DOQ

Sleutel tot besmetting door polio- en verkoudheidsvirussen ontdekt

Onderzoekers van het Antoni van leeuwenhoek hebben ontdekt dat virussen uit de zogenoemde picorna-familie allemaal één en hetzelfde menselijke eiwit misbruiken om cellen (en dus ons, de mens),  te kunnen besmetten. Tot die picorna virusfamilie horen onder meer de virussen die polio, meningitis, hepatitis, hartinfecties en verkoudheid veroorzaken. Deze vondst betekent dat er mogelijk een medicijn kan komen dat werkt tegen al deze virussen. De ontdekking is gepubliceerd in het vooraanstaande vakblad Nature.

Wetenschappers gingen er tot nu toe vanuit dat virussen allemaal op hun eigen, unieke manier menselijke cellen besmetten. Dat is voor een deel waar. Maar het team van Thijn Brummelkamp van het Antoni van Leeuwenhoek heeft ontdekt dat virussen vaak niet een, maar twee hindernissen moeten overwinnen om een cel binnen te dringen en zich hier te vermenigvuldigen.

De eerste hindernis is dat het virus door het buitenste membraan van de cel heen moet zien te dringen. Daarvoor maken virussen misbruik van eiwitten in dit celmembraan genaamd receptoren. En het klopt dat virussen gebruik maken van heel veel verschillende van die receptoren. Maar hiermee zijn ze er nog niet. Wanneer het virus door het celmembraan heen is komt het terecht in een zogenoemd endosoom. Dit is een soort bol, met ook weer een membraan eromheen. Voordat het virus zich in de cel kan gaan vermenigvuldigen, moet het eerst uit dit endosoom zien te ontsnappen.

Brummelkamp toonde al eens aan dat het beruchte ebolavirus en het lassavirus voor deze tweede hindernis een eiwit, dat al in onze cellen aanwezig is, misbruiken. Nu heeft zijn teamlid Jacqueline Staring dus aangetoond dat picornavirussen dit ook doen; en dat bovendien alle virussen uit die grote picorna-familie hiervoor hetzelfde eiwit gebruiken.

“Dat deze virussen allemaal datzelfde eiwit gebruiken betekent dat het een grote belofte vormt als doel voor nieuwe antivirale middelen.”, aldus Brummelkamp. “Als je een molecuul kunt ontwikkelen dat dit eiwit, genaamd PLA2G16, blokkeert, heb je daarmee potentieel een medicijn tegen onder meer polio in handen.”

Antivirale middelen zijn erg zeldzaam; er bestaan op dit moment geen medicijnen tegen polio en de ziektes die de picornavirussen veroorzaken. Dat maakt de ontdekking van dit eiwit wetenschappelijk gezien groot nieuws. “Wat ook bijzonder is aan deze vondst, is dat het PLA2G16 eiwit nooit eerder aan virussen is gelinkt.”, vertelt Brummelkamp. Tot nu toe was alleen bekend dat het eiwit een rol speelt bij de stofwisseling van vet en bij obesitas. Muizen die het eiwit niet kunnen aanmaken, zijn ongevoelig voor obesitas, ook als ze extra veel vet voer krijgen. Brummelkamp’s team laat in de Nature publicatie ook zien dat deze muizen resistent zijn voor picorna-virussen, wat het belang van hun vondst benadrukt.

Meer informatie: Antoni van Leeuwenhoek

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Tussen de spreekkamer en het schetsboek: arts met beeld als tweede taal

Aios dermatologie Loes Vos maakt naast haar werk medische illustraties. Voor collega’s, patiënten én landelijke campagnes vertaalt ze complexe informatie naar helder beeld. “Ik teken bijna bij elk consult wel iets uit.”

Casus: patiënte met dyspnoe en oedeem in het gelaat

Een 66-jarige vrouw presenteert zich met sinds drie weken progressief verminderde inspanningstolerantie en met name ’s ochtends een zwelling van het gelaat. Overdag verbeteren de klachten deels. Wat is uw diagnose?

Wat je verwacht, voel je: wat zorgverleners kunnen leren van placebo-effecten

Wat patiënten verwachten, beïnvloedt direct hoe zij pijn of bijwerkingen ervaren. Henriët van Middendorp legt uit hoe placebo- en nocebo-effecten werken, en hoe zorgverleners deze bewust en ethisch kunnen inzetten in de praktijk.

Trots op goed werkend meld­systeem voor bijwerk­ingen

Agnes Kant wijst op het belang van meer onderzoek naar bijwerkingen en roept zorgverleners op te blijven melden bij het Bijwerkingenmeldsysteem. “Van 70% van de geneesmiddelen is nog onduidelijk of deze veilig tijdens de zwangerschap gebruikt kunnen worden.”

Wandelend naar een betere gezondheid

Matthijs van der Poel combineert als huisarts en sportliefhebber zorg en beweging. Met stichting Looprecept wandelt hij wekelijks met patiënten – goed voor lijf, hoofd én verbinding. “Het is heel laagdrempelig en dat verklaart denk ik ook het succes.”

De patiënt doet lastig, en dan?

Patiënten met een persoonlijkheidsstoornis kunnen soms veel losmaken, zowel in het behandeltraject als bij de arts. Thom van den Heuvel geeft handvatten voor het omgaan met deze patiëntengroep. “Het contact vraagt meer tijd en legt tegelijk emotionele druk op de arts."

Vind meertalige zorgverleners via ikspreekmeerdan.nl

Als anios in een huisartsenpraktijk in Amsterdam merkte Daan Frehe dat taal voor veel patiënten een barrière vormt voor het krijgen van goede zorg. “Via ikspreekmeerdan.nl kan nu een zorgverlener met een gedeelde taal en cultuur gevonden worden. Dat is enorm waardevol.”

Casus: man met een veranderde vlek op het been

Een 72-jarige man presenteert zich op uw spreekuur met een veranderde plek op het bovenbeen rechts. De vlek is gegroeid en van kleur veranderd. De patiënt heeft een licht huidtype en een voorgeschiedenis van basaalcelcarcinoom. Wat is uw diagnose?

Maak van wachttijd in de ggz hersteltijd: vijf praktische adviezen

Sanne Booij en Christien Slofstra willen af van de stille wachttijd in de ggz. Met hulp van de huisarts kan het herstel al beginnen, nog vóór de intake. “Deze periode hoeft geen verloren tijd te zijn.”

Beteugelen geneesmiddel­prijzen noodzakelijk voor betaalbare zorg

Wilbert Bannenberg strijdt met Stichting Farma ter Verantwoording tegen excessieve geneesmiddelprijzen. Zijn missie: winsten beteugelen om zorg toegankelijk te houden. “Geneesmiddelprijzen moeten beteugeld gaan worden, anders wordt de zorg onbetaalbaar.”