DOQ

‘We kunnen veel leed voorkomen’

Eén op de drie mensen krijgt ooit in zijn leven kanker. Daarvan is 30-50% toe te schrijven aan leefstijlfactoren. Deze evidence-based kennis maakt van internist-oncoloog Daniëlle Verbeek een grote ambassadeur van leefstijlgeneeskunde, zowel binnen als buiten haar spreekkamer. “Het is indrukwekkend hoeveel impact leefstijl heeft op morbiditeit en mortaliteit.”

Verbeek is er stellig over: met leefstijl valt een hoop leed te voorkomen, en veel welbevinden en vitaliteit te winnen. Ze is dan ook een enthousiast pleitbezorger van leefstijlgeneeskunde: “Dat roken kanker kan veroorzaken, weten we. Minder bekend is dat ook ongezonde voeding, onvoldoende beweging, alcoholgebruik en overgewicht een verhoogd risico geven op kanker. Overgewicht is bijvoorbeeld geassocieerd met een grotere kans op wel 13 soorten kanker. In obees vetweefsel worden stoffen geproduceerd zoals groeifactoren en pro-inflammatoire cytokinen die ervoor zorgen dat cellen – ook kankercellen – sneller kunnen delen. Natuurlijk biedt een gezonde leefstijl geen garantie dat je nooit kanker krijgt. Maar met een gezonde leefstijl verlaag je wel aanzienlijk het risico en mocht je toch kanker krijgen, dan helpt het de behandelingen beter te doorstaan en zijn de uitkomsten vaak ook nog beter.”

“Met een gezonde leefstijl zorg je ervoor dat je immuunsysteem beter werkt en kanker minder kans heeft”

Internist-oncoloog Daniëlle Verbeek

Kennis

Het is haar missie om niet alleen haar patiënten, maar vooral ook andere zorgprofessionals te laten zien wat de impact is van – zelfs kleine – leefstijlveranderingen. Hiervoor is kennis nodig over de effecten van voeding, beweging, stress, ontspanning, slaap, sociale verbondenheid en zingeving op zowel fysiologische processen als kwaliteit van leven. En kennis over de onderlinge wisselwerking, zoals met het microbioom. “Het komt er in feite op neer dat je met een gezonde leefstijl ervoor zorgt dat je immuunsysteem beter werkt en kanker minder kans heeft.”

Cijfers

Bewijs is er volgens Verbeek genoeg. Als voorbeeld noemt ze het pre-habilitatieprogramma Fit4Surgery: patiënten worden een paar weken voor de operatie begeleid door een fysiotherapeut en diëtist, krijgen hulp bij stoppen met roken en psychische support. Verbeek: “Doordat patiënten fitter de operatie ingaan, zijn er na afloop tot de helft minder complicaties, is de opnameduur twee dagen korter en is de overleving beter. Bij kwetsbare ouderen daalt de mortaliteit van 11 naar 3 procent. De impact van slechts een paar weken werken aan een gezondere leefstijl op de morbiditeit en mortaliteit is indrukwekkend.” Andere indrukwekkende cijfers laat een studie onder 1000 darmkankerpatiënten zien. “De groep mensen die zich hield aan de geldende voedings- en beweegrichtlijnen had een 9% betere overleving dan de groep die zich hier niet aan hield. Simpelweg door gezond te eten en regelmatig te bewegen. We geven met regelmaat adjuvante chemotherapie voor minder overlevingswinst.”

“We willen zorgprofessionals de mogelijkheid bieden om zélf de kracht van leefstijl te ervaren”

Nascholing

Deze nieuwe wetenschappelijke inzichten zijn een belangrijk onderdeel van de meerdaagse nascholing ‘Leefstijl in de oncologie’. Verbeek verzorgt deze voor de Amsterdam School voor Integrative Medicine & Health. Er is tijdens de nascholing niet alleen kennisoverdracht. Deelnemers leren ook hoe je deze kennis kunt implementeren in de spreekkamer. Aan de hand van casuïstiek, praktische tools en handig voorlichtingsmateriaal maken ze een plan om kankerpatiënten te begeleiden bij een duurzame leefstijlverandering. “Een ander belangrijk uitgangspunt is dat we de zorgprofessionals de mogelijkheid willen bieden om zélf de kracht van leefstijl te ervaren. Dat doen we onder andere met yoga, meditaties, wandelingen, de mogelijkheid tot intermitterend vasten en jezelf even terug te trekken in de prachtige natuur. Goede zorg begint immers bij goede zelfzorg. En leren gaat nu eenmaal ook het beste als je zelf ontspannen bent”, aldus Verbeek.

