Communicatie
Wat je verwacht, voel je: wat zorgverleners kunnen leren van placebo-effecten
Wat patiënten verwachten, beïnvloedt direct hoe zij pijn of bijwerkingen ervaren. Henriët van Middendorp legt uit hoe placebo- en nocebo-effecten werken, en hoe zorgverleners deze bewust en ethisch kunnen inzetten in de praktijk.
‘Praat met jongeren over hun alcoholgebruik’
Hanna van Roozendaal verdiept zich al jaren in het drinkgedrag van jongeren. Ze vertelt welke factoren het tij zouden kunnen keren en welke rol de zorgverlener hierin kan spelen. “Oordeelloos praten in de spreekkamer kan het verschil maken.”
De patiënt doet lastig, en dan?
Patiënten met een persoonlijkheidsstoornis kunnen soms veel losmaken, zowel in het behandeltraject als bij de arts. Thom van den Heuvel geeft handvatten voor het omgaan met deze patiëntengroep. “Het contact vraagt meer tijd en legt tegelijk emotionele druk op de arts.”
Vind meertalige zorgverleners via ikspreekmeerdan.nl
Als anios in een huisartsenpraktijk in Amsterdam merkte Daan Frehe dat taal voor veel patiënten een barrière vormt voor het krijgen van goede zorg. “Via ikspreekmeerdan.nl kan nu een zorgverlener met een gedeelde taal en cultuur gevonden worden. Dat is enorm waardevol.”
Reanimatie bespreken? Alleen als het past
Artsen vragen op de spoedeisende hulp vaak routinematig naar reanimatievoorkeuren, maar volgens Yvo Smulders is het tijd om deze standaardpraktijk eens kritisch te bekijken. “Het is helemaal niet vanzelfsprekend dat je die vraag zomaar stelt bij een routine-opname.”
Vertragen, verdragen en verbinden in moeilijke gesprekken
In de palliatieve zorg spelen niet alleen emoties bij de patiënt een rol, maar ook bij de zorgverlener. Machteld Muller legt uit hoe zelfinzicht helpt bij verbinding met je patiënt. “Herkennen van je eigen ‘rode knoppen’ helpt om uit vervelende dynamieken te blijven.”
Hoe je medische misinformatie als zorgverlener kunt aanpakken
Waarom geloven mensen dat zonnebrandcrème gevaarlijk is, of wantrouwen ze bewezen interventies zoals vaccins? Tom van Bommel vertelt over de mechanismen achter zulke overtuigingen. “Technieken waarmee misinformatie zich verspreidt, kunnen óók ten goede worden ingezet.”
‘Vrouwen hebben behoefte aan praktische informatie over menstruatie’
Lisa Zuidema waarschuwt dat schaamte en gebrek aan kennis over menstruatie vaak leiden tot uitstel of vermijden van zorg en ziet hierin een rol weggelegd voor behandelaren. “Driekwart van Nederlandse vrouwen weet niet dat hevig menstrueel bloedverlies behandelbaar is.”
Cultuursensitieve zorg in de praktijk: lessen van Mammarosa
Taal- en cultuurverschillen kunnen de communicatie met zorgverleners flink bemoeilijken. Stichting Mammarosa biedt hierin uitkomst. Samia Kasmi vertelt hoe belangrijk cultuursensitieve communicatie is, en hoe artsen hierin het verschil kunnen maken.
‘Impliciete sturing kan samen beslissen verstoren’
Het proces van samen beslissen kan worden verstoord door onbewuste aansturing op een bepaalde behandeling, aldus Anneleen Timmer en Suzanne Festen. “Misschien gaan veel behandelaars er onbewust vanuit dat de patiënt alles op alles wil zetten om de ziekte te bestrijden.”
‘Je moet soms echt vechten voor je patiënten’
Huisarts Marike Ooms werkt in verschillende asielzoekerscentra. Daar biedt ze zorg aan mensen die niet alleen kampen met medische problemen, maar ook met de onzekerheid van een onduidelijke toekomst en de last van hun verleden. “Als je iedereen open benadert, blijken de vragen en klachten vaak niet zoveel te verschillen van patiënten in een reguliere praktijk.”
‘Hoe kon ik dit nou over het hoofd zien?’
