DOQ

Vier kenmerken voor betere herkenning artritis psoriatica

Om blijvende gewrichtsschade te voorkomen is het belangrijk om gewrichtsklachten die kunnen duiden op artritis psoriatica (PsA) te herkennen bij patiënten met psoriasis. Een echt goede screeningstool hiervoor ontbreekt echter nog. Op basis van patiëntdata uit het psoriasisexpertisecentrum van het Radboudumc, formuleerde Tamara van Hal vier eenvoudige kenmerken waarmee dermatologen patiënten met mogelijke PsA kunnen identificeren.

Psoriasis is een ontstekingsziekte van de huid die best veel voorkomt, vertelt Tamara van Hal, aios reumatologie in het Radboudumc en arts-onderzoeker van de Sint Maartenskliniek. “Ongeveer 3% van de mensen in Nederland heeft psoriasis. En van deze mensen krijgt 1 op de 3 ook gewrichtsontstekingen.” Mensen kunnen hier echt veel pijn van hebben, en onbehandeld kan dit leiden tot onherstelbare schade. “Dus het is belangrijk deze gewrichtsklachten bij psoriasispatiënten zo vroeg mogelijk te identificeren en te behandelen.”

“De bestaande screeningsmethoden voldoen eigenlijk niet”

Reumatologie aios Tamara van Hal

Nieuwe screeningsmethode

“Er bestaan al screeningsmethoden die dermatologen helpen bij het identificeren van gewrichtsklachten bij psoriasispatiënten”, weet Van Hal. “Maar die voldoen eigenlijk niet. Aan de ene kant missen deze vragenlijsten mogelijke PsA, en aan de andere kant identificeren ze te veel mensen als mogelijke PsA-patiënt terwijl deze geen PsA hebben. Dit zorgt voor een overmaat aan doorverwijzingen naar de reumatoloog.” Van Hal heeft daarom een nieuwe screeningsmethode ontwikkeld die sensitiever en specifieker is dan de methoden die nu gebruikt worden.1 “En eenvoudig toe te passen.”

“Het blijft best ingewikkeld om PsA-patiënten te identificeren”

Vier kenmerken

Om deze tool te kunnen ontwikkelen heeft Van Hal op de polikliniek dermatologie van het Radboudumc een scala aan gegevens verzameld van in totaal 300 patiënten met psoriasis, en heeft ze deze patiënten gescreend op de aanwezigheid van PsA. “Met al deze gegevens zijn we gaan puzzelen: wat zijn nou de kenmerken waarmee we patiënten met PsA kunnen identificeren?” Dit resulteerde in een screeningstool gebaseerd op een viertal kenmerken waarbij dermatologen volgens Van Hal extra alert moeten zijn op mogelijke PsA. Deze kenmerken zijn:

  • Het gebruik van systemische medicatie voor psoriasis
  • Een voorgeschiedenis van gezwollen vingers of tenen
  • Een voorgeschiedenis van worstvingers of -tenen
  • Aanhoudende gewrichtsklachten zonder duidelijke oorzaak

Voordat de screeningstool in de praktijk toegepast kan worden moet deze nog wel gevalideerd worden, geeft Van Hal aan. “Hij is nu ontwikkeld in een vrij specifiek cohort.” Maar als patiënten een of meer van deze kenmerken hebben, raadt ze dermatologen wel aan om laagdrempelig met een reumatoloog te overleggen.

Uit haar onderzoek bleek verder dat als een patiënt positief scoort op drie van de vier kenmerken, de screeningstool redelijk sensitief en specifiek is, aldus Van Hal. “Onze tool scoort hiermee iets beter dan de bestaande screeningmethoden, maar niet heel veel beter. Het blijft dus best ingewikkeld om PsA-patiënten te identificeren, zonder daarbij te veel mensen onnodig naar de reumatoloog door te verwijzen.”

“Licht patiënten met psoriasis goed voor over gewrichtsklachten”

Goede voorlichting

Er is de laatste jaren meer bewustwording gekomen bij dermatologen rond PsA, zegt Van Hal. “In ons cohort had slechts 2% van de psoriasispatiënten PsA.2 Dat is erg weinig. Op basis van de literatuur zou je verwachten dat dat percentage veel hoger zou liggen, rond de 30%.” Kanttekening is natuurlijk wel dat het onderzoek gedaan is in een expertisecentrum, maar de resultaten stemmen volgens Van Hal hoopvol. “Wel willen we dit in de periferie verder onderzoeken.”