“Vraag vooral aan patiënten zelf wat ze zouden willen en wat ze daarvoor nodig hebben”

Impact

Verbeek hoopt dat zorgprofessionals geen kansen meer onbenut laten om leefstijl te bespreken met hun patiënten. “Mijn devies is daarbij om vooral aan patiënten zelf te vragen wat ze zouden willen en wat ze daarvoor nodig hebben. Een patiënt van mij wilde met hypnotherapie zijn overgewicht aanpakken. Ik was sceptisch, maar hij is er na drie sessies uiteindelijk 24 kilo mee afgevallen en zijn diabetesmedicatie kon volledig worden gestaakt. Ik denk dat de gezondheidswinst die hij hiermee gecreëerd heeft stukken groter is dan van het tabletje adjuvante hormoontherapie dat hij van mij kreeg.” Dit voorbeeld laat volgens Verbeek ook zien dat leefstijlgeneeskunde een individuele én maatschappelijke impact heeft. “Het is een groot goed dat we steeds betere en soms indrukwekkende behandelresultaten behalen met diverse nieuwe anti-kankermiddelen. Het blijft echter uiteindelijk symptomatisch en vaak ook nog eens tegen een zeer hoge prijs. Zowel persoonlijk als financieel. Ik ben ervan overtuigd dat we met leefstijlgeneeskunde de kans op het ontstaan van kanker of een recidief kunnen verkleinen. En dat met alleen maar positieve bijwerkingen!”

Nascholing ‘Leefstijl in de oncologie’
Verbeek werkte in het Martini Ziekenhuis in Groningen en bij de Treant Zorggroep. Momenteel richt zij zich op haar eigen praktijk waarin zij (ex-)kankerpatiënten coacht om zelf hun welbevinden en vitaliteit te verbeteren. Ook doet zij onderzoek en geeft zij onderwijs op het gebied van leefstijl en integratieve oncologie.

De nascholing ‘Leefstijl in de oncologie’ is geschikt voor medisch specialisten, huisartsen en verpleegkundig specialisten die zorg verlenen aan oncologische patiënten. Deelnemen kan op 1-3 december 2022 of op 15-17 juni 2023. Accreditatie: 18 punten. Meer informatie en aanmelden

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Een medifoor gebruiken in medische gesprekken: zeven tips

Een medifoor is een getekende metafoor die helpt bij het eenvoudig uitleggen van medische begrippen. Charlie Obihara is initiatiefnemer van het Medifoor platform en legt uit hoe ze te gebruiken. “Ook voor volwassenen is het goed om de informatie juist te verpakken.”

Casus: man met koorts, malaise en huiduitslag

Een 36-jarige man heeft klachten van koorts, malaise en huiduitslag. Hij is 3 weken geleden teruggekeerd van een vakantie naar Bangkok. Wat is uw diagnose?

Spraakherkenning zorgt voor minder administratielast

Spraakherkenning leidt tot snelle, efficiënte dossiervoering voor de arts. Harm Wesseling legt uit hoe dit in de praktijk wordt gebruikt en welke winst er behaald kan worden. “Artsen kunnen eerder hun rapportage afronden. Dat hoeven ze dan niet ’s avonds nog te doen.”

Verlies­sensitief werken in de zorg

Artsen: herken en erken verlies bij de patiënten, stelt Herman de Mönnink. Hiermee kunnen leed en complicaties worden voorkomen. “Op het moment dat je ruimte neemt voor je eigen emotionele werkstress, kun je ook ruimte nemen voor de kant van de patiënt.”

Casus: patiënt met pijnlijke oorschelp en gewrichtsklachten

Dit is de tweede keer dat u deze 32-jarige patiënt ziet met dezelfde klacht. Vandaag gaat de pijnlijke rechter oorschelp ook gepaard met gewrichtsklachten. Het gehoor is goed en patiënt heeft geen neusobstructie of een inspiratoire stridor. Er is geen trauma in de anamnese. Wat is uw diagnose?

Casus: man met buikklachten en veranderd defecatiepatroon

Een man wordt gestuurd naar de polikliniek in verband met geleidelijk toenemende buikklachten met een verandering van het defecatiepatroon. Wat is uw diagnose?

AI-gestuurd model verbetert doorstroom

Esther Janssen ontwikkelde een AI-gestuurd model dat voor de operatie al voorspellingen doet over het ontslagmoment van een patiënt en de benodigde nazorg, en zo de doorstroom te verbeteren. “Hiermee kun je eerder schakelen, door nazorgpartners te benaderen.”

SPAT voor allergietesten

Senne Gorris bedacht de SPAT: een automatische machine die alle allergiekrasjes in een keer zet. Dit maakt de testen betrouwbaarder en sneller. “De resultaten zijn na een kwartier bekend en overal waar de SPAT wordt gebruikt zijn de testen en dus de uitslagen gelijk.”

Machte­loosheid drijft artsen tot ‘medische gas­lighting’

De uitdrukking ‘medische gaslighting’ popt steeds vaker op in discussies onder ontevreden patiënten en in de medische wereld zelf. Marlies van Hemert legt uit wat dit betekent en hoe om te gaan met de patiënt als een diagnose uitblijft. “Bescheidenheid helpt.”

Casus: patiënt met probleem bij uitsteken tong

Uw 24-jarige ietwat schuchtere patiënt 'steekt' zijn tong direct naar u uit als u vraagt wat u voor hem kan doen. Daarna vervolgt hij dat hij maar één probleem heeft... Wat is uw diagnose?


0
Laat een reactie achterx