DOQ

Screening op leverproblemen bij ouderen: zinvol?

Screening op leververvetting en leverfibrose in de algemene bevolking leidt waarschijnlijk niet tot betere gezondheidsuitkomsten bij ouderen. Dat is de conclusie van Laurens van Kleef op basis van onderzoek binnen de Rotterdam studie. Als onderdeel van zijn promotieonderzoek bestudeerde Van Kleef de relatie tussen leververvetting, leverstijfheid, hart- en vaatziektes en mortaliteit. Recent publiceerde hij twee artikelen over dit onderwerp.

Verschillende richtlijnen, waaronder die van de European Association for the Study of the Liver (EASL), raden aan om patiënten met metabole dysfunctie te screenen op hepatische steatose en leverstijfheid.1 Voor de doelgroep ouderen is het echter nog niet bekend of deze leverproblemen ook leiden tot  een verhoogde mortaliteit.
Om dit te onderzoeken analyseerden Laurens van Kleef en zijn collega’s data uit de Rotterdam studie, een prospectieve populatie cohortstudie onder inwoners van de Rotterdamse wijk Ommoord. Leververvetting maten zij met behulp van echografie van de lever; leverstijfheid met behulp van transiënte elastografie (FibroScan®). Twee van hun studies werden recent gepubliceerd.

“Leververvetting is een belangrijk en steeds groter wordend probleem, maar lijkt bij de ouderen in de algemene bevolking niet klinisch relevant”

Onderzoeker Laurens van Kleef

Leververvetting

In de eerste studie bestudeerden de onderzoekers de associatie tussen leververvetting en mortaliteit bij ouderen in de algemene bevolking.[2] Hiervoor analyseerden zij de data van 4.093 studiedeelnemers ouder dan 65 jaar. Zij vonden geen relatie tussen leververvetting en mortaliteit (gecorrigeerde hazard ratio (aHR): 0,87, 95% BI 0,73-1,03. Ook vonden zij dat leverstijfheid, zowel bij deelnemers met als zonder steatose, niet geassocieerd was met een verhoogde mortaliteit. Zelfs deelnemers die zowel last hadden van leververvetting als een verhoogde leverstijfheid (meetwaarde tijdens elastografie >= 8,0 kPa) hadden geen hogere mortaliteit dan deelnemers zonder beide factoren.  

Leverstijfheid

In de tweede studie bestudeerden de onderzoekers de associatie tussen een verhoogde leverstijfheid en mortaliteit.[3] Dit deden zij in een groep van 4.153 studiedeelnemers uit de algemene bevolking. De gemiddelde leeftijd van deze deelnemers was 67,5 jaar (SD: 8,4 jaar). Zij stratificeerden de analyse naar de aanwezigheid van hartfalen (HF) en/of coronaire hartziekten (CHD).
In deze studie vonden zij dat, in de totale studiepopulatie, leverstijfheid (meetwaarde tijdens elastografie >= 8,0 kPa) geassocieerd was met een hogere mortaliteit (aHR: 1,37, 95% BI 1,00–1,89). Bij analyses in subgroepen gold deze associatie echter alleen voor deelnemers met hartfalen (aHR: 2,48, 95% BI: 1,15-5,35). Bij deelnemers met alleen coronaire hartzieken (en geen hartfalen) en deelnemers die hartfalen noch coronaire hartziekten hadden was leverstijfheid niet geassocieerd met een verhoogde mortaliteit (aHR: 1,43, 95% BI 0,58-3,49 respectievelijk 1,07, 95% BI: 0,70-1,64).
Een tweede bevinding in deze studie was dat hartfalen en markers voor deze aandoening, zoals een matige tot ernstige diastolische dysfunctie of een diameter van het rechter atrium groter dan 4,5 cm, geassocieerd waren met een verhoogde leverstijfheid.

Screening lijkt minder zinvol

Op basis van de twee studies concluderen de onderzoekers dat onder ouderen uit de algemene bevolking zowel leververvetting als een verhoogde leverstijfheid (zonder hartfalen) niet geassocieerd zijn met een verhoogde mortaliteit. Hierdoor lijkt het voor deze doelgroep minder zinvol om te screenen op deze parameters om gevorderde leverziekte op te sporen. Als je bij ouderen leverstijfheid meet is het wel belangrijk om ook na te gaan of er sprake is van cardiovasculaire ziekte. Dit kan namelijk ook een oorzaak zijn van een verhoogde leverstijfheid.

Referenties:

  1. European Association for the Study of the Liver. EASL Clinical Practice Guidelines on non-invasive tests for evaluation of liver disease severity and prognosis – 2021 update. Practice Guideline J Hepatol. 2021;75(3):659-689. doi: 10.1016/j.jhep.2021.05.025.[JB1] 
  2. Van Kleef LA, Sonneveld MJ, Kavousi M, Ikram MA, De Man RA, De Knegt RJ. Fatty liver disease is not associated with increased mortality in the elderly: A prospective cohort study. Hepatology. 2023;77(2):585-593. doi: 10.1002/hep.32635. [JB2] 
  3. Van Kleef LA, Sonneveld MJ, Zhu F, Ikram MA, Kavousi M, De Knegt RJ. Liver stiffness is associated with excess mortality in the general population driven by heart failure: The Rotterdam Study. Liver Int. 2023. Online ahead of print. doi: 10.1111/liv.15538.[JB3] 

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Boek over veilige sedatie toepassen op de SEH moet angst wegnemen

Vier SEH- artsen schreven een boek over veilige sedatie op de SEH. Het is bedoeld als naslagwerk en cursusmateriaal, vertellen Mischa Veen en Daniëlle van Winden. “Uniek is dat de informatie ook gericht is op het voorkomen van traumatische ervaringen voor patiënten.”

‘Wij willen over twintig jaar ook nog huisarts zijn’

Ties Janssen vertelt over het manifest ‘De huisarts van morgen’, waarmee de Lovah de continuïteit van de huisartsenzorg wil veiligstellen. “Al jaren wordt er nagedacht over vergrijzing en personeelstekorten in de zorg, en nog steeds kabbelt het maar voort.”

Casus: 13-jarig meisje met een bloedende moedervlek

Een 13-jarig meisje komt op het spreekuur omdat ze sinds enkele dagen een bloedende moedervlek heeft. De moedervlek zit er al sinds enkele maanden en is snel gegroeid en ook wat boller geworden. Verder geen klachten zoals pijn of jeuk. Wat is uw diagnose?

‘Ik heb medewerkers meegenomen naar waar ze het best op hun plek zijn’

Op de afdeling waar Jacqueline Loonen leiding geeft staat ‘persoonsgericht’ centraal, zowel in de patiëntenzorg als in de organisatie. “De patiënt en zorgverlener zijn samen verantwoordelijk. Iedereen komt vanuit zijn of haar expertise met voorstellen tot verbetering.”

Casus: vrouw met verkoudheid en oorpijn

Patiënte zit verkouden tegenover u met oorpijn links. De verkoudheid bestaat sinds gisteren maar de oorpijn is vannacht begonnen. De otalgie is pijnlijker dan de pijn die zij heeft ervaren bij de bevalling van haar kinderen. Het gehoor is links mogelijk iets minder dan rechts. Zij heeft geen koorts. Wat is uw diagnose?

Mededingings­toezicht biedt veel ruimte voor samen­werking

In ons zorgstelsel is veel ruimte voor samenwerking en netwerkvorming, vertelt Marco Varkevisser. “Veel zorgaanbieders denken dat heel veel niet mag van de ACM, terwijl die de afgelopen jaren heeft laten zien dat er juist veel ruimte is voor samenwerking.”

‘Vergroot herken­baarheid anti­biotica’

Een betere herkenbaarheid van antibiotica kan leiden tot verstandiger gebruik en zo helpen in de strijd tegen de wereldwijd groeiende antibioticaresistentie. Annelie Monnier en Heiman Wertheim vertellen over het ABACUS-project. “Resistentie kent geen grenzen.”

Medische hypnose: meer controle over je lijf en emoties

Kinderarts en hypnotherapeut Arine Vlieger vertelt over het gebruik van medische hypnose: “Als je de verwachtingen van de patiënt positief kan beïnvloeden dan heeft dat tevens effect op de behandeling. Taal is dan ook de basis van hypnose.”

Casus: vrouw met melaena, een steeds dikker wordende buik en een uitpuilende navel

Een vrouw wordt gepresenteerd op de Spoedeisende Hulp in verband met sinds 1 dag bestaande melaena. Daarnaast klaagt patiënte over een steeds dikker wordende buik, pijn in de rechter bovenbuik en een uitpuilende navel sinds 6 weken. Tevens zijn haar benen iets dikker geworden. Wat is uw diagnose?

In zes stappen afval op de OK reduceren

Roos Bleckman, Lukas Radema en hun collega’s van het OK Green Team bedachten een stappenplan om het afval op de OK de komende jaren met de helft te reduceren. “Het afdekmateriaal op de OK kon met maar liefst 20% gereduceerd kon worden.”


0
Laat een reactie achterx