Werkdruk en werkgeluk: elke keuze heeft een prijs

Lange werkdagen, waarin je tientallen patiënten ziet, vergaderingen bijwoont en vele e-mails en telefoontjes beantwoordt. En daarnaast nog een dienst draait. Voor veel artsen dagelijkse kost. Maar ook een bron van werkdruk en stress. In dit interview vertellen arts en coach Juriaan Galavazi, en huisarts Daphne Uyterlinden hoe je er bewust voor kunt kiezen op een andere manier in je werk te staan.

Vijf jaar geleden gooide Galavazi het roer om. Hij richtte zijn huisartspraktijk anders in en is sindsdien op een volledig andere manier gaan werken. Een manier die meer aansluit bij wat hij waardevol vindt in het leven. Hij ziet zo’n tien tot vijftien mensen per week en neemt voor elk van hen ruim een uur de tijd. Daarnaast begeleidt hij mensen via coachingsprogramma’s naar een mentaal en fysiek fitter en gezonder leven. “Dat je een goede dokter bent als je 60 tot 80 uur per week werkt en zoveel mogelijk patiënten ziet is maar een concept. Ik heb het gevoel dat ik de laatste vijf jaar, waarin ik het op een totaal andere manier doe, misschien wel meer waarde toevoeg aan het leven en de gezondheid van mensen dan in de vijftien jaar daarvoor. Omdat ik nu meer tijd kan besteden en meer aandacht kan geven.”

Over grenzen heen

Daphne Uyterlinden volgde een coachingstraject bij Galavazi. “De reden om het traject te volgen was dat ik steeds meer werkdruk en steeds minder werkgeluk ervaarde”, vertelt ze. “Ik ging in mijn werk als huisarts vaak fors over mijn grenzen heen. Ik was ontzettend streng voor mijzelf en had de neiging om de problemen van mensen over te nemen. Ik voelde mij verantwoordelijk voor alle 2.300 patiënten in mijn praktijk en wilde iedereen tevreden houden. Ik voelde mij erg gejaagd, ook in de spreekkamer. Binnen tien minuten wilde ik een patiënt de juiste vragen stellen, een lichamelijk onderzoek verrichten én een plan maken om het probleem op te lossen. Elke vrijdag moest ik bijkomen van de werkweek en in het weekend had ik geen puf meer om dingen te ondernemen.”

“Artsen hebben een enorm verantwoordelijkheidsgevoel. Richting hun patiënten, collega’s en eventuele werknemers, maar ook in hun privéleven”

Juriaan Galavazi

Drempels

Galavazi ziet dat artsen in hun werk vaak twee drempels ervaren. “Allereerst hebben zij een enorm verantwoordelijkheidsgevoel. Richting hun patiënten, collega’s en eventuele werknemers, maar ook in hun privéleven. Zij voelen zich verantwoordelijk voor het welzijn van de mensen om zich heen. Een tweede drempel is dat zij zich vaak gevangen voelen in een bepaalde structuur, bijvoorbeeld van een praktijk of een maatschap. Maar ook in hoe zij vinden en geleerd hebben hoe je als ‘goede dokter’ zou moeten handelen. Ze voelen zich onderdeel van het systeem en zien geen mogelijkheid om hun werk anders in te richten.”

“Mogelijke veranderingen zijn ook vaak de dingen waar we onze veiligheid, stabiliteit en vertrouwen aan ophangen”

Juriaan Galavazi

Verandering

“Mensen weten vaak precies wat zij mogen veranderen in hun leven, zodat het weer goed en kloppend voor hen voelt”, aldus Galavazi. “Maar verandering is ook spannend. De mogelijke veranderingen zijn namelijk ook vaak de dingen waar we onze veiligheid, stabiliteit en vertrouwen aan ophangen.” Om te veranderen moet je dus weerstand overwinnen, zowel van jezelf als van je omgeving. “De mensen waarmee we ons omringen zijn geneigd om ons te houden op de plek waar we staan. Op die manier worden zij ook niet geconfronteerd met eventuele spannende veranderingen. Ook zelf loop je tegen blokkades op. Je denkt: ‘Als ik het anders doe, ben ik dan wel goed genoeg als dokter? Of als partner? En kan ik nog wel rondkomen en mijn gezin onderhouden?’ Dat soort gedachten kan zo bedreigend voelen dat je besluit om te blijven doen wat je altijd al deed, terwijl dat eigenlijk niet klopt voor jou.”

“Kies je voor meer verbinding met jezelf, dan is de prijs dat je moet omgaan met onzekerheid en misschien wel de oordelen en meningen van anderen”

Juriaan Galavazi

Prijs

In zijn rol als coach creëert Galavazi bewustzijn. “Ik laat mensen ervaren dat ze een eigen verantwoordelijkheid hebben. Dat ze wél een keuze hebben, maar voor iedere keuze een prijs betalen. Als je ervoor kiest om je werk te blijven doen binnen de bestaande structuren en kaders is de prijs dat je opgeeft aan jezelf en je eigen verlangen niet realiseert. Kies je voor meer verbinding met jezelf, dan is de prijs dat je moet omgaan met onzekerheid en misschien wel de oordelen en meningen van anderen. Welke van die twee prijzen wil je betalen? Ik leer mensen een vaste bodem onder hun voeten te voelen op die plekken waar het spannend wordt. Ik houd ze op die plek zodat ze meer vertrouwen gaan ervaren om een andere keuze te maken en een andere prijs te betalen. En te beseffen dat dat oké is.”

Omslagpunt

Uyterlinden volgde bij Galavazi een driedaagse retraite in groepsverband. “Een echt omslagpunt. Ik kreeg een spiegel voorgehouden en werd mij meer bewust van de regels die ik mijzelf oplegde en het gedrag dat daaruit volgt. Ik leerde benoemen wat ik echt belangrijk vind en hoe ik daar in praktijk invulling aan wil geven.”
In haar werk voerde Uyterlinden een aantal veranderingen door. “In plaats van 10 minuten trek ik nu 15 minuten uit per consult. Ik heb meer rust om het gesprek met de patiënt aan te gaan en ervaar meer diepgang in de gesprekken. Daarnaast heb ik een opleiding gevolgd als leefstijlcoach en een cursus over Acceptance and Committment Therapy (ACT). Dit geeft mij in de spreekkamer meer tools dan alleen maar vragen stellen, een lichamelijk onderzoek uitvoeren en een plan maken. Ik help mensen om zelf weer de regie te nemen in plaats van direct een oplossing aan te dragen of een pil voor te schrijven. Ik dek het probleem niet toe, maar help mijn patiënten om zelf op zoek te gaan naar een duurzame oplossing.”

“Mijn werkdag is niet minder druk, maar ik ervaar wel veel meer werkplezier. Ik heb meer rust in de spreekuren en meer voldoening aan het eind van de dag”

Huisarts Daphne Uyterlinden

Meer (werk)geluk

Wat heeft het Uyterlinden opgeleverd? “Mijn werkdag is niet minder druk, maar ik ervaar wel veel meer werkplezier. Ik heb meer rust in de spreekuren en meer voldoening aan het eind van de dag. Om de continuïteit in mijn praktijk te waarborgen schakel ik voor 2,5 dag per week een waarnemer in. Het kost wat geld, maar dat is het mij meer dan waard.”
Ook in haar privéleven heeft Uyterlinden bewuste keuzes gemaakt. “Ik plan nu wekelijks tijd om te sporten met mijn echtgenoot, maak weer muziek met mijn orkest en ga naar buiten met de hond. Hierdoor voel ik mij veel fitter en energieker dan voorheen. Dat heeft zowel effect op mijn privéleven als mijn werk.”

Persoonlijke ontwikkeling

Galavazi en Uyterlinden adviseren hun collega’s die aanlopen tegen een hoge werkdruk of minder werkgeluk om ook te kiezen voor persoonlijke ontwikkeling. Uyterlinden: “Begin bij jezelf. Waarom ben je dokter geworden en waar krijg je energie van?” Galavazi: “Daarnaast kun je er voor kiezen om te vertragen en een aantal dingen uit je leven te schrappen. Start de dag rustig op en zoom in op je intentie voor de dag. Dan ben je, als je ergens op de dag toch overspoeld wordt door de drukte, beter in staat om bij te sturen. Als je dat structureel doet ontstaat er op den duur verandering en kun je een voorbeeld en inspirator zijn voor de mensen die je begeleidt.”

Meer weten? Kijk op www.dokterjuriaan.nl

Lees meer over: