DOQ

Communicatie

Vertragen, verdragen en verbinden in moeilijke gesprekken

In de palliatieve zorg spelen niet alleen emoties bij de patiënt een rol, maar ook bij de zorgverlener. Machteld Muller legt uit hoe zelfinzicht helpt bij verbinding met je patiënt. “Herkennen van je eigen ‘rode knoppen’ helpt om uit vervelende dynamieken te blijven.”

Hoe je medische misinformatie als zorgverlener kunt aanpakken

Waarom geloven mensen dat zonnebrandcrème gevaarlijk is, of wantrouwen ze bewezen interventies zoals vaccins? Tom van Bommel vertelt over de mechanismen achter zulke overtuigingen. “Technieken waarmee misinformatie zich verspreidt, kunnen óók ten goede worden ingezet.”

‘Vrouwen hebben behoefte aan praktische informatie over menstruatie’

Lisa Zuidema waarschuwt dat schaamte en gebrek aan kennis over menstruatie vaak leiden tot uitstel of vermijden van zorg en ziet hierin een rol weggelegd voor behandelaren. “Driekwart van Nederlandse vrouwen weet niet dat hevig menstrueel bloedverlies behandelbaar is.”

Cultuur­sensitieve zorg in de praktijk: lessen van Mammarosa

Taal- en cultuurverschillen kunnen de communicatie met zorgverleners flink bemoeilijken. Stichting Mammarosa biedt hierin uitkomst. Samia Kasmi vertelt hoe belangrijk cultuursensitieve communicatie is, en hoe artsen hierin het verschil kunnen maken.

‘Impliciete sturing kan samen beslissen verstoren’

Het proces van samen beslissen kan worden verstoord door onbewuste aansturing op een bepaalde behandeling, aldus Anneleen Timmer en Suzanne Festen. “Misschien gaan veel behandelaars er onbewust vanuit dat de patiënt alles op alles wil zetten om de ziekte te bestrijden.”

‘Je moet soms echt vechten voor je patiënten’

Huisarts Marike Ooms werkt in verschillende asielzoekerscentra. Daar biedt ze zorg aan mensen die niet alleen kampen met medische problemen, maar ook met de onzekerheid van een onduidelijke toekomst en de last van hun verleden. “Als je iedereen open benadert, blijken de vragen en klachten vaak niet zoveel te verschillen van patiënten in een reguliere praktijk.”


‘Hoe kon ik dit nou over het hoofd zien?’

Gemiste diagnoses raken niet alleen patiënten, maar ook artsen diep, vertelt Jojanneke Kant. Ze deelt hoe zulke fouten haar werk en nachtrust beïnvloeden en hoe ze er beter mee heeft leren omgaan. “Alle typische angstklachten kwamen voorbij.”

Betere eczeemzorg door Nationaal Constitutio­neel Eczeem Project

Anne-Moon van Tuyll van Serooskerken en Inge Haeck startten het Nationaal Constitutioneel Eczeem Project om eczeemzorg te verbeteren. “We wilden betrouwbare informatie over constitutioneel eczeem uniformeren en toegankelijker maken voor patiënten en zorgverleners.”

Minder administratie, beter contact

AI kan artsen ondersteunen door administratieve lasten te verlichten, ziet Juliën Rezek. Transcriptietools maken automatisch verslagen, waardoor artsen meer tijd hebben voor patiënten. “Hierdoor kunnen artsen dieper ingaan op klachten, wat resulteert in betere zorg.”

Help patiënten te stoppen met roken: ‘Minder zenden en meer interacteren’

Marieke Helmus combineert kunst en innovatie om het gesprek over stoppen met roken te starten. Met tools zoals een ‘Chat met je sigaret’-chatbot en humoristische ansichtkaarten helpt ze moeilijk bereikbare groepen om na te denken over hun rookgedrag.