Om de screening op PsA nog beter te laten verlopen is het volgens Van Hal goed dat dermatologen zich realiseren dat huidklachten niet gelijk opgaan met gewrichtsklachten. “Ook bij mensen die maximaal behandeld worden en een mooi resultaat op de huid hebben, is het belangrijk alert te blijven op klachten van PsA. Ons onderzoek laat zien dat dermatologen bij bepaalde gewrichtsklachten extra alert moeten zijn op mogelijke PsA, en het krijgen van systemische medicatie is eveneens een belangrijke risicofactor. Maar licht patiënten ook goed voor over PsA en laat ze weten dat ze vooral ook zelf aan de bel moeten trekken als ze last krijgen van hun gewrichten”, is haar advies.

Referentie:

1. van Hal TW, Mulder MLM, Wenink MH, et al. Development of a new referral tool identifying psoriasis patients with concomitant psoriatic arthritis: results of the prospective DAPPER cohort. Acta Derm Venereol. 2023:103:adv5269.
2. van Hal TW, Mulder MLM, Wenink MH, et al. The discovery of psoriatic arthritis in psoriasis patients for early rheumatological referral (DAPPER) study: a prospective observational cohort. Acta Derm Venereol. 2022;102:adv00768.

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Minder administratie, beter contact

AI kan artsen ondersteunen door administratieve lasten te verlichten, ziet Juliën Rezek. Transcriptietools maken automatisch verslagen, waardoor artsen meer tijd hebben voor patiënten. “Hierdoor kunnen artsen dieper ingaan op klachten, wat resulteert in betere zorg.”

‘Laten we allemaal één stapje in elkaars domein zetten’

Zorgverleners hebben nog onvoldoende oog voor het verband tussen mentale klachten, hormonale klachten en hart- en vaatziekten bij vrouwen, aldus Sandra Kooij. Meer samenwerking tussen verschillende disciplines is nodig. “Kijk bij elkaar mee. Geef elkaar advies.”

Casus: oudere patiënte met reukproblemen

Op het spreekuur komt een 70-jarige vrouw in verband met problemen met ruiken. De problemen zijn enkele jaren eerder gestart. Initieel met minder goed ruiken (hyposmie), sinds een half jaar worden geuren steeds vaker als vies ervaren (kakosmie). Wat is uw diagnose?

Casus: man met klachten in de bovenbuik

Een man heeft in toenemende mate klachten van pijn in de bovenbuik. De pijn is zeurend en soms stekend en zit middenin de buik. Wat is uw diagnose?

Van tropenarts naar huisarts op Texel

Josine Blanksma werkte jarenlang als tropenarts voor Artsen zonder Grenzen en is een paar jaar geleden een nieuw avontuur aangegaan: ze werkt nu als huisarts op Texel. “Mijn nieuwe carrièrepad is heus niet minder uitdagend te noemen.”

‘Ik kan niet wachten op de eerste geprinte lasagne’

Ineke Obbema werkt met 3D-geprinte maaltijden voor mensen met slikproblemen bij het Máxima MC. De herkenbare vormen en verbeterde smaak bieden een opvallend alternatief voor traditionele gemalen voeding. “Je kunt meteen proeven dat er een chef-kok achter zit.”

Klimaatimpact onderzoeken voor een heel zorgpad

Lisanne Kouwenberg doet onderzoek naar de milieu-impact van zorgpaden. Dat kan aangrijpingspunten opleveren voor het verlagen van de klimaatimpact. “De meeste studies kijken naar één behandeling. Maar daar zit een heel traject omheen dat er ook aan bijdraagt.”

Help patiënten te stoppen met roken: ‘Minder zenden en meer interacteren’

Marieke Helmus combineert kunst en innovatie om het gesprek over stoppen met roken te starten. Met tools zoals een ‘Chat met je sigaret’-chatbot en humoristische ansichtkaarten helpt ze moeilijk bereikbare groepen om na te denken over hun rookgedrag.

Is er een dokter aan boord?

Wat doe je als er in een vliegtuig om een arts wordt gevraagd? Huisarts en luchtvaartgeneeskundige Peter Nijhof legt uit hoe medische noodgevallen in de lucht worden aangepakt, van de rol van artsen en cabinepersoneel tot het gebruik van medische kits en noodlandingen.

‘Stress verdient centrale plek in het consult’

Chronische stress, vaak gekoppeld aan sociale problemen, kan gezondheidsklachten veroorzaken. Feia Hemke pleit voor meer aandacht hiervoor in de spreekkamer en ontwikkelde tools om dit bespreekbaar te maken. “Hierdoor voorkom je onnodige medicalisering.”