‘Wij artsen zijn ook verant­woorde­lijk voor het klimaat’

De KNMG stimuleert artsen met nieuwe gedragsregels om zich in te zetten voor klimaat en milieu. Niet voor niets, want de CO2 -uitstoot van de Nederlandse gezondheidszorg bedraagt 7% van de totale CO2-voetafdruk. Maar waar begin je?  Met drie studiegenoten richtte Anne Roosendaal in 2020 De Klimaat Dokter op: een platform dat artsen helpt om in actie te komen voor het klimaat. “Jouw bijdrage hoeft niet meteen de oplossing te zijn voor het hele probleem. Zet die eerste stap, hoe klein ook, het doet ertoe.”

Als Anne Roosendaal een nascholingscursus of een lezing geeft, vraagt ze de deelnemers steevast welke rol ze willen kiezen om in actie te komen. Willen ze activistisch de barricades op? Willen ze binnen hun instelling in gesprek gaan met het bestuur over duurzame projecten? Of willen ze bescheiden beginnen, bijvoorbeeld met het scheiden van afval of overstappen naar een groene verzekeraar? De Klimaat Dokter geeft richting aan concrete duurzame stappen.

Verantwoordelijkheid

Anne Roosendaal is de drijvende kracht achter De Klimaat Dokter. In de periode dat ze haar opleiding tot specialist ouderengeneeskunde afrondde en moeder werd van haar tweede kind, kwam ze in aanraking met de beweging Extinction Rebellion. Ze schrok van de impact die de zorgsector op de CO2-uitstoot heeft. En ze kwam erachter dat in de ouderengeneeskunde nog niemand met dit thema bezig was.

Ook artsen uit andere specialismen bleken te zoeken naar mogelijkheden om zich in te zetten voor het klimaat. Roosendaal besloot samen met drie jonge collega’s om De Klimaat Dokter op te zetten.  “Wij artsen hebben een verantwoordelijkheid. Klimaatverandering en milieuvervuiling leveren gezondheidsproblemen op, ook vandaag, ook in Nederland. Tegelijkertijd hebben we een gezaghebbende stem. We behoren tot de beroepsgroep die veel vertrouwen geniet, onze invloedsfeer is groot.”

“Artsen moeten er openlijk en trots voor uitkomen dat ze in actie komen voor het klimaat”

Smartphone

Roosendaal wil die invloedrijke positie gebruiken door alle artsen die met het klimaat bezig zijn, op te roepen dit kenbaar te maken. Publiekelijk maar ook bij collega’s, in de werkomgeving, bij vakbijeenkomsten en zelfs bij bijvoorbeeld hun pensioenverzekeraar. “Het is net als met de smartphone: de eerste gebruikers toonden die 15 jaar geleden enthousiast en trots aan iedereen in hun omgeving. Daardoor veroorzaakten ze een soort revolutie. Dat moet nu ook gebeuren: artsen moeten er openlijk en trots voor uitkomen dat ze in actie komen voor het klimaat.”

Stappenplan

De Klimaat Dokter reikt ook praktische handvatten aan. Bijvoorbeeld via de groene dokterstas die op de website te vinden is. In de tas zitten stappenplannen en adviezen voor groene geldzaken of duurzaam voorschrijven. Ook de geaccrediteerde nascholingscursussen die Roosendaal in de weekenden geeft, zijn gelardeerd met tips en praktijkervaringen. Dat er veel behoefte is aan ondersteuning op dit gebied, blijkt wel uit de vele uitnodigingen die Roosendaal krijgt. Vrijwel iedere week spreekt ze op opleidingsdagen of congressen over De Klimaat Dokter. 

“Voor de top down-beweging heb je de politiek en bestuurders nodig. Als die zich committeren, gaat het hard” 

Bottom up meets top down

De Klimaat Dokter is onderdeel van de Groene zorg Alliantie waar veel groene zorgcommissies en Green Teams bij zijn aangesloten. Deze bottom up-beweging concentreert zich vooral rond zichtbare zaken, zoals het terugdringen van vervuiling. Volgens Roosendaal is het minstens zo belangrijk om zaken aan te pakken die minder tot de verbeelding spreken en net zo veel impact hebben. “Het stimuleren van preventie kan veel invloed hebben, daardoor worden minder mensen ziek en dat is beter voor het milieu. Dus hoe zorgen we dat mensen niet meer gaan roken of gezonder gaan leven?  En kijk naar de vlees- en zuivelconsumptie. Hoe kunnen we die terugdringen en meer weerstand bieden aan de lobbydruk? Voor deze top down-beweging heb je politiek en bestuurders nodig. Als die zich committeren, gaat het hard.”  

“Verduurzamen is een beetje kennis en vooral veel boerenverstand.”

Iedereen nodig

In juli dit jaar start Roosendaal met haar baan als specialist ouderengeneeskunde in de Rijnhoven, in regio Utrecht (Harmelen & Vleuten). Haar werk voor De Klimaat Dokter zet ze voort, maar dan vooral in haar vrije tijd. “We hebben iedereen nodig, en zo moeilijk is het niet. Verduurzamen is een beetje kennis en vooral veel boerenverstand.”

Lees meer over: