Log in om uw persoonlijke bookmarks op te kunnen slaan.
Eetscore: voedingstool helpt eetgedrag te verbeteren bij darmziekten
Voor patiënten met inflammatoire darmziekten (IBD) bestaat geen specifiek dieet en hen wordt meestal geadviseerd om een standaard gezonde voeding te gebruiken. Met behulp van de online voedingstool ‘Eetscore’ kan het voedingspatroon van deze patiënten op een simpele manier worden gemonitord én verbeterd.
Dat blijkt uit recent gepubliceerd onderzoek van arts-onderzoeker Carlijn Lamers en haar collega’s van Ziekenhuis Gelderse Vallei (Ede), Rijnstate (Arnhem) en Wageningen University & Research (WUR). Volgens Lamers vormen IBD-patiënten bij uitstek een patiëntengroep die graag zelf invloed uitoefent op hun klachten door middel van voeding. “De eerste vragen die wij krijgen van deze patiënten zijn: wat kan ik zelf aan mijn ziekte doen? En waar moet ik op letten met eten? Daarom onderzochten wij of de al bestaande Eetscore in deze informatiebehoefte kan voorzien.”

“Na het invullen van de online vragenlijst geeft de tool per voedingsgroep een persoonlijk advies om de score te verbeteren”
Arts-onderzoeker Carlijn Lamers
Eetscore
Eetscore is een gevalideerde, online tool ontwikkeld door WUR, met het doel inzichtelijk te maken in hoeverre mensen eten en drinken volgens de Richtlijnen Goede Voeding. Lamers legt uit dat het instrument bestaat uit 16 voedingsgroepen, waaronder groenten, fruit, vis, rood vlees, zuivelproducten en alcohol. “Voor elke groep kan maximaal 10 punten gescoord worden, waardoor de totaalscore uitkomt tussen de 0 en 160 punten. Hoe hoger de score, hoe gezonder de eetgewoontes. Na het invullen van de online vragenlijst geeft de tool per voedingsgroep een persoonlijk advies om de score te verbeteren.”
Vragenlijsten
In hun onderzoek bekeken Lamers en haar collega’s of Eetscore te gebruiken is om het eetgedrag van IBD-patiënten in kaart te brengen en of het persoonlijke voedingsadvies leidt tot verbetering ervan. Bovendien onderzochten ze of een verbeterd voedingspatroon ook voordeel oplevert voor de kwaliteit van leven en de ziekteactiviteit.
In totaal deden 195 patiënten met de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa of niet-geclassificeerde IBD uit Ziekenhuis Gelderse Vallei en Rijnstate aan het onderzoek mee. Zij vulden op baseline, na 1 maand en na 4 maanden 3 vragenlijsten in: Eetscore, een kwaliteit van leven-vragenlijst en een vragenlijst om de ziekteactiviteit te bepalen, onder andere op basis van de hoeveelheid buikpijn, ontlastingsfrequentie, bloedverlies en koorts.
“De aanbevelingen uit de Eetscore hadden een positief effect op het eetgedrag”
Positieve resultaten
Uit de antwoorden bleek dat veel deelnemers al goed letten op hun voeding; de gemiddelde score op baseline was 98 punten (uit 160). De deelnemers scoorden het hoogst op de onderdelen rood vlees, volkoren graanproducten en suikerhoudende dranken en het laagst op peulvruchten, noten en bewerkt vlees. Vrouwen, ouderen en hoger opgeleiden hadden gemiddeld de hoogste scores en lieten ook de grootste verbetering over de tijd zien.
Na 4 maanden bleek de gemiddelde score significant gestegen te zijn naar 107 punten. De aanbevelingen uit de Eetscore hadden dus een positief effect op het eetgedrag. Bovendien hing de betere Eetscore samen met een kleine verbetering van de kwaliteit van leven. De effecten bleken onafhankelijk te zijn van onder andere de ziekteduur, de ziekteactiviteit op baseline, de aandoening (ziekte van Crohn of colitis ulcerosa) en de body mass index.
De ziekteactiviteit veranderde niet. Lamers legt uit dat dat mogelijk komt doordat veel patiënten op baseline al in remissie waren. “Als de ziekte al rustig is, is er ook geen verbetering waar te nemen.”
Advies niet altijd passend
Na afloop van de studieperiode werd de tool geëvalueerd onder de deelnemers. Zij gaven aan dat ze de voedingsadviezen niet altijd passend vonden. Dat is volgens Lamers niet zo gek. “Eetscore is ontwikkeld voor mensen uit de algemene populatie en dus niet specifiek voor IBD-patiënten. Daardoor staan er enkele adviezen in die voor deze patiëntengroep niet zo voor de hand liggen. Zo kunnen bijvoorbeeld zuivelproducten en peulvruchten soms leiden tot meer klachten, terwijl de tool adviseert om meer van deze voedingsmiddelen te gebruiken.” Verder gaven veel deelnemers (65%) aan dat ze behoefte hadden aan aanvullende informatie, zoals praktische tips, voorbeelden en gezonde recepten.
“Wanneer het instrument wordt uitgerold in de praktijk zou het goed zijn een contactmoment met arts of verpleegkundige in te passen”
Eetscore in de (klinische) praktijk
In de studie hebben de deelnemers alleen nog maar de online tool gebruikt, zonder tussenkomst van de arts. Lamers: “Het is mooi om te zien wat alleen het gebruik van Eetscore al kan opleveren. Wanneer het instrument wordt uitgerold in de praktijk zou het goed zijn om een contactmoment met een arts of verpleegkundige in te passen. Voor sommige patiënten zijn veel wijzigingen in de voeding nodig en zeker in die gevallen is het goed als een zorgprofessional daarin kan begeleiden.”
Eetscore was in Ziekenhuis Gelderse Vallei al in gebruik voor patiënten met nieuw gediagnosticeerde hypertensie en sinds kort wordt deze ook voor IBD-patiënten ingezet. Ook in Rijnstate gaat dat op korte termijn gebeuren. Lamers denkt dat er met de bredere inzet van de tool veel bereikt kan worden. “Met Eetscore geven we onze patiënten naast inzicht en advies ook een stuk regie in eigen handen en daarmee is veel winst te behalen.”
Meer informatie
Dit onderzoek werd gefaciliteerd door de Alliantie Voeding in de Zorg. Voor meer informatie over Eetscore kunt u mailen naar: info@allliantievoeding.nl.
Referentie: Lamers CR, van Erp LW, Slotegraaf AI, et al. Web-based dietary assessment and advice helps inflammatory bowel disease patients to improve their diet quality. Br J Nutr 2022; 4: 1-26.