DOQ

Longarts dr. Berendsen: ‘Ik wist dat mijn pensioen eraan kwam en heb bewust kunnen voorsorteren’

En dan ‘opeens’ met pensioen. Afscheid nemen van medewerkers en collega’s, maar ook van chronisch patiënten die na jaren vaak goede bekenden zijn geworden. Hoe kan een arts zich daar goed op voorbereiden? Henk Berendsen vertelt hoe hij, na 27 jaar longarts te zijn geweest, de grote overstap naar pensionering heeft gemaakt. “Ik heb het advies van een ex-collega opgevolgd om niet in de valkuil te stappen té véél te gaan doen.”

Longarts Henk Berendsen was 27 jaar lang dag en nacht in de weer binnen Bronovo en opvolger Haaglanden Medisch Centrum (HMC). Dat veranderde ineens met zijn pensionering eind 2017. Hoe bereidde de 65-jarige zich voor op het afscheid en hoe bevielen de eerste weken van zijn nieuwe bestaan?

Persoonlijk afscheid

“Veel patiënten van een longarts zijn chronisch ziek. Met menigeen ga je een jarenlange verbintenis aan; je ziet ze regelmatig terug in de polikliniek”, vertelt Berendsen. “Ik ben bijvoorbeeld gedurende mijn hele beroepsbestaan in Den Haag betrokken geweest bij een aantal COPD- en astmapatiënten. Niet zelden waren zij zelfs al jaren onder behandeling van mijn voorganger. Luchtwegklachten hebben soms een erfelijke component, dus van een aantal patiënten kreeg ik op een gegeven moment ook kinderen of kleinkinderen op bezoek. Van dergelijke patiënten wilde ik graag persoonlijk afscheid nemen. Daarom heb ik er honderd uitgenodigd voor de receptie in HMC. Ik heb niet geteld hoeveel er kwamen opdagen, maar het waren er véél.”

Gewarmd aan vuren

Berendsen heef zich na zijn opleiding tot longarts in het Universitair Medisch Centrum Groningen gefocust op zorg. “In een academisch ziekenhuis zouden onderwijs, onderzoek en overleg veel tijd hebben gevergd”, zegt hij, “terwijl ik vooral hecht aan patiëntencontact. Ik heb het altijd gezien als tweerichtingsverkeer. Een patiënt komt naar mij omdat hij bijvoorbeeld benauwd is of moet hoesten, en ik op mijn beurt word wijzer van menige patiënt. De manier waarop sommigen omgaan met hun verdriet of het zelfs weten om te zetten in energie. De wijze waarop anderen hun ziekte verwoorden. Dat kon ik weer gebruiken in mijn uitleg aan andere patiënten. Ik heb me gewarmd aan vuren die anderen hebben aangestoken.”

Life event

Van de ene op de andere dag was dat voor hem onlangs echter voorbij. “Net zoals opeens de deur van de fietsenstalling op het ziekenhuisterrein niet meer voor me openging”, zegt hij beeldend. “En net zoals mijn e-mailcorrespondentie in HMC was verdwenen, terwijl die een deel van mijn privé-e-mails bevatte. Ja, zo’n vertrek uit het ziekenhuis is een life event.”

Spreekuur expats

“Gelukkig wist ik dat het eraan zat te komen en heb ik kunnen voorsorteren.” Berendsen somt zijn nieuwe en eventueel toekomstige bezigheden op: “Ik houd bijvoorbeeld een dag per week als longarts spreekuur in een centrum voor expats. En ik schrijf columns en neem interviews af voor De Nieuwe of Littéraire Sociëteit De Witte. Misschien ga ik nog eens een roman schrijven. En ik overweeg een nieuwe woning te kopen die ik zelf energieneutraal wil maken. Ik heb dus genoeg te doen”, concludeert hij. “Ik heb zelfs het advies van een ex-collega opgevolgd om niet in de valkuil te stappen te veel te gaan doen. Het is leuk en eervol als je wordt gevraagd zitting te nemen in een bestuur of iets te betekenen voor een comité, maar ik heb besloten niet op alles ‘ja’ te zeggen. Anders raakt je agenda vol-gemetseld met activiteiten die je uiteindelijk misschien niet zo leuk blijkt te vinden.”

Bijna hallucinerend

Eind november had Berendsen een ervaring die hij zelf omschrijft als ‘bijna hallucinerend’. “Op mijn bankrekening stroomde voor het eerst geld binnen, terwijl ik die maand niet had gewerkt”, licht hij toe.” In Nederland is dit soort zaken goed geregeld. Dankzij een combinatie van de AOW, Pensioenfonds Zorg en Welzijn en de Stichting Pensioenfonds Medisch Specialisten ontvang ik voortaan maandelijks een keurig bedrag.”

Ken de wereld…

“Of ik onmiddellijk op reis ben gegaan na mijn pensionering? Nee, tot verbazing van velen heb ik dat niet gedaan. Ken de wereld zonder uw huis te verlaten. Dat is nóg zoiets dat ik heb geleerd van patiënten.”

 

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Minder administratie, beter contact

AI kan artsen ondersteunen door administratieve lasten te verlichten, ziet Juliën Rezek. Transcriptietools maken automatisch verslagen, waardoor artsen meer tijd hebben voor patiënten. “Hierdoor kunnen artsen dieper ingaan op klachten, wat resulteert in betere zorg.”

‘Laten we allemaal één stapje in elkaars domein zetten’

Zorgverleners hebben nog onvoldoende oog voor het verband tussen mentale klachten, hormonale klachten en hart- en vaatziekten bij vrouwen, aldus Sandra Kooij. Meer samenwerking tussen verschillende disciplines is nodig. “Kijk bij elkaar mee. Geef elkaar advies.”

Casus: oudere patiënte met reukproblemen

Op het spreekuur komt een 70-jarige vrouw in verband met problemen met ruiken. De problemen zijn enkele jaren eerder gestart. Initieel met minder goed ruiken (hyposmie), sinds een half jaar worden geuren steeds vaker als vies ervaren (kakosmie). Wat is uw diagnose?

Casus: man met klachten in de bovenbuik

Een man heeft in toenemende mate klachten van pijn in de bovenbuik. De pijn is zeurend en soms stekend en zit middenin de buik. Wat is uw diagnose?

Van tropenarts naar huisarts op Texel

Josine Blanksma werkte jarenlang als tropenarts voor Artsen zonder Grenzen en is een paar jaar geleden een nieuw avontuur aangegaan: ze werkt nu als huisarts op Texel. “Mijn nieuwe carrièrepad is heus niet minder uitdagend te noemen.”

‘Ik kan niet wachten op de eerste geprinte lasagne’

Ineke Obbema werkt met 3D-geprinte maaltijden voor mensen met slikproblemen bij het Máxima MC. De herkenbare vormen en verbeterde smaak bieden een opvallend alternatief voor traditionele gemalen voeding. “Je kunt meteen proeven dat er een chef-kok achter zit.”

Klimaatimpact onderzoeken voor een heel zorgpad

Lisanne Kouwenberg doet onderzoek naar de milieu-impact van zorgpaden. Dat kan aangrijpingspunten opleveren voor het verlagen van de klimaatimpact. “De meeste studies kijken naar één behandeling. Maar daar zit een heel traject omheen dat er ook aan bijdraagt.”

Help patiënten te stoppen met roken: ‘Minder zenden en meer interacteren’

Marieke Helmus combineert kunst en innovatie om het gesprek over stoppen met roken te starten. Met tools zoals een ‘Chat met je sigaret’-chatbot en humoristische ansichtkaarten helpt ze moeilijk bereikbare groepen om na te denken over hun rookgedrag.

Is er een dokter aan boord?

Wat doe je als er in een vliegtuig om een arts wordt gevraagd? Huisarts en luchtvaartgeneeskundige Peter Nijhof legt uit hoe medische noodgevallen in de lucht worden aangepakt, van de rol van artsen en cabinepersoneel tot het gebruik van medische kits en noodlandingen.

‘Stress verdient centrale plek in het consult’

Chronische stress, vaak gekoppeld aan sociale problemen, kan gezondheidsklachten veroorzaken. Feia Hemke pleit voor meer aandacht hiervoor in de spreekkamer en ontwikkelde tools om dit bespreekbaar te maken. “Hierdoor voorkom je onnodige medicalisering.”