Artsen en andere zorgprofessionals lopen niet zozeer “leeg” door hard werken of een hoge werkdruk, maar eerder door een gebrek aan goede werkrelaties (binding genoemd) met collega’s. Dit gebrek aan binding kan stress opleveren en zelfs leiden tot overspannenheid. Anneke de Joode, coach bij Surplace Fietscoaching, legt uit hoe dit werkt en wat je er zelf tegen kunt doen.
Ik belde aan bij een vriendin. Ze deed open en keek me met grote ogen aan. ‘Kom jij nu pas uit je werk?!’, vroeg ze. Het was half tien in de avond. En ik kwam inderdaad net uit mijn werk. Het was druk en er moest nog wat af. Dus ik had samen met twee collega’s nog even de schouders er onder gezet. Oorspronkelijk had ik met die vriendin afgesproken. Maar vanwege de drukte had ik haar afgebeld. Op de terugweg reed ik langs haar huis en dacht: ik bel nog even aan. Kunnen we een nieuwe date plannen.
Overuren
In die tijd gebeurde het vaker dat ik wat langer aan het werk was. Er werden redelijk wat overuren gemaakt. Ik werkte destijds bij een klein adviesbureau van een man of acht. Soms was het ‘pieken’ wanneer er weer een wat groter project was binnengehaald. Dan was je soms tot ’s avonds laat bezig om het project goed af te ronden. Maar zelden alleen. We waren allemaal gedreven en wilden ons werk goed doen. Dus liever wat meer tijd besteden en een tevreden opdrachtgever, dan een product opleveren dat eigenlijk niet helemaal naar onze zin was.
Waardering en gezamenlijkheid
Vond ik het erg? Nee, eigenlijk niet. Ik vond mijn werk interessant. Ik kon er mijn ei in kwijt. En daarnaast deden we het samen. We werkten samen, ploeterden samen, maar vierden het ook samen als het project klaar was en de opdrachtgever zijn tevredenheid toonde. Je kreeg waardering voor je inzet en voor wie je was. Als je er zelf even niet uitkwam was er altijd een behulpzame collega op wie je kon rekenen. Die je even op weg hielp of je uit de brand kon helpen. En omgekeerd deed je dat dus ook.
Privé was het soms wat lastiger. Maar ook dat loste zich meestal gewoon op. Het was een tijd waarin ik veel werkte, maar er geen echte nadelen aan ondervond.
Eilandjes in een groter geheeld
Totdat ons kleine adviesbureau een paar jaar later werd overgenomen door een groter bedrijf. We bleven als collega’s samen. En werden als groep onderdeel van een afdeling. We kwamen in een vestiging terecht waar we de enigen waren van die afdeling. We waren feitelijk een eiland in een groter geheel. Dat voelde vreemd. Daarnaast werden we af en toe ook ingezet op projecten, die vanuit andere locaties werden geleid. Dat zorgde er voor dat het minder makkelijk werd om even voor een directe collega bij te springen.
Targets, prestaties en minder werkplezier
Daarnaast werd je binnen dit bedrijf persoonlijk afgerekend op je prestaties. Of je nu projectleider of projectmedewerker was, iedereen kreeg zijn eigen verantwoordelijkheden en targets. Je had je werk binnen bepaalde budgetten en uren af te ronden. En omdat dat met de hoge werkdruk lastig was, kreeg je zelden een gevoel van waardering. Al je uren moest je verantwoorden. En werken aan een project waar jouw naam niet bij stond deed je dus niet. Ook bij deze organisatie was er genoeg te doen en zat je eigenlijk altijd overvol. Je keek dus wel uit om een directe collega te helpen. En zeker geen avond op te offeren. Die besteedde je liever om je eigen projecten uit de brand te helpen.
Het gaf veel stress. Het werkplezier verdween. Hoewel het werk inhoudelijk, qua type projecten en type werkzaamheden niet veranderde. Ook de tijdbesteding was feitelijk nog steeds gelijk. Maar waar dat bij het kleine bedrijf geen probleem was, leverde het binnen deze grote organisatie wel veel stress op. Zodanig dat overwerktheid op de loer lag.
Los zand
Ik was in die tijd duidelijk aan het overleven. In het Chivo Vitaliteitskwadrant (zie figuur hieronder), dat grotendeels is gebaseerd op de zelfdeterminatietheorie, zat ik ‘onder de streep’. De plek in het kwadrant waar er een tekort is aan een of meerdere basisbehoeften, met stress tot gevolg. Bijvoorbeeld een tekort aan psychologische basisbehoeften zoals autonomie, waardering en het inzetten van eigen kwaliteiten, maar ook biologische basisbehoeften zoals beweging en slaap. (Voor meer uitleg over het Chivo Vitaliteitskwadrant, zie het eerder verschenen artikel ‘Passie voor je vak, maar toch te weinig voldoening?’).