Gemiste diagnoses raken niet alleen patiënten, maar ook artsen diep, vertelt Jojanneke Kant. Ze deelt hoe zulke fouten haar werk en nachtrust beïnvloeden en hoe ze er beter mee heeft leren omgaan. “Alle typische angstklachten kwamen voorbij.”
Betere eczeemzorg door Nationaal Constitutioneel Eczeem Project
Anne-Moon van Tuyll van Serooskerken en Inge Haeck startten het Nationaal Constitutioneel Eczeem Project om eczeemzorg te verbeteren. “We wilden betrouwbare informatie over constitutioneel eczeem uniformeren en toegankelijker maken voor patiënten en zorgverleners.”
Minder administratie, beter contact
AI kan artsen ondersteunen door administratieve lasten te verlichten, ziet Juliën Rezek. Transcriptietools maken automatisch verslagen, waardoor artsen meer tijd hebben voor patiënten. “Hierdoor kunnen artsen dieper ingaan op klachten, wat resulteert in betere zorg.”
Help patiënten te stoppen met roken: ‘Minder zenden en meer interacteren’
Marieke Helmus combineert kunst en innovatie om het gesprek over stoppen met roken te starten. Met tools zoals een ‘Chat met je sigaret’-chatbot en humoristische ansichtkaarten helpt ze moeilijk bereikbare groepen om na te denken over hun rookgedrag.
‘Stress verdient centrale plek in het consult’
Chronische stress, vaak gekoppeld aan sociale problemen, kan gezondheidsklachten veroorzaken. Feia Hemke pleit voor meer aandacht hiervoor in de spreekkamer en ontwikkelde tools om dit bespreekbaar te maken. “Hierdoor voorkom je onnodige medicalisering.”
Klinisch redeneren steeds belangrijker voor apothekers
Door veranderingen in het werkveld wordt klinisch redeneren een steeds belangrijkere vaardigheid voor apothekers, stelt Josephine Mertens-Stutterheim. “Apothekers moeten klinische ervaring gaan opdoen en leren hoe ze klachten goed moeten uitvragen en interpreteren.”
‘Seksualiteit is een vergeten onderwerp in de spreekkamer’
Henk Elzevier ontwikkelde Stichting Sick and Sex, die artsen helpt om patiënten betrouwbare informatie te bieden op het gebied van seksualiteit. “Als je informeert naar het seksleven van een patiënt, heb je tijd nodig om erop in te gaan. En die ontbreekt vaak.”
‘Waarom een patiënt rondrijden als hij zelf kan lopen?’
Waarom brengen we patiënten die goed ter been zijn in bed naar de OK? Dat vroeg colorectaal chirurg Tim Lubbers zich af. Hij startte de pilot ‘Lopend naar de OK’ en vertelt over de vele voordelen. “Patiënten bleken vooral behoefte te hebben aan controle.”
In Search of Stories brengt levensverhalen tot leven
Het onderzoeksproject ‘In Search of Stories’, geleid door oncoloog Hanneke van Laarhoven, brengt verhalen van ongeneeslijk zieke patiënten tot leven. “De analyse van deze verhalen biedt inzichten die met traditionele methoden vaak over het hoofd worden gezien.”
‘Dokters voelen zelf de paradox van samen beslissen in de spreekkamer’
Samen beslissen kan patiënten tijdelijk veel stress en onzekerheid bezorgen, blijkt uit onderzoek van Inge Henselmans. “Wij staan helemaal achter de beweging van samen beslissen, maar vonden dat er ook oog moest zijn voor de negatieve aspecten ervan.”
Waarom moet ik als arts aandacht hebben voor lhbtiq+?
Zichtbaarheid en veiligheid zijn belangrijk bij het omgaan met lhbtiq+-ers in de zorg, pleit longarts Karin Pool. Ze geeft praktische tips voor zorgverleners en zorginstellingen. “Met kleine aanpassingen, bijvoorbeeld in taalgebruik, maak je al een groot verschil.”
Contactlenzen en medicatie, het ondergeschoven kindje in de apotheek
Het dragen van contactlenzen kan conflicteren met het gebruik van medicatie, vertelt Daphne Ensink-Dost. Goede voorlichting kan oogproblemen voorkomen. “In de praktijk geven apothekers lang niet altijd advies hierover aan hun patiënten.”