‘Stress verdient centrale plek in het consult’

Chronische stress, vaak gekoppeld aan sociale problemen, kan gezondheidsklachten veroorzaken. Feia Hemke pleit voor meer aandacht hiervoor in de spreekkamer en ontwikkelde tools om dit bespreekbaar te maken. “Hierdoor voorkom je onnodige medicalisering.”

Klinisch redeneren steeds belang­rijker voor apothekers

Door veranderingen in het werkveld wordt klinisch redeneren een steeds belangrijkere vaardigheid voor apothekers, stelt Josephine Mertens-Stutterheim. “Apothekers moeten klinische ervaring gaan opdoen en leren hoe ze klachten goed moeten uitvragen en interpreteren.”

‘Seksualiteit is een vergeten onderwerp in de spreek­kamer’

Henk Elzevier ontwikkelde Stichting Sick and Sex, die artsen helpt om patiënten betrouwbare informatie te bieden op het gebied van seksualiteit. “Als je informeert naar het seksleven van een patiënt, heb je tijd nodig om erop in te gaan. En die ontbreekt vaak.”

‘Waarom een patiënt rondrijden als hij zelf kan lopen?’

Waarom brengen we patiënten die goed ter been zijn in bed naar de OK? Dat vroeg colorectaal chirurg Tim Lubbers zich af. Hij startte de pilot ‘Lopend naar de OK’ en vertelt over de vele voordelen. “Patiënten bleken vooral behoefte te hebben aan controle.”

In Search of Stories brengt levens­verhalen tot leven

Het onderzoeksproject ‘In Search of Stories’, geleid door oncoloog Hanneke van Laarhoven, brengt verhalen van ongeneeslijk zieke patiënten tot leven. “De analyse van deze verhalen biedt inzichten die met traditionele methoden vaak over het hoofd worden gezien.”

‘Dokters voelen zelf de paradox van samen beslissen in de spreek­kamer’

Samen beslissen kan patiënten tijdelijk veel stress en onzekerheid bezorgen, blijkt uit onderzoek van Inge Henselmans. “Wij staan helemaal achter de beweging van samen beslissen, maar vonden dat er ook oog moest zijn voor de negatieve aspecten ervan.”

Waarom moet ik als arts aandacht hebben voor lhbtiq+?

Zichtbaarheid en veiligheid zijn belangrijk bij het omgaan met lhbtiq+-ers in de zorg, pleit longarts Karin Pool. Ze geeft praktische tips voor zorgverleners en zorginstellingen. “Met kleine aanpassingen, bijvoorbeeld in taalgebruik, maak je al een groot verschil.”

Contactlenzen en medicatie, het ondergeschoven kindje in de apotheek

Het dragen van contactlenzen kan conflicteren met het gebruik van medicatie, vertelt Daphne Ensink-Dost. Goede voorlichting kan oogproblemen voorkomen. “In de praktijk geven apothekers lang niet altijd advies hierover aan hun patiënten.”

‘Iedereen heeft recht op zorg’

Ongedocumenteerde in je spreekkamer? Er is meer mogelijk dan je denkt, stellen Amarylle van Doorn en Daan Frehe. Een afwerende houding is hierbij als zorgverlener niet gewenst. “De enige voorwaarde is dat je jezelf bij het CAK moet aansluiten. Veel zorgaanbieders weten dat niet.”

De narcistische patiënt: grenzen stellen met passende vleierij

“Artsen die problemen ervaren van narcistische patiënten voelen zich geïntimideerd, gekleineerd en niet serieus genomen, waardoor ze veel stress ervaren”, aldus Thom van den Heuvel. Hij vertelt over de narcistische patiënt, diens gedrag herkennen en ermee omgaan.

Anesthesio­logen lanceren app over bevallings­pijn

Caroline van der Marel vertelt over de nieuwe ‘Pijngids bevalling’-app en pleit voor meer aandacht vanuit de geboortezorg voor de anesthesiologen. “Ziekenhuizen plannen een geboortecentrum, maar daarbij wordt niet aan de anesthesie gedacht.”

Videoconsult vs. fysiek consult: waar zitten de verschillen?

