Dokters van de Wereld wil zorg toegankelijk maken voor iedereen

“Beschamend”, vindt Hendrik Verschuur het, KNO-arts in het Haaglanden MC en voorzitter van Dokters van de Wereld. “Beschamend dat de hulporganisatie in Nederland medische zorg moet leveren aan mensen die daar anders niet of onvoldoende toegang toe hebben.” Het gaat bijvoorbeeld om ongedocumenteerde mensen, Oekraïense vluchtelingen en de anderhalf miljoen Nederlanders die geen tandarts kunnen betalen.

Dat hulporganisaties noodhulp verlenen in het buitenland zijn we gewend. Het is een van de voornaamste taken van bijvoorbeeld Artsen zonder Grenzen. Ook Médecins du Monde begon eind jaren ‘70 met hulpverlening in het buitenland toen een groep Franse artsen met een hospitaalschip naar Vietnamese bootvluchtelingen voer. Inmiddels is de organisatie in 17 landen actief. Sinds 1997 ook in ons land onder de naam Dokters van de Wereld. “We leveren voornamelijk zorg aan mensen in Nederland. Daarnaast hebben we projecten in het buitenland, in Oekraïense ziekenhuizen, eerste hulpposten in door Rusland bezette gebieden, en scholingsprojecten voor chirurgen in Sierra Leone en Tanzania.”

Zonder documenten

Ons land telt ongeveer vijftigduizend mensen zonder verblijfspapieren. Dit zijn gedeeltelijk vluchtelingen die geen status kregen en besluiten toch in Nederland te blijven. Vaak is dat een gedwongen besluit omdat hun land van herkomst weigert ze terug te nemen. “Een andere groep bestaat uit arbeidsmigranten die na soms tientallen jaren werken hun baan kwijtraken en daarmee ook alle voorzieningen. Het overkomt mensen uit veilige niet-EU landen als Brazilië of de Filipijnen”, zegt Verschuur. “Met ruim 200 vrijwillig werkende huisartsen, medisch specialisten, psychiaters, psychologen en tandartsen leveren we eerstelijnszorg voor deze mensen.”

“Zeker in drukke praktijken in de Randstad, waar de meeste ongedocumenteerde mensen wonen, is het lastig zorg te vinden”

Declareren bij CAK

Eigenlijk hoeft de zorg voor ongedocumenteerden in ons land geen probleem te zijn. Hoewel ze niet verzekerd zijn, kan elke arts de zorg bij het CAK declareren. Verschuur: “Dit is een bureaucratische procedure die niet bij veel artsen bekend is.” In de praktijk komt het erop neer dat artsen niet declareren en zelfs afzien van hulp aan ongedocumenteerde mensen. “In drukke en al overbelaste praktijken in de Randstad, waar de meeste ongedocumenteerde mensen wonen, is het lastig zorg voor deze groep te vinden. Daarom starten we dit jaar met een huisartsenpraktijk in Amsterdam-Osdorp.”

“De overheid regelt de zorg in asielzoekerscentra, maar we lezen in de krant hoe matig dat in bijvoorbeeld Ter Apel gaat”

Asielzoekers                                    

Samen met het Rode Kruis en Artsen zonder Grenzen lever de Dokters van de Wereld noodgedwongen zorg aan asielzoekers in Ter Apel en Oekraïense vluchtelingen in diverse plekken in het land. “De overheid regelt de zorg in asielzoekerscentra, maar we lezen in de krant hoe matig dat in bijvoorbeeld Ter Apel gaat.”
Dokters van de Wereld verleent haar zorg onder meer vanuit zorgbussen waarmee ze door het land rijden. Verschuur ging, sinds hij in 2021 voorzitter werd, een paar keer mee met een van deze bussen. “Je ziet dat mensen komen met multimorbiditeit en problemen die vaak erger zijn dan gebruikelijk omdat de patiënten zo lang op zorg moesten wachten. We zien ook buitenproportioneel veel psychosociale problematiek. Mensen zijn soms maandenlang op de vlucht geweest en komen uit gebieden met oorlog en/of honger. PTSS komt veel voor.”

“De zorg voor kwetsbare mensen die Dokters van de Wereld levert, trekt me aan juist omdat deze mensen het in hun leven al zo moeilijk hebben”

Kwetsbaar

Verschuur voelt extra verantwoordelijkheid voor de zorg voor kwetsbare mensen. “In het Haaglanden MC zie ik patiënten met tumoren in het hoofd/halsgebied. Ook zij zijn vaak kwetsbaar vanwege hun verslavingsproblematiek (alcoholgebruik is een riscofactor voor kanker in het hoofd/halsgebied, red). De zorg voor kwetsbare mensen die Dokters van de Wereld levert, trekt me aan, juist omdat zij het in hun leven al zo moeilijk hebben.”

Vrijwilligers                                     

De zorgverleners van Dokters van de Wereld zijn allemaal vrijwilligers die zich één dagdeel per week of maand inzetten voor mensen zonder toegang tot de reguliere zorg. “Onze vrijwilligers variëren in leeftijd, van net afgestudeerde artsen tot BIG-geregistreerde pensionado’s. Meer vrijwilligers zijn altijd welkom”, zegt Verschuur. Om artsen te motiveren refereert hij aan de artseneed: “Ik ken mijn verantwoordelijkheid voor de samenleving en zal de beschikbaarheid en toegankelijkheid van de gezondheidszorg bevorderen.” Verschuur besluit: “Idealiter zouden we onze organisatie willen opheffen als de zorg voor iedereen gegarandeerd is, maar dat is voorlopig een utopie. Toch maken we kleine stapjes voorwaarts bij het realiseren van zorg voor iedereen. We zien dat er bij alle betrokken partijen veel goede wil is om ons te helpen.”

Vrijwilliger, lid of donateur worden: https://doktersvandewereld.org

Lees meer over: