Log in om uw persoonlijke bookmarks op te kunnen slaan.
Van overleven naar regie: werkplezier terugvinden als arts
Hoe blijf je als arts bevlogen, zelfs in uitdagende tijden waarin de werkdruk hoog is en maatschappelijke problemen hun effect hebben op de zorg? Angelique van Dam, voormalig huisarts en nu coach, trainer en oprichter van Mpowr, deelt haar visie. Ze begeleidt zorgprofessionals naar meer werkplezier en regie in hun leven. “Iedere arts kan bewust kiezen om in leiderschap te stappen, los van functie of positie.”
Vol energie, bevlogenheid en ambitie beginnen artsen aan hun vak, stelt Van Dam. Maar bij een aanzienlijke groep dooft dat onderweg uit. Ze raken hun werkplezier kwijt, branden op of besluiten zelfs een carrièreswitch te maken. “Daar liggen persoonlijke valkuilen en externe druk aan ten grondslag. Artsen willen het goed doen en zorgen voor anderen, maar die hoge lat maakt ze kwetsbaar voor overbelasting,” zegt ze. Daarnaast speelt de maatschappelijke druk een rol. De maatschappij vraagt steeds meer van iedereen, en in de zorg is dat extra voelbaar.”

“Wat zijn jouw kernwaarden? Wat geeft je energie? Pas als je dat weet, kun je keuzes maken die bij je passen”
Voormalig huisarts en coach Angelique van Dam
Zelfinzicht
Stress, angst en onmacht zorgen ervoor dat mensen overlevingsgedrag vertonen dat bestaat uit klagen, beschuldigen of proberen alles zelf op te lossen. “Dit gedrag voelt tijdelijk goed, maar verandert niets aan de situatie,” stelt Angelique. De vraag is: wat is het verlangen dat hier onder ligt? Een arts die door Angelique werd begeleid, ontdekte dat zijn frustratie over lange werkdagen eigenlijk voortkwam uit een verlangen naar meer tijd voor patiënten. Hij gebruikte dit inzicht om samen met zijn team de planning te herzien, waardoor zijn werkplezier toenam.
De sleutel naar verandering begint volgens Van Dam met persoonlijk leiderschap. Zoals inzicht krijgen in je eigen waarden en drijfveren. “Wat zijn jouw kernwaarden? Wat geeft je energie? Pas als je dat weet, kun je keuzes maken die bij je passen,” zegt ze. Dit proces vraagt om reflectie en compassie, zowel naar jezelf als naar anderen. Vervolgens heb je handvatten nodig hoe je de regie kan nemen op een manier die bij jou past.
Vijfdimensionaal model
Van Dam werkt met een model dat keus geeft uit vijf dimensies om per situatie je gedrag aan te passen. Medisch leiderschap begint bij jezelf (innerlijke leider), maar wordt krachtiger door samenwerking (co-leider) en door anderen te coachen (steunende leider). Door situaties intuïtief te benoemen (leider vanuit het veld) en duidelijke richting te geven (leider vooraan), creëer je verandering die echt verschil kan maken.
“Niet klagen, maar gezamenlijk kijken wat iedereen nodig heeft. Zo creëer je verandering”
Duurzame oplossingen
Regie nemen stopt niet bij jezelf. Angelique benadrukt het belang van verbinding met collega’s en het grotere geheel. Ze vertelt over een jonge gynaecoloog die een overvolle en chaotische polikliniek transformeerde door met alle betrokkenen in gesprek te gaan. “Niet klagen, maar gezamenlijk kijken wat iedereen nodig heeft. Zo creëer je verandering,” zegt Van Dam.
Ook ziet ze een bredere beweging ontstaan. “Er zijn steeds meer initiatieven waarin werkplezier en mentale gezondheid centraal staan. De wal is het schip aan het keren: overal in de zorg wordt gevoeld dat er iets moet veranderen. We moeten naar een nieuw tijdperk waarin zorgprofessionals hun stem duidelijker laten horen, zodat we met elkaar duurzame oplossingen kunnen vinden vanuit het besef dat we een essentieel onderdeel zijn in de zorg. Je bent een stuk machtiger dan je denkt, wanneer je je stem op een proactieve manier laat horen.”
Concrete stappen naar meer regie
1. Herken je niet-helpende, reactieve gedrag (klagen, oplossen, beschuldigen) en vraag jezelf af: wat is het verlangen dat hieronder ligt?
2. Reflecteer op je kernwaarden: Wat is voor jou écht belangrijk? Durf dit hardop te benoemen.
3. Verbind met anderen: ook met collega’s die niet direct jouw visie delen. Vind samen nieuwe oplossingen waar je alleen niet op was gekomen.
4. Besef dat je altijd invloed hebt: bewust of onbewust. Wanneer je kiest om die invloed bewust in te zetten, kan je meer impact hebben. Dit geeft je meer werkplezier en voldoening in je werk.
Meer informatie? Kijk op mpowr.nl voor meer informatie, de zelftest medisch leiderschap voor meer plezier in je leven als arts en de checklist naar vijf dimensies van leiderschap.