Broer en zus Martijn Stommel en Wyke Stommel onderzochten de verschillen tussen video- en fysieke consulten. Dit kan helpen bij goede implementatie van videoconsulten. “Patiënten moeten soms lang reizen. Dat is belastend, het kost tijd en meestal moet iemand mee.”

De worsteling van gewichts­verlies: overwinnen van ongezonde prikkels

Jacqui van Kemenade zet zich in voor maatschappelijke veranderingen om obesitas tegen te gaan. Zij stelde de Weeg & Weet-checklist op, waarmee mensen inzicht krijgen in de oorzaken van hun overgewicht of obesitas. Inmiddels vulden meer dan 17.500 Nederlanders die in.





Patiënten met ziekte van Bowen geven voorkeur aan chirur­gische excisie

5-FU-crème is bij de ziekte van Bowen even effectief als chirurgie en geeft een beter cosmetisch resultaat; toch kiezen patiënten vaker voor wegsnijden. Shima Ahmady: “Voorkeuren van de patiënt komen niet altijd overeenkomen met die van de arts.”

Blaassensor waarschuwt volwassenen met urine-incontinentie

Een draagbare blaassensor die meldt als de blaas vol is helpt volwassenen met urine-incontinentie beter op tijd te plassen en vermindert urineverlies, vertelt Diederick Duijvesz. “Mogelijk kan het apparaat de werkdruk onder het zorgpersoneel verminderen.”

‘Vrouwen hebben behoefte aan praktische informatie over menstruatie’

Lisa Zuidema waarschuwt dat schaamte en gebrek aan kennis over menstruatie vaak leiden tot uitstel of vermijden van zorg en ziet hierin een rol weggelegd voor behandelaren. “Driekwart van Nederlandse vrouwen weet niet dat hevig menstrueel bloedverlies behandelbaar is.”

Afwijkende vorm van oorschelp goed te behandelen zonder operatie

‘Ear molding’ maakt het mogelijk aangeboren afwijkingen in de vorm van de oorschelp al vlak na de geboorte en zonder operatie succesvol te corrigeren, aldus Michelle Feijen en Cas van Cruchten. “Dit voorkomt dat de kinderen jarenlang gepest worden.”

Protocollen helpen bij intraveneuze toegang bij kinderen

Bij kinderen is intraveneuze toegang uitdagend door kleine vaten, onrust en beperkte hulpmiddelen. Esther de Wit geeft enkele tips om de succeskans te vergroten. “Omdat de meeste artsen niet vaak een kind hoeven te prikken, wordt hier weinig ervaring mee opgedaan.”

Nederlandse data ondersteunt advies voor chirurgie op maat bij chronische pancreatitis

Charlotte van Veldhuisen toonde met een landelijke studie aan dat chirurgie op maat bij chronische pancreatitis, zoals aanbevolen in de internationale richtlijn, effectief en veilig is. “Chirurgische drainage had het gunstigste veiligheidsprofiel.”

Grotere kans op DMARD-vrije remissie bij gebruik conven­tionele DMARDs

RA-patiënten die uitsluitend conventionele DMARDs nodig hebben, maken meer kans op aanhoudende DMARD-vrije remissie dan verwacht, blijkt uit onderzoek van Judith Heutz en Elise van Mulligen. Zij stellen voor de richtlijn te herzien.

Mobiel ECMO-team redt mensen­levens

Intensivist Jeroen Janson zette het eerste mobiele ECMO-team van Nederland op om patiënten met acuut hart- of longfalen ter plekke te stabiliseren wanneer vervoer te riskant is. “Andere regio’s hebben al laten weten interesse te hebben in een eigen mobiel ECMO-team.”

MS Fit helpt MS-patiënten grip te krijgen op vermoeidheid

“MS-gerelateerde vermoeidheid is wél te behandelen”, benadrukt Marieke de Gier. Onlangs promoveerde zij op basis van onderzoek waarin onder andere de effectiviteit van een grotendeels digitale variant van cognitieve gedragstherapie werd bestudeerd: MS Fit.