden verstoord door onbewuste aansturing op een bepaalde behandeling, aldus Anneleen Timmer en Suzanne Festen. “Misschien gaan veel behandelaars er onbewust vanuit dat de patiënt alles op alles wil zetten om de ziekte te bestrijden.”