DOQ

Zwolse zieken­huis­­apothe­kers werpen dam op tegen medicatie­verspilling

Door een eenvoudige aanpassing in de werkwijze heeft de ziekenhuisapotheek van Isala in Zwolle medicatieverspilling met 90% weten terug te dringen. “Geneesmiddelen die terugkomen van de verpleegafdeling verdwijnen niet langer in de afvalton, maar gaan terug in de voorraad”, vertelt ziekenhuisapotheker Douwe van der Meer.

Vorig jaar nog verdwenen er maandelijks nog zo’n 20.000 losse tabletten, capsules en pleisters in de afvalton van de Zwolse ziekenhuisapotheek. Maar het duurzaamheidsdenken is ook de ziekenhuisfarmacie binnengedrongen, vertelt Douwe van der Meer. “Elke afdeling in ons ziekenhuis heeft een Green Team gekregen. Een trend die je ook in andere ziekenhuizen ziet. Ik werk nu tien jaar in Isala en ik merk dat we door het duurzaamheidsdenken toch anders naar dingen zijn gaan kijken. Nu is er een soort maatschappelijk momentum gekomen. Je moet kunnen verantwoorden waarom je dingen weggooit.”

“Ongeveer 30% van de medicatie die wij leveren aan verpleegafdelingen komt retour”

Ziekenhuisapotheker Douwe van der Meer

‘Uitzetten’

Van der Meer legt verder uit: “Ongeveer 30% van de medicatie die wij leveren aan verpleegafdelingen komt retour. Bijvoorbeeld omdat de patiënten spontaan ontslagen zijn, gestopt zijn met hun medicatie of toch net die bloeddruktablet niet meer nodig hadden. Vanuit de ziekenhuisapotheek leveren we medicatie die op dezelfde dag de patiënt nog ingaat in zogenoemde eenheidsafleveringsverpakkingen (EAV) voor de komende 24 uur. Dit noemen we ‘uitzetten’ van de medicatie. Dat gebeurt op patiëntniveau. Deze manier van geneesmiddeldistributie is zeer efficiënt; de verpleging wordt ontlast, distributie gebeurt op een centraal punt en grote voorraden op de afdeling zijn niet nodig. Een nadeel is de grote hoeveelheid medicatie die retour komt en in de afvalton verdwijnt. Milieutechnisch is dit belastend, want een geneesmiddel heeft wel de hele productie – en logistieke keten doorlopen.”

Vulhaven

Samen met zijn collega Peder Nygård besloot hij de werkwijze aan te passen. “Het principe is eenvoudig. We zetten de medicatie ‘uit’ bij de afdelingen via zogenoemde vulhavens waarin ongeveer 300 verschillende geneesmiddelen op voorraad zijn. We hebben acht vulhavens. Bij elke vulhaven horen één of meerdere verpleegafdelingen. De medicatie die retour komt, gooien we nu niet langer in de afvalton, maar leggen we terug in de vulhaven. We doen dat door deze tabletten, capsules of pleisters in een apart doosje te doen dat staat vóór de overige onaangebroken dozen van het betreffende geneesmiddel. Geneesmiddelen liggen op alfabetische volgorde in een vulhaven. De regel is dat we bij een nieuwe uitgifte van geneesmiddelen eerst de retourmedicatie opmaken.”

“Het levert een besparing op van 6.000 tot 9.000 euro per maand”

Barcodesysteem

Een mogelijk risico bij deze werkwijze is dat de teruggekomen medicatie op de verkeerde plek in de vulhaven terechtkomt. “Dit wordt ondervangen door ons barcodesysteem. Wij geven elk tablet, zetpil capsule of pleister die naar de verpleegafdeling gaat een eigen barcode. De verpleging controleert die barcode bij toediening ook nog eens. Er wordt wel eens gezegd dat heruitgifte van retourmedicatie niet zou mogen. Maar volgens de ziekenhuisapothekersrichtlijn mag dit omdat geneesmiddelen binnen het ziekenhuis blijven, onder gecontroleerde omstandigheden. En omdat ze door ons worden beoordeeld voordat ze opnieuw worden uitgegeven.”

Besparing

Welke besparing levert dit op? “Het project loopt sinds november 2022. We hebben voor januari, februari en maart van dit jaar een inventarisatie gemaakt. Gemiddeld komen er per maand 17.000 tot 20.000 losse capsules, zetpillen, tabletten en pleisters terug van de verpleegafdelingen. 90% daarvan wordt nu niet meer weggegooid. Dat levert een besparing op van 6.000 tot 9.000 euro per maand, op jaarbasis een krappe 100.000 euro.” En die overige 10% dan? “Dat is medicatie die terugkomt, maar niet afkomstig is uit het assortiment van de vulhavens, geen vervaldatum bevat of waarvan de verpakking niet intact was. Deze geneesmiddelen worden nog wel weggegooid.”

“Ons project zie ik als inspiratie voor onze collega’s”

Collega’s

Inmiddels komen collega’s uit het hele land kijken hoe Van der Meer en collega’s werken. “Het is afhankelijk van de werkwijze binnen een ziekenhuis hoe makkelijk zo’n project is te implementeren. Sommige ziekenhuisapotheken transporteren de medicatie in zakjes naar de verpleegafdelingen. Retour nemen is dan lastig omdat de inhoud van de zakjes moeilijk is te controleren. Ook hebben niet alle ziekenhuizen een barcodesysteem in gebruik, zoals wij dat hebben. Controle op verwisselingen is dan moeilijker. Reacties van collega’s zijn positief. Ons project zie ik dan ook als inspiratie voor hen om in hun eigen ziekenhuis op hun manier spillage te reduceren.”

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Boek over veilige sedatie toepassen op de SEH moet angst wegnemen

Vier SEH-artsen schreven een boek over veilige sedatie op de SEH. Het is bedoeld als naslagwerk en cursusmateriaal, vertellen Mischa Veen en Daniëlle van Winden. “Uniek is dat de informatie ook gericht is op het voorkomen van traumatische ervaringen voor patiënten.”

‘Wij willen over twintig jaar ook nog huisarts zijn’

Ties Janssen vertelt over het manifest ‘De huisarts van morgen’, waarmee de Lovah de continuïteit van de huisartsenzorg wil veiligstellen. “Al jaren wordt er nagedacht over vergrijzing en personeelstekorten in de zorg, en nog steeds kabbelt het maar voort.”

Casus: 13-jarig meisje met een bloedende moedervlek

Een 13-jarig meisje komt op het spreekuur omdat ze sinds enkele dagen een bloedende moedervlek heeft. De moedervlek zit er al sinds enkele maanden en is snel gegroeid en ook wat boller geworden. Verder geen klachten zoals pijn of jeuk. Wat is uw diagnose?

‘Ik heb medewerkers meegenomen naar waar ze het best op hun plek zijn’

Op de afdeling waar Jacqueline Loonen leiding geeft staat ‘persoonsgericht’ centraal, zowel in de patiëntenzorg als in de organisatie. “De patiënt en zorgverlener zijn samen verantwoordelijk. Iedereen komt vanuit zijn of haar expertise met voorstellen tot verbetering.”

Casus: vrouw met verkoudheid en oorpijn

Patiënte zit verkouden tegenover u met oorpijn links. De verkoudheid bestaat sinds gisteren maar de oorpijn is vannacht begonnen. De otalgie is pijnlijker dan de pijn die zij heeft ervaren bij de bevalling van haar kinderen. Het gehoor is links mogelijk iets minder dan rechts. Zij heeft geen koorts. Wat is uw diagnose?

Mededingings­toezicht biedt veel ruimte voor samen­werking

In ons zorgstelsel is veel ruimte voor samenwerking en netwerkvorming, vertelt Marco Varkevisser. “Veel zorgaanbieders denken dat heel veel niet mag van de ACM, terwijl die de afgelopen jaren heeft laten zien dat er juist veel ruimte is voor samenwerking.”

‘Vergroot herken­baarheid anti­biotica’

Een betere herkenbaarheid van antibiotica kan leiden tot verstandiger gebruik en zo helpen in de strijd tegen de wereldwijd groeiende antibioticaresistentie. Annelie Monnier en Heiman Wertheim vertellen over het ABACUS-project. “Resistentie kent geen grenzen.”

Medische hypnose: meer controle over je lijf en emoties

Kinderarts en hypnotherapeut Arine Vlieger vertelt over het gebruik van medische hypnose: “Als je de verwachtingen van de patiënt positief kan beïnvloeden dan heeft dat tevens effect op de behandeling. Taal is dan ook de basis van hypnose.”

Casus: vrouw met melaena, een steeds dikker wordende buik en een uitpuilende navel

Een vrouw wordt gepresenteerd op de Spoedeisende Hulp in verband met sinds 1 dag bestaande melaena. Daarnaast klaagt patiënte over een steeds dikker wordende buik, pijn in de rechter bovenbuik en een uitpuilende navel sinds 6 weken. Tevens zijn haar benen iets dikker geworden. Wat is uw diagnose?

In zes stappen afval op de OK reduceren

Roos Bleckman, Lukas Radema en hun collega’s van het OK Green Team bedachten een stappenplan om het afval op de OK de komende jaren met de helft te reduceren. “Het afdekmateriaal op de OK kon met maar liefst 20% gereduceerd kon worden.”


0
Laat een reactie achterx
Lees ook: Agendeer afbouwen van antidepressiva

Naar dit artikel »

Lees ook: Thuismedicatie in ziekenhuis vermindert verspilling én vergroot veiligheid

Naar dit artikel »

Lees ook: Groene bevalling: CO2-neutraal met de helft aan afval

Naar dit artikel »