DOQ

Thiopurine-gebruik verhoogt bij IBD risico op ernstige COVID-19

Gezien de COVID-19-pandemie zijn er meerdere vragen over de behandeling van IBD-patiënten. Bijvoorbeeld: Wat zijn de risico’s van een SARS-CoV-2-infectie bij deze patiënten? En moet bij IBD-patiënten het beleid aangepast worden? De belangrijkste bevinding van een recent overzichtsartikel in Gut was dat patiënten die een thiopurine gebruikten, een toegenomen risico op ernstige COVID-19 hebben.

Er zijn meerdere risicofactoren voor nadelige uitkomsten van COVID-19, onder andere hoge leeftijd, mannelijk geslacht, overgewicht, niet-blanke etniciteit, type 2 diabetes mellitus, sociaal isolement en bepaalde comorbiditeit (luchtweg- en hart- en vaatziekten, beroerte, maligniteit en leverziekte).

(Foto: Pixabay)

Risicofactoren bij IBD

In de eerste observaties van de COVID-19-epidemie in China en Italië leken sommige patiënten met een inflammatoire darmziekte (IBD) een hoger risico op deze infectieziekte te hebben, namelijk degenen die een actieve IBD of comorbiditeit hadden en degenen die hogere doses systemische corticosteroïden gebruikten.

In het algemeen werd geadviseerd om de IBD-medicatie niet te stoppen, om het risico op nadelige uitkomsten, zoals flares, de noodzaak voor steroïden en ziekenhuisopnames tijdens de pandemie, te minimaliseren.

Register

Er is grote behoefte aan bewijs over de medicamenteuze behandeling tijdens de COVID-19-epidemie. In het SECURE-IBD-register (https://covidibd.org) worden gegevens verzameld over bevestigde SARS-CoV-2-infecties bij IBD-patiënten. In dit register zijn inmiddels meer dan 2700 gevallen opgenomen. Een eerste analyse van 521 patiënten toonde een verband tussen het gebruik van corticosteroïden en nadelige uitkomsten van COVID-19.

Hoger risico bij thiopurine-gebruik

In een uitgebreide analyse van de eerste 1439 gevallen bleek dat iets meer dan de helft (51,4%) van de patiënten man was en de meesten (82,1%) blank waren. 38,5% van de patiënten gebruikte anti-TNF en 30,6% een preparaat met 5-aminosalicylzuur (5-ASA). Het samengestelde eindpunt voor ernstige COVID-19-ziekte (opname op de IC, mechanische beademing of overlijden) trad op bij 7,8% van de patiënten. De meeste (79%) patiënten met een ernstige COVID-19 waren ouder dan 50 jaar. Omdat in de groep van < 50 jaar oud slechts 24 events optraden, kunnen over jongere volwassenen geen harde conclusies getrokken worden.

In vergelijking met anti-TNF monotherapie traden bij gebruik van een thiopurine als monotherapie en anti-TNF in combinatie met een thiopurine vaker nadelige uitkomsten op (odd’s ratio van respectievelijk 4,08 en 4,01). Op het eerste gezicht zijn dit klinisch relevante resultaten. Er zijn echter verschillende beperkingen waarvoor een gedetailleerde analyse nodig is.

Beperkingen

De belangrijkste beperking is de arts-rapporterende aard van het register. Dit kan leiden tot:

  • overrapportage van gevallen die nauwgezet gemonitord worden, bijvoorbeeld IBD-patiënten die met een biological behandeld worden;
  • geheugenbias: overrapportage van ernstige uitkomsten;
  • confirmatiebias: overrapportage van gevallen die passen bij een vooraf bestaand standpunt (bijvoorbeeld ‘thiopurines zijn slecht en biologicals zijn goed’).

Daarnaast bestaat een risico op onderrapportage van sommige gevallen vanwege een gebrek aan kennisgeving. Het is mogelijk dat MDL-artsen minder snel op de hoogte worden gebracht van patiënten met stabiele IBD die niet een biological gebruiken en niet-ernstige COVID-19 hebben, in vergelijking met patiënten die wel een biological gebruiken of op de IC zijn opgenomen.


