DOQ

Screening op leverproblemen bij ouderen: zinvol?

Screening op leververvetting en leverfibrose in de algemene bevolking leidt waarschijnlijk niet tot betere gezondheidsuitkomsten bij ouderen. Dat is de conclusie van Laurens van Kleef op basis van onderzoek binnen de Rotterdam studie. Als onderdeel van zijn promotieonderzoek bestudeerde Van Kleef de relatie tussen leververvetting, leverstijfheid, hart- en vaatziektes en mortaliteit. Recent publiceerde hij twee artikelen over dit onderwerp.

Verschillende richtlijnen, waaronder die van de European Association for the Study of the Liver (EASL), raden aan om patiënten met metabole dysfunctie te screenen op hepatische steatose en leverstijfheid.1 Voor de doelgroep ouderen is het echter nog niet bekend of deze leverproblemen ook leiden tot  een verhoogde mortaliteit.
Om dit te onderzoeken analyseerden Laurens van Kleef en zijn collega’s data uit de Rotterdam studie, een prospectieve populatie cohortstudie onder inwoners van de Rotterdamse wijk Ommoord. Leververvetting maten zij met behulp van echografie van de lever; leverstijfheid met behulp van transiënte elastografie (FibroScan®). Twee van hun studies werden recent gepubliceerd.

“Leververvetting is een belangrijk en steeds groter wordend probleem, maar lijkt bij de ouderen in de algemene bevolking niet klinisch relevant”

Onderzoeker Laurens van Kleef

Leververvetting

In de eerste studie bestudeerden de onderzoekers de associatie tussen leververvetting en mortaliteit bij ouderen in de algemene bevolking.[2] Hiervoor analyseerden zij de data van 4.093 studiedeelnemers ouder dan 65 jaar. Zij vonden geen relatie tussen leververvetting en mortaliteit (gecorrigeerde hazard ratio (aHR): 0,87, 95% BI 0,73-1,03. Ook vonden zij dat leverstijfheid, zowel bij deelnemers met als zonder steatose, niet geassocieerd was met een verhoogde mortaliteit. Zelfs deelnemers die zowel last hadden van leververvetting als een verhoogde leverstijfheid (meetwaarde tijdens elastografie >= 8,0 kPa) hadden geen hogere mortaliteit dan deelnemers zonder beide factoren.  

Leverstijfheid

In de tweede studie bestudeerden de onderzoekers de associatie tussen een verhoogde leverstijfheid en mortaliteit.[3] Dit deden zij in een groep van 4.153 studiedeelnemers uit de algemene bevolking. De gemiddelde leeftijd van deze deelnemers was 67,5 jaar (SD: 8,4 jaar). Zij stratificeerden de analyse naar de aanwezigheid van hartfalen (HF) en/of coronaire hartziekten (CHD).
In deze studie vonden zij dat, in de totale studiepopulatie, leverstijfheid (meetwaarde tijdens elastografie >= 8,0 kPa) geassocieerd was met een hogere mortaliteit (aHR: 1,37, 95% BI 1,00–1,89). Bij analyses in subgroepen gold deze associatie echter alleen voor deelnemers met hartfalen (aHR: 2,48, 95% BI: 1,15-5,35). Bij deelnemers met alleen coronaire hartzieken (en geen hartfalen) en deelnemers die hartfalen noch coronaire hartziekten hadden was leverstijfheid niet geassocieerd met een verhoogde mortaliteit (aHR: 1,43, 95% BI 0,58-3,49 respectievelijk 1,07, 95% BI: 0,70-1,64).
Een tweede bevinding in deze studie was dat hartfalen en markers voor deze aandoening, zoals een matige tot ernstige diastolische dysfunctie of een diameter van het rechter atrium groter dan 4,5 cm, geassocieerd waren met een verhoogde leverstijfheid.

Screening lijkt minder zinvol

Op basis van de twee studies concluderen de onderzoekers dat onder ouderen uit de algemene bevolking zowel leververvetting als een verhoogde leverstijfheid (zonder hartfalen) niet geassocieerd zijn met een verhoogde mortaliteit. Hierdoor lijkt het voor deze doelgroep minder zinvol om te screenen op deze parameters om gevorderde leverziekte op te sporen. Als je bij ouderen leverstijfheid meet is het wel belangrijk om ook na te gaan of er sprake is van cardiovasculaire ziekte. Dit kan namelijk ook een oorzaak zijn van een verhoogde leverstijfheid.

Referenties:

  1. European Association for the Study of the Liver. EASL Clinical Practice Guidelines on non-invasive tests for evaluation of liver disease severity and prognosis – 2021 update. Practice Guideline J Hepatol. 2021;75(3):659-689. doi: 10.1016/j.jhep.2021.05.025.[JB1] 
  2. Van Kleef LA, Sonneveld MJ, Kavousi M, Ikram MA, De Man RA, De Knegt RJ. Fatty liver disease is not associated with increased mortality in the elderly: A prospective cohort study. Hepatology. 2023;77(2):585-593. doi: 10.1002/hep.32635. [JB2] 
  3. Van Kleef LA, Sonneveld MJ, Zhu F, Ikram MA, Kavousi M, De Knegt RJ. Liver stiffness is associated with excess mortality in the general population driven by heart failure: The Rotterdam Study. Liver Int. 2023. Online ahead of print. doi: 10.1111/liv.15538.[JB3] 

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Casus: jongen met gepig­menteerde huid­afwijking

Een tienjarige jongen heeft een opvallende laesie op de rechterbovenarm. Bij navraag blijkt deze laesie al jaren aanwezig. In de familie komen geen melanomen voor. De jongen heeft een blanco voorgeschiedenis. Wat is uw diagnose?

Casus: man met klachten van moeizaam plassen

Een man komt met een doorgemaakte blaasontsteking op uw spreekuur. Plassen gaat al een paar jaar langzaamaan moeilijker en moeilijker. De straal is zwak, nogal eens sproeiend en er wordt bijna altijd wat nagedruppeld. Persen helpt niet echt. Wat is uw diagnose?

Iedere arts moet zich voorbereiden op een leven lang leren

Welzijn is een voorwaarde voor professionele en persoonlijke ontwikkeling. En dat is in de medische sector meer dan ooit een punt van zorg, vindt Marjolein van de Pol. “De nieuwe bewegingen moet je gewoon volgen, in welke fase van je carrière je ook zit.”

‘‘Minder eten en meer bewegen’ is echt een misvatting’

Mensen met obesitas hebben vaak te maken met negatieve vooroordelen, ook in de zorg. Daardoor vermindert de kwaliteit van zorg, legt Paige Crompvoets uit. “Uit mijn onderzoek bleek dat mensen met obesitas soms belachelijk gemaakt worden door hun zorgverleners.”

Whispp biedt oplossing voor mensen met stem- en spraak­problemen

Joris Castermans ontwikkelde Whispp, een app die met behulp van AI fluister- en aangedane spraak kan omzetten in een heldere en natuurlijke stem. “Wie nog audio- of video-opnames heeft van de gezonde stem, kan met Whispp de eigen stem van vroeger creëren.”

Artsen voor Kinderen helpt kinderen met een chronische ziekte of beperking

Michel Weijerman van Stichting Artsen voor Kinderen vertelt over hun projecten voor betere zorg en welzijn voor kinderen met een chronische aandoening. “Zo’n 200 zorgprofessionals zijn op vrijwillige basis bij onze poli betrokken. Binnen 48 uur krijg je antwoord.”

Casus: patiënte met dagelijkse neusbloedingen

Een patiënte is de dagelijkse neusbloedingen rechts helemaal zat. Door het dichtknijpen van de neus gedurende 10 minuten stopt de bloeding wel steeds. Wat is uw diagnose?

‘Wees alert op opioïd­misbruik bij patiënten op SEH’

Opioïdgebruik komt bij SEH-patiënten vaker voor dan gemiddeld. Meer bewustzijn over misbruik van deze medicatie is nodig, aldus Joris Holkenborg. “Maar vergeleken met de VS doen we het in Nederland, mede dankzij apothekers en huisartsen, best wel goed.”

Voorkom een burn-out

Huisarts Nico Verhoef onderzocht waarom steeds meer artsen een burn-out krijgen, hoe dit te voorkomen, én geeft tips hoe je het werk leuk houdt voor jezelf. “Een middag per week maakte ik vrij voor kleine chirurgische ingrepen, omdat ik dat heel leuk vind om te doen.”

De zorgverlener als verwonderaar

Steeds meer resultaten wijzen uit dat een goed contact tussen de zorgverlener, het kind en de ouders, veel leed kan voorkomen. Piet Leroy zet zich in voor pijn- en traumavrije zorg bij kinderen. “Ik spreek nooit over lastige ouders, wel over kwetsbare ouders.”


0
Laat een reactie achterx