Chivo Vitaliteitskwadrant (bron: Chivo, kennisinstituut vitaliteit & leefstijl)
In dit geval ging het om ‘binding’. Oftewel waardevolle relaties hebben met anderen en waardering krijgen voor wat je doet. Terwijl we in de oude situatie als collega’s een hechte groep waren geweest, waren we in de nieuwe omgeving als los zand. We konden nu niet meer op elkaar rekenen en verwijderden steeds verder van elkaar. Ook binnen de afdeling bleven we een aparte groep. Het gevoel onderdeel uit te maken van een groter geheel was er niet.
Tekort aan binding
Voor mij was er een duidelijk tekort aan binding, met als gevolg dat ik geen plezier meer had in mijn werk. Het vertrouwen dat ik het allemaal zou redden raakte zoek, omdat ik het gevoel had er alleen voor te staan en het alleen op te moeten lossen. En dat werd op een bepaald moment te veel.
Uiteraard speelden er ook andere tekorten, zoals slaaptekort (door te veel piekeren) en bewegingstekort (geen tijd om bijvoorbeeld te fietsen). Tekorten die me in het Chivo Vitaliteitskwadrant als het ware ‘onder de streep’ hielden. Maar kennelijk was het tekort aan binding voor mij de druppel. En was het uiteindelijk de reden om ontslag te nemen.
Ook artsen en andere zorgprofessionals kunnen het gevoel hebben steeds verder leeg te lopen – en dat mogelijk wijten aan werkdruk – terwijl het in werkelijkheid misschien eerder komt door een gebrek aan waardevolle werkrelaties.
Hoe kom je op dezelfde golflengte?
Vraag jezelf eens af: hoe is het contact tussen jou en de mensen waarmee je werkt en leeft? Kun je op hun steun rekenen als het nodig is en schiet jij hen ook wel eens te hulp? Voel je een afstand, of zitten jullie juist helemaal op dezelfde golflengte? Kun je echt jezelf zijn in hun nabijheid of probeer je zo goed mogelijk te voldoen aan andermans verwachtingen, iets wat je totaal niet past? Heb jij voor je gevoel voldoende waardevolle relaties? Voldoende binding?
Waag de sprong en geef complimenten!
Heb jij behoefte aan meer binding? Zet dan zelf de eerste stap. Hoe? Geef eens een welgemeend compliment! Want bedenk maar eens wat een blijk van waardering met jezelf doet. Het heeft heel veel effect!
Iedereen is wel ergens goed in en heeft zijn kwaliteiten. Of zet zich in om een bepaalde taak tot een goed einde te brengen. Bedenk eens wat je echt waardeert aan de ander. En kijk of je iemand daar op een geschikt moment mee kunt complimenteren. En omdat een relatie twee kanten op werkt, zal de ander zich daarna ook richting jou meer openstellen. Het kan het begin zijn van een verbeterde relatie. En een goede (werk)relatie kan veel betekenen en opleveren.
Alle begin is moeilijk…
Vind je complimenten geven lastig? Probeer dan eerst eens een collega te complimenteren die je wat beter kent, en van wie je heel goed weet waar hij of zij in uitblinkt. Geef hem of haar eens een compliment en kijk wat er gebeurt. En bedenk: oefening baart kunst. En, het levert jou uiteindelijk meer werkplezier op!
Wil je meer weten over het Chivo Vitaliteitskwadrant en de onderliggende modellen en theorieën? Een vitaliteitscoach van de BOvV (Beroepsorganisatie voor Vitaliteitsprofessionals) kan je er alles over vertellen. Zie www.bovv.nl.
Anneke de Joode is coach bij Surplace Fietscoaching. Als coach richt zij zich op vitaliteit in het dagelijks leven door met cliënten te onderzoeken wie ze zijn en wat ze belangrijk vinden. En ook hoe ze stressoren (weer) onder controle krijgen. Een voorwaarde om veranderingen in gang te zetten en doelen te bereiken. Letterlijk in beweging komen versnelt dit proces. Zodoende vindt coaching (deels) plaats op de fiets.
Al 17.000 zorgprofessionals gingen u voor. Meld u gratis aan en krijg toegang tot alle artikelen. 🧦 Onder de aanmeldingen tot 6 mei 2024 verloten wij 20 paar Medsocks.