Referenties: Lees CW, Irving PM, Beaugerie L. COVID-19 and IBD drugs: should we change anything at the moment? Gut. 2020;gutjnl-2020-323247. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33214164/ , https://gut.bmj.com/content/early/2020/11/18/gutjnl-2020-323247

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Casus: patiënte met dyspnoe en oedeem in het gelaat

Een 66-jarige vrouw presenteert zich met sinds drie weken progressief verminderde inspanningstolerantie en met name ’s ochtends een zwelling van het gelaat. Overdag verbeteren de klachten deels. Wat is uw diagnose?

Wat je verwacht, voel je: wat zorgverleners kunnen leren van placebo-effecten

Wat patiënten verwachten, beïnvloedt direct hoe zij pijn of bijwerkingen ervaren. Henriët van Middendorp legt uit hoe placebo- en nocebo-effecten werken, en hoe zorgverleners deze bewust en ethisch kunnen inzetten in de praktijk.

Trots op goed werkend meld­systeem voor bijwerk­ingen

Agnes Kant wijst op het belang van meer onderzoek naar bijwerkingen en roept zorgverleners op te blijven melden bij het Bijwerkingenmeldsysteem. “Van 70% van de geneesmiddelen is nog onduidelijk of deze veilig tijdens de zwangerschap gebruikt kunnen worden.”

Wandelend naar een betere gezondheid

Matthijs van der Poel combineert als huisarts en sportliefhebber zorg en beweging. Met stichting Looprecept wandelt hij wekelijks met patiënten – goed voor lijf, hoofd én verbinding. “Het is heel laagdrempelig en dat verklaart denk ik ook het succes.”

De patiënt doet lastig, en dan?

Patiënten met een persoonlijkheidsstoornis kunnen soms veel losmaken, zowel in het behandeltraject als bij de arts. Thom van den Heuvel geeft handvatten voor het omgaan met deze patiëntengroep. “Het contact vraagt meer tijd en legt tegelijk emotionele druk op de arts."

Vind meertalige zorgverleners via ikspreekmeerdan.nl

Als anios in een huisartsenpraktijk in Amsterdam merkte Daan Frehe dat taal voor veel patiënten een barrière vormt voor het krijgen van goede zorg. “Via ikspreekmeerdan.nl kan nu een zorgverlener met een gedeelde taal en cultuur gevonden worden. Dat is enorm waardevol.”

Casus: man met een veranderde vlek op het been

Een 72-jarige man presenteert zich op uw spreekuur met een veranderde plek op het bovenbeen rechts. De vlek is gegroeid en van kleur veranderd. De patiënt heeft een licht huidtype en een voorgeschiedenis van basaalcelcarcinoom. Wat is uw diagnose?

Maak van wachttijd in de ggz hersteltijd: vijf praktische adviezen

Sanne Booij en Christien Slofstra willen af van de stille wachttijd in de ggz. Met hulp van de huisarts kan het herstel al beginnen, nog vóór de intake. “Deze periode hoeft geen verloren tijd te zijn.”

Beteugelen geneesmiddel­prijzen noodzakelijk voor betaalbare zorg

Wilbert Bannenberg strijdt met Stichting Farma ter Verantwoording tegen excessieve geneesmiddelprijzen. Zijn missie: winsten beteugelen om zorg toegankelijk te houden. “Geneesmiddelprijzen moeten beteugeld gaan worden, anders wordt de zorg onbetaalbaar.”

Casus: vrouw met veranderd defecatiepatroon

Een vrouw wordt naar de polikliniek gestuurd in verband met een veranderd defecatiepatroon. Ze heeft wat frequenter dan gebruikelijk ontlasting. Er zijn wat vage buikklachten in de zin van rommelingen en krampen. Ze gebruikt geen medicatie. Wat is uw diagnose?