DOQ

Thuismedicatie in ziekenhuis vermindert verspilling én vergroot veiligheid

Thuismedicatie in het ziekenhuis doorgebruiken én coaching van het medicatiegebruik. Dat zijn de voornaamste ingrediënten van een project dat ziekenhuisapothekers en verpleegkundigen op de longafdeling van het UMC Groningen zijn gestart. “We willen medicatieverspilling verminderen en veilig gebruik van medicatie in de thuissituatie bevorderen”, zegt Patricia van den Bemt.

Duurzaamheid is een trend in ziekenhuizen. Patricia van den Bemt, hoogleraar klinische farmacie aan het UMCG licht toe: “Vanuit de longafdeling kregen wij de vraag om mee te werken aan een project rond duurzaamheid. We hebben toen een plan opgesteld waarmee we de duurzaamheidsprijs wonnen die het UMCG jaarlijks uitreikt voor vernieuwende ideeën. We kregen een geldbedrag van 50.000 euro zodat we het project kunnen uitvoeren. Wordt dit een succes, dan willen we dit uitbreiden naar alle afdelingen.”

“Longverpleegkundigen kijken of patiënten thuismedicatie correct gebruiken en geven uitleg over nieuwe medicatie”

Prof. dr. Patricia van den Bemt

Coachen op juist gebruik

Kern van het project is dat patiënten bij een opname op de longafdeling hun thuismedicatie meenemen en die tijdens hun ziekenhuisverblijf gebruiken. “Aan het begin van het project doen we een nulmeting. We gaan na hoeveel medicatie er momenteel op de longafdeling wordt weggegooid. Dat gebeurt nu bijvoorbeeld als een patiënt eerder dan gepland naar huis gaat en er dus medicatie overblijft. Na afloop van het project bepalen we de hoeveelheid weggegooide medicatie nog een keer, in de hoop dat de verspilling is afgenomen. Daarnaast coachen longverpleegkundigen de patiënten bij hun medicatiegebruik. Ze kijken of patiënten de thuismedicatie correct gebruiken en geven uitleg over de medicatie die ze nieuw in het ziekenhuis krijgen. In plaats van uitdelers van geneesmiddelen worden de verpleegkundigen coaches. Soms zijn mensen verward, dement, krijgen in het ziekenhuis een delier of ze zijn door een operatie niet in staat dit zelf te doen”, zegt Van den Bemt.

“Bij patiënten die binnen 30 dagen weer opgenomen worden, hangt dit in 16% van de gevallen samen met onjuist medicatiegebruik”

Afname onjuist gebruik

Medicatie in eigen beheer, het is een fenomeen dat past in de trend van deze tijd dat patiënten steeds meer verantwoordelijkheid krijgen, geeft Van den Bemt aan. “Patiënten reageren er positief op. We hopen ook dat de coaching leidt tot veiliger gebruik van medicatie in de thuissituatie. Uit onderzoek is gebleken dat als patiënten binnen 30 dagen opnieuw in het ziekenhuis moesten worden opgenomen, dit in 16% van de gevallen samenhing met onjuist gebruik van medicatie. Ik doe onderzoek om hopelijk aan te kunnen tonen dat coaching dit percentage verlaagt.”

Efficiënter zorgproces

Het idee om thuismedicatie mee te nemen naar het ziekenhuis is bepaald niet nieuw. Ruim tien jaar geleden waren er al vooruitstrevende ziekenhuisapothekers die hiervoor pleitten. Toch is dit nog lang geen gemeengoed in de praktijk. Van den Bemt beaamt dit. “De ontwikkelingen gaan langzaam. Maar er is inmiddels wel veel onderzoek naar gedaan, bijvoorbeeld door ziekenhuisapotheker Loes van Herpen–Meeuwissen die gepromoveerd is op doorgebruik van thuismedicatie en medicatie in eigen beheer. Zij toonde aan dat dit verspilling tegenging en het zorgproces efficiënter maakte. Dus in die zin is er de afgelopen tien jaar veel gebeurd. Maar nu is de tijd rijp geworden om dit in de praktijk te implementeren.”

“Thuismedicatie kan in het ziekenhuis niet op barcode worden gecontroleerd”

Hobbels

Volgens Van den Bemt zijn er twee belangrijke hobbels die doorgebruik van thuismedicatie belemmeren. “De eerste is de gescheiden financiering van medicatie in de eerste en tweede lijn. Medicatie die zorgverzekeraars in de eerste lijn al hebben vergoed, wordt nu ook in de tweede lijn gebruikt. Deze vervangt medicatie in het ziekenhuis die al was gefinancierd vanuit het ziekenhuisbudget. Dit is een economisch delict omdat het in feite een dubbele betaling is. Maar op grond van de grote besparing die Van Herpen aantoonde, heeft de Nederlandse Zorgautoriteit doorgebruik van thuismedicatie in het ziekenhuis toegelaten. Mét de aanbeveling om er afspraken met zorgverzekeraars over te maken. Deze hobbel is dus grotendeels geslecht. Dat geldt nog niet voor de andere hobbel: het veiligheidssysteem in het ziekenhuis. Thuismedicatie kan in het ziekenhuis bijvoorbeeld niet op barcode worden gecontroleerd. Verandering van dit systeem is dus nog nodig.”

