Screening op leverproblemen bij ouderen: zinvol?

Redactioneel

Jessica Brussee

3 mei 2023

Screening op leververvetting en leverfibrose in de algemene bevolking leidt waarschijnlijk niet tot betere gezondheidsuitkomsten bij ouderen. Dat is de conclusie van Laurens van Kleef op basis van onderzoek binnen de Rotterdam studie. Als onderdeel van zijn promotieonderzoek bestudeerde Van Kleef de relatie tussen leververvetting, leverstijfheid, hart- en vaatziektes en mortaliteit. Recent publiceerde hij twee artikelen over dit onderwerp.

Verschillende richtlijnen, waaronder die van de European Association for the Study of the Liver (EASL), raden aan om patiënten met metabole dysfunctie te screenen op hepatische steatose en leverstijfheid.¹ Voor de doelgroep ouderen is het echter nog niet bekend of deze leverproblemen ook leiden tot een verhoogde mortaliteit.
Om dit te onderzoeken analyseerden Laurens van Kleef en zijn collega’s data uit de Rotterdam studie, een prospectieve populatie cohortstudie onder inwoners van de Rotterdamse wijk Ommoord. Leververvetting maten zij met behulp van echografie van de lever; leverstijfheid met behulp van transiënte elastografie (FibroScan®). Twee van hun studies werden recent gepubliceerd.

“Leververvetting is een belangrijk en steeds groter wordend probleem, maar lijkt bij de ouderen in de algemene bevolking niet klinisch relevant”
Onderzoeker Laurens van Kleef

Leververvetting

In de eerste studie bestudeerden de onderzoekers de associatie tussen leververvetting en mortaliteit bij ouderen in de algemene bevolking.[2] Hiervoor analyseerden zij de data van 4.093 studiedeelnemers ouder dan 65 jaar. Zij vonden geen relatie tussen leververvetting en mortaliteit (gecorrigeerde hazard ratio (aHR): 0,87, 95% BI 0,73-1,03. Ook vonden zij dat leverstijfheid, zowel bij deelnemers met als zonder steatose, niet geassocieerd was met een verhoogde mortaliteit. Zelfs deelnemers die zowel last hadden van leververvetting als een verhoogde leverstijfheid (meetwaarde tijdens elastografie >= 8,0 kPa) hadden geen hogere mortaliteit dan deelnemers zonder beide factoren.

Leverstijfheid

In de tweede studie bestudeerden de onderzoekers de associatie tussen een verhoogde leverstijfheid en mortaliteit.[3] Dit deden zij in een groep van 4.153 studiedeelnemers uit de algemene bevolking. De gemiddelde leeftijd van deze deelnemers was 67,5 jaar (SD: 8,4 jaar). Zij stratificeerden de analyse naar de aanwezigheid van hartfalen (HF) en/of coronaire hartziekten (CHD).
In deze studie vonden zij dat, in de totale studiepopulatie, leverstijfheid (meetwaarde tijdens elastografie >= 8,0 kPa) geassocieerd was met een hogere mortaliteit (aHR: 1,37, 95% BI 1,00–1,89). Bij analyses in subgroepen gold deze associatie echter alleen voor deelnemers met hartfalen (aHR: 2,48, 95% BI: 1,15-5,35). Bij deelnemers met alleen coronaire hartzieken (en geen hartfalen) en deelnemers die hartfalen noch coronaire hartziekten hadden was leverstijfheid niet geassocieerd met een verhoogde mortaliteit (aHR: 1,43, 95% BI 0,58-3,49 respectievelijk 1,07, 95% BI: 0,70-1,64).
Een tweede bevinding in deze studie was dat hartfalen en markers voor deze aandoening, zoals een matige tot ernstige diastolische dysfunctie of een diameter van het rechter atrium groter dan 4,5 cm, geassocieerd waren met een verhoogde leverstijfheid.

Screening lijkt minder zinvol

Op basis van de twee studies concluderen de onderzoekers dat onder ouderen uit de algemene bevolking zowel leververvetting als een verhoogde leverstijfheid (zonder hartfalen) niet geassocieerd zijn met een verhoogde mortaliteit. Hierdoor lijkt het voor deze doelgroep minder zinvol om te screenen op deze parameters om gevorderde leverziekte op te sporen. Als je bij ouderen leverstijfheid meet is het wel belangrijk om ook na te gaan of er sprake is van cardiovasculaire ziekte. Dit kan namelijk ook een oorzaak zijn van een verhoogde leverstijfheid.

Referenties: