DOQ

Rol van zuurstoftekort in auto-immuunziekte sclerodermie ontrafeld

Dankzij het onderzoek dat recent leidde tot de Nobelprijs voor de Geneeskunde kon Laurent Paardekooper half oktober promoveren op het ontstaan van de auto-immuunziekte sclerodermie. Bij de ziekte speelt zuurstoftekort ook een rol, waardoor het immuunsysteem te sterk reageert.

Het onderzoek dat maandag 7 oktober 2019 met een Nobelprijs bekroond werd, beschreef hoe cellen in het lichaam omgaan met bepaalde zuurstofgehaltes, en welke mechanismen in de cel daarbij betrokken zijn. De kennis die dat opleverde maakte het voor postdoc-onderzoeker Laurent Paardekooper mogelijk om dieper te duiken, en te onderzoeken welke rol het zuurstofgehalte speelt bij auto-immuunziektes – aandoeningen waarbij het immuunsysteem lichaamseigen weefsels aanvalt en er vaak chronische ontstekingen ontstaan. Paardekooper: “Dankzij hun onderzoek kunnen we ontrafelen welke effecten zuurstoftekort allemaal heeft op een cel; een ontzettend brede basis voor vervolgonderzoek. Zonder die kennis had ik mijn onderzoek nooit kunnen doen.”

Laurent Paardekooper (foto Thijs Rooimans)

Dendritische cellen

In zijn promotieonderzoek zocht Paardekooper uit hoe de auto-immuunziekte sclerodermie ontstaat. Bij deze aandoening verhardt het bindweefsel in de huid. Dit leidt tot problemen in de kleine bloedvaten, die daardoor minder bloed en dus zuurstof in de weefsels krijgen. Paardekooper ontdekte dat het lage zuurstofgehalte tot een over-activatie van het immuunsysteem leidt, en daarmee de basis is van sclerodermie, maar ook het verwante reuma. Specifieker: het zijn de dendritische cellen die door het lage zuurstofgehalte overactief worden, en daardoor veel van de stof TNF-α uitscheiden, wat vervolgens de afweerreactie verder opdrijft. Door die overreactie van het immuunsysteem beschadigt het weefsel en neemt het zuurstofgehalte nog verder af, waardoor een neergaande spiraal ontstaat: de auto-immuunziekte is een feit.

Teveel van het goede

Zoals vaak bij auto-immuunziektes is de overdreven reactie van het immuunsysteem ‘teveel van het goede.’ Normale ontstekingen, veroorzaakt door bijvoorbeeld een bacterie, worden ook gekarakteriseerd door een laag zuurstofgehalte. Dit draagt zelfs bij aan het doden van de bacterie en aan een snelle wondgenezing.
Volgens Paardekooper biedt zijn onderzoek meerdere aanknopingspunten voor vervolgonderzoek: “Als we de oorsprong van auto-immuunziekten zoals sclerodermie en reuma begrijpen, kunnen we deze in de toekomst wellicht genezen, in plaats van alleen de symptomen te behandelen. Daarnaast speelt zuurstoftekort ook een grote rol in kanker: tumorcellen lijken hiermee het immuunsysteem te misleiden richting de verkeerde respons en vormen door het zuurstoftekort ook sneller uitzaaiingen.”

Paardekooper promoveerde op 10 oktober 2019, onder begeleiding van promotors Prof. Figdor, Prof. Van den Bogaart van Radboudumc en Prof. Radstake van de Universiteit Utrecht.

Bron: RadboudUMC
Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Een medifoor gebruiken in medische gesprekken: zeven tips

Een medifoor is een getekende metafoor die helpt bij het eenvoudig uitleggen van medische begrippen. Charlie Obihara is initiatiefnemer van het Medifoor platform en legt uit hoe ze te gebruiken. “Ook voor volwassenen is het goed om de informatie juist te verpakken.”

Casus: man met koorts, malaise en huiduitslag

Een 36-jarige man heeft klachten van koorts, malaise en huiduitslag. Hij is 3 weken geleden teruggekeerd van een vakantie naar Bangkok. Wat is uw diagnose?

Spraakherkenning zorgt voor minder administratielast

Spraakherkenning leidt tot snelle, efficiënte dossiervoering voor de arts. Harm Wesseling legt uit hoe dit in de praktijk wordt gebruikt en welke winst er behaald kan worden. “Artsen kunnen eerder hun rapportage afronden. Dat hoeven ze dan niet ’s avonds nog te doen.”

Verlies­sensitief werken in de zorg

Artsen: herken en erken verlies bij de patiënten, stelt Herman de Mönnink. Hiermee kunnen leed en complicaties worden voorkomen. “Op het moment dat je ruimte neemt voor je eigen emotionele werkstress, kun je ook ruimte nemen voor de kant van de patiënt.”

Casus: patiënt met pijnlijke oorschelp en gewrichtsklachten

Dit is de tweede keer dat u deze 32-jarige patiënt ziet met dezelfde klacht. Vandaag gaat de pijnlijke rechter oorschelp ook gepaard met gewrichtsklachten. Het gehoor is goed en patiënt heeft geen neusobstructie of een inspiratoire stridor. Er is geen trauma in de anamnese. Wat is uw diagnose?

Casus: man met buikklachten en veranderd defecatiepatroon

Een man wordt gestuurd naar de polikliniek in verband met geleidelijk toenemende buikklachten met een verandering van het defecatiepatroon. Wat is uw diagnose?

AI-gestuurd model verbetert doorstroom

Esther Janssen ontwikkelde een AI-gestuurd model dat voor de operatie al voorspellingen doet over het ontslagmoment van een patiënt en de benodigde nazorg, en zo de doorstroom te verbeteren. “Hiermee kun je eerder schakelen, door nazorgpartners te benaderen.”

SPAT voor allergietesten

Senne Gorris bedacht de SPAT: een automatische machine die alle allergiekrasjes in een keer zet. Dit maakt de testen betrouwbaarder en sneller. “De resultaten zijn na een kwartier bekend en overal waar de SPAT wordt gebruikt zijn de testen en dus de uitslagen gelijk.”

Machte­loosheid drijft artsen tot ‘medische gas­lighting’

De uitdrukking ‘medische gaslighting’ popt steeds vaker op in discussies onder ontevreden patiënten en in de medische wereld zelf. Marlies van Hemert legt uit wat dit betekent en hoe om te gaan met de patiënt als een diagnose uitblijft. “Bescheidenheid helpt.”

Casus: patiënt met probleem bij uitsteken tong

Uw 24-jarige ietwat schuchtere patiënt 'steekt' zijn tong direct naar u uit als u vraagt wat u voor hem kan doen. Daarna vervolgt hij dat hij maar één probleem heeft... Wat is uw diagnose?


0
Laat een reactie achterx