Longarts dr. Berendsen: ‘Ik wist dat mijn pensioen eraan kwam en heb bewust kunnen voorsorteren’

Gerben Stolk

Redactioneel,

15 januari 2018

En dan ‘opeens’ met pensioen. Afscheid nemen van medewerkers en collega’s, maar ook van chronisch patiënten die na jaren vaak goede bekenden zijn geworden. Hoe kan een arts zich daar goed op voorbereiden? Henk Berendsen vertelt hoe hij, na 27 jaar longarts te zijn geweest, de grote overstap naar pensionering heeft gemaakt. “Ik heb het advies van een ex-collega opgevolgd om niet in de valkuil te stappen té véél te gaan doen.”

Longarts Henk Berendsen was 27 jaar lang dag en nacht in de weer binnen Bronovo en opvolger Haaglanden Medisch Centrum (HMC). Dat veranderde ineens met zijn pensionering eind 2017. Hoe bereidde de 65-jarige zich voor op het afscheid en hoe bevielen de eerste weken van zijn nieuwe bestaan?

Persoonlijk afscheid

“Veel patiënten van een longarts zijn chronisch ziek. Met menigeen ga je een jarenlange verbintenis aan; je ziet ze regelmatig terug in de polikliniek”, vertelt Berendsen. “Ik ben bijvoorbeeld gedurende mijn hele beroepsbestaan in Den Haag betrokken geweest bij een aantal COPD- en astmapatiënten. Niet zelden waren zij zelfs al jaren onder behandeling van mijn voorganger. Luchtwegklachten hebben soms een erfelijke component, dus van een aantal patiënten kreeg ik op een gegeven moment ook kinderen of kleinkinderen op bezoek. Van dergelijke patiënten wilde ik graag persoonlijk afscheid nemen. Daarom heb ik er honderd uitgenodigd voor de receptie in HMC. Ik heb niet geteld hoeveel er kwamen opdagen, maar het waren er véél.”

Gewarmd aan vuren

Berendsen heef zich na zijn opleiding tot longarts in het Universitair Medisch Centrum Groningen gefocust op zorg. “In een academisch ziekenhuis zouden onderwijs, onderzoek en overleg veel tijd hebben gevergd”, zegt hij, “terwijl ik vooral hecht aan patiëntencontact. Ik heb het altijd gezien als tweerichtingsverkeer. Een patiënt komt naar mij omdat hij bijvoorbeeld benauwd is of moet hoesten, en ik op mijn beurt word wijzer van menige patiënt. De manier waarop sommigen omgaan met hun verdriet of het zelfs weten om te zetten in energie. De wijze waarop anderen hun ziekte verwoorden. Dat kon ik weer gebruiken in mijn uitleg aan andere patiënten. Ik heb me gewarmd aan vuren die anderen hebben aangestoken.”

Life event

Van de ene op de andere dag was dat voor hem onlangs echter voorbij. “Net zoals opeens de deur van de fietsenstalling op het ziekenhuisterrein niet meer voor me openging”, zegt hij beeldend. “En net zoals mijn e-mailcorrespondentie in HMC was verdwenen, terwijl die een deel van mijn privé-e-mails bevatte. Ja, zo’n vertrek uit het ziekenhuis is een life event.”

Spreekuur expats

“Gelukkig wist ik dat het eraan zat te komen en heb ik kunnen voorsorteren.” Berendsen somt zijn nieuwe en eventueel toekomstige bezigheden op: “Ik houd bijvoorbeeld een dag per week als longarts spreekuur in een centrum voor expats. En ik schrijf columns en neem interviews af voor De Nieuwe of Littéraire Sociëteit De Witte. Misschien ga ik nog eens een roman schrijven. En ik overweeg een nieuwe woning te kopen die ik zelf energieneutraal wil maken. Ik heb dus genoeg te doen”, concludeert hij. “Ik heb zelfs het advies van een ex-collega opgevolgd om niet in de valkuil te stappen te veel te gaan doen. Het is leuk en eervol als je wordt gevraagd zitting te nemen in een bestuur of iets te betekenen voor een comité, maar ik heb besloten niet op alles ‘ja’ te zeggen. Anders raakt je agenda vol-gemetseld met activiteiten die je uiteindelijk misschien niet zo leuk blijkt te vinden.”

Bijna hallucinerend

Eind november had Berendsen een ervaring die hij zelf omschrijft als ‘bijna hallucinerend’. “Op mijn bankrekening stroomde voor het eerst geld binnen, terwijl ik die maand niet had gewerkt”, licht hij toe.” In Nederland is dit soort zaken goed geregeld. Dankzij een combinatie van de AOW, Pensioenfonds Zorg en Welzijn en de Stichting Pensioenfonds Medisch Specialisten ontvang ik voortaan maandelijks een keurig bedrag.”

Ken de wereld…

“Of ik onmiddellijk op reis ben gegaan na mijn pensionering? Nee, tot verbazing van velen heb ik dat niet gedaan. Ken de wereld zonder uw huis te verlaten. Dat is nóg zoiets dat ik heb geleerd van patiënten.”