Longarts dr. Wanda de Kanter: ‘Generatie Rookvrij is haalbaar!’
Ooit rookte ze zelf regelmatig stiekem een sigaretje, maar tegenwoordig is longarts dr. Wanda de Kanter een fervent tegenstander van de tabaksindustrie. Hoe dat zo gekomen is en welke strategieën mogelijk kunnen werken voor longartsen, cardiologen en andere specialisten, die hun patiënten willen helpen bij een gezonder leven, leest u in onderstaand interview.
Dr. Wanda de Kanter is longarts, genomineerd voor Vrouw van het jaar’, in de Opzij top-10, 2016 invloedrijke vrouwen en heeft verschillende media awards gekregen voor haar fanatieke strijd tegen de gevolgen van het roken. Ze deed haar opleiding tot 1990 aan de VUMC in Amsterdam en werkte daarna twintig jaar lang in het Rode Kruis Ziekenhuis. Tegenwoordig is zij sinds drie jaar werkzaam in het Antoni van Leeuwenhoek in Amsterdam. Als longarts ziet De Kanter dagelijks ziekten zoals COPD en longkanker die ontstaan zijn als gevolg van een in de kindertijd opgelopen verslaving. Ze is zich daarom aanvankelijk gaan richten op secundaire tabakspreventie. Tegenwoordig ligt daarbij de focus op rookpreventie bij de jeugd om kinderen te beschermen tegen de gevolgen van deze tabaksverslaving.
Tabaksindustrie
Wanda de Kanter: “Ik ben zelf een verslavingsgevoelig persoon. Ik heb vroeger zelf gerookt, ik dacht toen; mijn opa was er 85 mee geworden. Het verslaafde brein maakt bij mensen de waarheid weg. Zelfs als je elke dag mensen aan de gevolgen van roken ziet doodgaan. Ik kon pas stoppen toen mijn dochter mij een keer betrapte en boos en verdrietig was. Ze was bang dat ik dood zou gaan. Ik rookte vooral ’s nachts en ging me toen verdiepen in het fenomeen verslaving. Ik wilde weten hoe tabaksverslaving tot stand komt en mijn zoektocht leidde tot de rol die de tabaksindustrie daarin speelt. Ze hebben het product willens en wetens zo verslavend gemaakt. De sigaret door hen de ‘nicotine delivery device’ genoemd- is letterlijk ‘addictive by design’. Door speciale trucjes en stofjes zorgen ze ervoor dat je verslaafd raakt en blijft en de nicotine zo snel mogelijk in het brein komt.”
Media
De Kanter: “Elke longarts en specialist die de gevolgen ziet van het roken, kan meer doen. Er gaan per dag nog altijd zo’n 70 mensen in Nederland per dag dood aan de gevolgen van het roken. Longkanker vergt meer doden dan borstkanker bij vrouwen.”
Binnen de KNMG zijn er 7 competenties (CANMEDS) waar artsen aan dienen te voldoen. Bij een grote oorzaak voor ziekte (competentie nummer 5) ‘moet’ je ingrijpen als specialist. Dat geldt dus (wat betreft het roken) zeker voor cardiologen en longartsen. (Gynaecologen, kinderartsen, internisten) Er zijn verschillende manieren om als specialist iets te doen. Maar niks doen, is geen optie!”
Niet alleen de specialisten, bovenal speelt de overheid een belangrijke rol. “De Minister van Volksgezondheid (Edith Schippers) schafte echter alle campagnes af. Zij draaide het rookverbod in de horeca terug. Zij hief het kenniscentrum Stivoro op en haalde de rookstop vergoeding uit het basispakket uit het onzinnige idee dat een ernstige verslaving, op het niveau van cocaïne en heroïne, een vrije keuze is. De meest effectieve maatregelen zijn het structureel fors ophogen van de accijns op tabak, het beperken van de 60.000 oncontroleerbare verkooppunten naar 1.500 tabaksspeciaalzaken, emotionele hard hitting campagnes, en plain packaging: merkloze pakjes. Met al deze maatregelen wordt er bijvoorbeeld in Australië nog maar in 12% van de gevallen gerookt. In Nederland is dat nog steeds 25%.”
Primaire preventie
De Kanter: “Beter zorg je ervoor dat kinderen niet beginnen met roken. Cardiologen en longartsen kunnen naast secundaire preventie meer aan primaire preventie doen. “Je moet daarvoor verder kijken dan je spreekkamer. Wanneer je alleen maar dottert en niet uit de spreekkamer komt, is dat een beetje gek. Na een drukke weekenddienst vol opnames met infarcten en exacerbaties bij rokers zou je toch verwachten dat meer artsen gaan na denken, hoe kan dit. Wat een waanzin, dit dweilen met de kraan open. En het is eigenlijk gek dat niet iedereen dat ziet en opstaat om er iets over te zeggen. Je moet niet alleen productie willen draaien.”
Mythes
Er zijn volgens Wanda de Kanter minimaal 70 mythes over tabaksverslaving. Vooral het idee dat oma 85 is geworden, is een vaak gebruikt argument. De Kanter: “Wanneer er echter tien eendjes over de snelweg lopen, komt er ook maar eentje aan de overkant, en die dode platgereden eendjes, die zie je niet. Mensen die dood zijn, kunnen niet klagen, en mensen met longkanker en COPD schamen zich vaak blijkt uit onderzoek en durven niet naar buiten te treden, omdat ze denken, eigen schuld. De beeldvorming wordt bepaald door de mooie, jonge of overlevende oudere rokers die door rokende media veelvuldig worden afgebeeld met een sigaret. Het zou mooi zijn als mensen met COPD en longkanker de tabaksindustrie en overheid zouden durven aanklagen. Longartsen, internisten, neurologen en cardiologen kunnen best iets doen op lokaal dan op landelijk niveau. Ga naar de wethouder, vertel eens wat bij de huisartsen, zorg ervoor dat mensen weten hoe deze gigantische epidemie tot stand is gekomen.”
Effectieve maatregelen
Er moeten blijvende effectieve maatregelen worden ondernomen. Een persoonlijk hoogtepunt is voor Wanda de Kanter de brief van Van Rijn aan alle Eerste en Tweede Kamerleden en aan alle gemeenten, waardoor de tabaksindustrie geen contact meer mag hebben met de overheid. Deze brief werd geschreven nadat de Stichting Rookpreventie Jeugd een rechtszaak tegen de overheid was begonnen vanwege deze verboden contacten. (Juridisch bindend contract met de WHO- 200%). Door felle stukken op Tabaknee van onderzoeksjournalisten wordt het vinden van een commissaris voor de de tabaksindustrie volgens De Kanter steeds ingewikkelder. Marcel Levi, Nederlander van het jaar, vroeg recent Minister Schippers publiekelijk ter verantwoording. Er is duidelijk een kentering bezig, het aantal rokers neemt nu nog niet af. Maar dat zal niet lang meer duren. De strafzaak tegen de tabaksindustrie, aangespannen door een longkanker en COPD-patiënt worden door het Openbaar Ministerie en de tabaksindustrie zeer serieus genomen. Laat elke gezondheidswerker , nabestaande ,bezorgde ouder of grootouder zich aansluiten bij de beweging www.sickofsmoking.nl om de aangevers steun te betuigen.
Rookvrij
De Kanter: “We moeten streven naar een rookvrije generatie, dat wil zeggen dat kinderen geboren vanaf 2017 geen sigaretten meer kunnen kopen. Durf tot slot als longarts je eigen werk ter discussie te stellen. Ga verder dan alleen maar productie en dit in stand houden en probeer iets te betekenen voor de toekomst, de lange termijn. Op termijn kunnen we dan ons vak overbodig maken. Wanneer 90 % van de COPD en longkanker wegvalt, kunnen longartsen zich richten op zeldzame, niet te voorkomen ziekten zoals longkanker niet door roken veroorzaakt, interstitiële longziekten, thuisbeademing en pulmonale hypertensie.
Meer info: 70 mythes
longziekten, roken