Zonnige toekomst

Van den Bemt ziet de toekomst zonnig in. “Ik zie dat steeds meer ziekenhuizen doorgebruik van thuismedicatie omarmen. Vanuit het hele land krijg ik vragen hierover. Het financieringsstelsel in Nederland maakt het nog lastig. In Engeland, waar de financieringsstructuur eenvoudiger is, doen ze dit al jaren. Het wordt nu wel echt tijd om ook in Nederland een grote slag te gaan slaan.” 

Referenties

  1. Van Herpen-Meeuwissen et al. Economic impact of patient’s own medication use during hospitalization: a multicentre pre-post implementation study. Int J Clin Pharm 2019;41:1658-1665.
  2. Uitvlugt EB et al. Medication-Related Hospital Readmissions Within 30 Days of Discharge: Prevalence, Preventability, Type of Medication Errors and Risk Factors. Front Pharmacol. 2021 Apr 13;12:567424.
Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

De patiënt doet lastig, en dan?

Patiënten met een persoonlijkheidsstoornis kunnen soms veel losmaken, zowel in het behandeltraject als bij de arts. Thom van den Heuvel geeft handvatten voor het omgaan met deze patiëntengroep. “Het contact vraagt meer tijd en legt tegelijk emotionele druk op de arts."

Vind meertalige zorgverleners via ikspreekmeerdan.nl

Als anios in een huisartsenpraktijk in Amsterdam merkte Daan Frehe dat taal voor veel patiënten een barrière vormt voor het krijgen van goede zorg. “Via ikspreekmeerdan.nl kan nu een zorgverlener met een gedeelde taal en cultuur gevonden worden. Dat is enorm waardevol.”

Casus: man met een veranderde vlek op het been

Een 72-jarige man presenteert zich op uw spreekuur met een veranderde plek op het bovenbeen rechts. De vlek is gegroeid en van kleur veranderd. De patiënt heeft een licht huidtype en een voorgeschiedenis van basaalcelcarcinoom. Wat is uw diagnose?

Maak van wachttijd in de ggz hersteltijd: vijf praktische adviezen

Sanne Booij en Christien Slofstra willen af van de stille wachttijd in de ggz. Met hulp van de huisarts kan het herstel al beginnen, nog vóór de intake. “Deze periode hoeft geen verloren tijd te zijn.”

Beteugelen geneesmiddel­prijzen noodzakelijk voor betaalbare zorg

Wilbert Bannenberg strijdt met Stichting Farma ter Verantwoording tegen excessieve geneesmiddelprijzen. Zijn missie: winsten beteugelen om zorg toegankelijk te houden. “Geneesmiddelprijzen moeten beteugeld gaan worden, anders wordt de zorg onbetaalbaar.”

Casus: vrouw met veranderd defecatiepatroon

Een vrouw wordt naar de polikliniek gestuurd in verband met een veranderd defecatiepatroon. Ze heeft wat frequenter dan gebruikelijk ontlasting. Er zijn wat vage buikklachten in de zin van rommelingen en krampen. Ze gebruikt geen medicatie. Wat is uw diagnose?

‘We willen de maatschappij met de gezond­heids­zorg verbinden’

Huisarts Bernard Leenstra wil dat álle Nederlanders goed leren handelen in levensbedreigende situaties. Met zijn initiatief Schok & Pomp biedt hij leuke en tijdbesparende cursussen in levensreddend handelen en probeert hij maatschappij en gezondheidszorg te verbinden.

Trends in brandwonden bij kinderen

Zijn er meer brandwonden bij kinderen, of worden ze sneller doorverwezen? Arts-onderzoeker Frederique Kemme en chirurg Annebeth de Vries volgden de cijfers. “Er komen meer kinderen naar het brandwondencentrum.”

Veel kanker in de toekomst door CT-scans

Een recente analyse wijst op tienduizenden toekomstige kankergevallen door CT-scans. Cardio-thoracaal radioloog Firdaus Mohamed Hoesein pleit voor zorgvuldig gebruik: “Alleen als het écht nodig is en met een zo laag mogelijke dosis.”

‘Zorg dat de digitale weg niet de enige ingang naar de maatschap­pij wordt’

Steeds vaker gaat zorg via de digitale weg. Nicole Goedhart onderzoekt de toegankelijkheid van de (online) samenleving en geeft tips hoe de zorgverlener de zorg toegankelijk voor iedereen houdt. “Een afstand tot de online wereld kan gezondheidsverschillen vergroten.”