DOQ

‘Geneesmiddel met een compleet nieuw werkings­mecha­nisme binnen RA’

Wat zijn enkele interessante ontwikkelingen op het gebied van reumatoïde artritis van het afgelopen jaar? Reumatoog Diane van der Woude, werkzaam in het LUMC, zocht dit uit. Zij presenteerde tijdens de Rheumatology Update Europe 2024 de meest recente data van de NORDSTAR-studie en een geneesmiddel met een compleet nieuw werkingsmechanisme.

Rheumatology Update Europe is een vrij nieuw congres, vertelt Diane van der Woude. Het werd begin maart dit jaar voor de tweede keer gehouden. “Dit congres beoogt klinisch werkzame reumatologen in twee dagen een update te geven van de ontwikkelingen in de laatste een tot twee jaar.” Hiervoor worden sprekers uit heel Europa uitgenodigd die veel over een specifiek onderwerp weten. Van der Woude was gevraagd de highlights voor reumatoïde artritis (RA) te bespreken en in context te plaatsen. Twee interessante onderwerpen waar zij in haar lezing op inging waren de geüpdatete resultaten van de NORDSTAR-studie en de eerste resultaten van een PD1-agonist bij RA. “Een geneesmiddel met een compleet nieuw werkingsmechanisme binnen RA.”

“Kunnen we biologicals niet beter in een vroeger stadium inzetten?”

Reumatoog Diane van der Woude

Biologicals bij vroege RA

In de NORDSTAR-studie is onderzocht hoe patiënten met vroege RA het best behandeld kunnen worden: met een conventionele DMARD of meteen met een biological. “In Europa geven we, volgens de richtlijnen, patiënten met vroege RA eerst een conventionele DMARD. Maar we vragen ons ook al langer af of we de biologicals niet beter in een vroeger stadium in kunnen zetten.” In de NORDSTAR-studie randomiseerden de onderzoekers daarom onbehandelde RA-patiënten naar conventionele therapie (de huidige standaard) en drie verschillende biologicals (certolizumab, abatacept of tocilizumab, alle in combinatie met methotrexaat).

Ander beeld na 48 weken

De eerste resultaten van deze studie, gepubliceerd in 2020, lieten zien dat er geen verschil is tussen de vier groepen wat betreft het aantal patiënten dat na 24 weken in remissie is.1 “Een in eerste instantie geruststellende bevinding, omdat we onze patiënten met conventionele therapie blijkbaar niet onderbehandelen. Maar na 48 weken, en daarom vond ik deze resultaten zo relevant, zien we toch een ander beeld.” Patiënten die conventionele therapie kregen, deden het na 48 weken minder goed dan patiënten die een biological ontvingen.2 “Het aantal patiënten dat in de biologicalgroep remissie bereikte nam tot 48 weken zelfs steeds iets toe.”

“We zullen toch een keer moeten discussiëren over het mogelijk eerder geven van biologicals”

Consequenties

Of dit consequenties gaat hebben voor de behandelrichtlijnen voor patiënten met vroege RA is volgens Van der Woude nog even afwachten. “Aan de ene kant kunnen de auteurs van de richtlijnen beargumenteren dat deze bevindingen niet veel consequenties hebben aangezien we patiënten die niet goed reageren op conventionele therapie, alsnog een biological aanbieden. Aan de andere kant zou het wel consequenties kunnen hebben als we bedenken dat biologicals steeds goedkoper worden en er ook biosimilars op de markt zijn die qua prijs steeds meer in de buurt komen van conventionele DMARD’s. Dan zullen we toch een keer moeten discussiëren over het mogelijk eerder geven van biologicals.”

“De resultaten lieten zien dat met peresolimab de ziekteactiviteit meer afneemt dan met placebo”

Immuuncheckpoints

Een andere interessante studie die Van der Woude graag toelicht is een fase 2A-studie naar de PD1-agonist peresolimab. “Een heel interessant en voor de toekomst mogelijk relevant onderzoek”, aldus Van der Woude. In de oncologie kunnen patiënten behandeld worden met checkpointremmers. Deze kunnen de blokkade die tumorcellen via immuuncheckpoints op het immuunsysteem zetten, wegnemen zodat het immuunsysteem weer actief tumorcellen kan aanvallen.3 “Bij auto-immuunziekten zou je het omgekeerde kunnen doen: via immuuncheckpoints een rem op het immuunsysteem zetten. En dat is wat peresolimab doet.”

In de fase 2A-studie werden patiënten gerandomiseerd naar placebo en twee doseringen peresolimab. “En de resultaten lieten zien dat met peresolimab de ziekteactiviteit meer afneemt dan met placebo.”4 De bijwerkingen vielen erg mee, er werden met placebo zelfs meer bijwerkingen gezien dan met beide doseringen peresolimab. “De aantallen patiënten in deze studie waren maar klein, nog geen 100 in totaal, en de behandelduur van 24 weken is ook nog maar kort”, benadrukt Van der Woude. “De toekomst zal leren wat dit middel ons gaat brengen.”

Referenties:

1. Hetland ML, Haavardsholm EA, Rudin A, et al. Active conventional treatment and three different biological treatments in early rheumatoid arthritis: phase IV investigator initiated, randomised, observer blinded clinical trial. BMJ 2020;371:m4328.
2. Østergaard M, Van Vollenhoven R, Rudin A, et al. Certolizumab pegol, abatacept, tocilizumab or active conventional treatment in early rheumatoid arthritis: 48-week clinical and radiographic results of the investigator-initiated randomised controlled NORD-STAR trial. Ann Rheum Dis 2023;82(10):1286-95.
3. Boussiotis VA. Molecular and biochemical aspects of the PD-1 checkpoint pathway. N Engl J Med 2016;375(18):1767-78.
4. Tuttle J, Drescher E, Simón-Campos JA, et al. A Phase 2 trial of peresolimab for adults with rheumatoid arthritis. N Engl J Med 2023;388(20):1853-62.

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

De patiënt doet lastig, en dan?

Patiënten met een persoonlijkheidsstoornis kunnen soms veel losmaken, zowel in het behandeltraject als bij de arts. Thom van den Heuvel geeft handvatten voor het omgaan met deze patiëntengroep. “Het contact vraagt meer tijd en legt tegelijk emotionele druk op de arts."

Vind meertalige zorgverleners via ikspreekmeerdan.nl

Als anios in een huisartsenpraktijk in Amsterdam merkte Daan Frehe dat taal voor veel patiënten een barrière vormt voor het krijgen van goede zorg. “Via ikspreekmeerdan.nl kan nu een zorgverlener met een gedeelde taal en cultuur gevonden worden. Dat is enorm waardevol.”

Casus: man met een veranderde vlek op het been

Een 72-jarige man presenteert zich op uw spreekuur met een veranderde plek op het bovenbeen rechts. De vlek is gegroeid en van kleur veranderd. De patiënt heeft een licht huidtype en een voorgeschiedenis van basaalcelcarcinoom. Wat is uw diagnose?

Maak van wachttijd in de ggz hersteltijd: vijf praktische adviezen

Sanne Booij en Christien Slofstra willen af van de stille wachttijd in de ggz. Met hulp van de huisarts kan het herstel al beginnen, nog vóór de intake. “Deze periode hoeft geen verloren tijd te zijn.”

Beteugelen geneesmiddel­prijzen noodzakelijk voor betaalbare zorg

Wilbert Bannenberg strijdt met Stichting Farma ter Verantwoording tegen excessieve geneesmiddelprijzen. Zijn missie: winsten beteugelen om zorg toegankelijk te houden. “Geneesmiddelprijzen moeten beteugeld gaan worden, anders wordt de zorg onbetaalbaar.”

Casus: vrouw met veranderd defecatiepatroon

Een vrouw wordt naar de polikliniek gestuurd in verband met een veranderd defecatiepatroon. Ze heeft wat frequenter dan gebruikelijk ontlasting. Er zijn wat vage buikklachten in de zin van rommelingen en krampen. Ze gebruikt geen medicatie. Wat is uw diagnose?

‘We willen de maatschappij met de gezond­heids­zorg verbinden’

Huisarts Bernard Leenstra wil dat álle Nederlanders goed leren handelen in levensbedreigende situaties. Met zijn initiatief Schok & Pomp biedt hij leuke en tijdbesparende cursussen in levensreddend handelen en probeert hij maatschappij en gezondheidszorg te verbinden.

Trends in brandwonden bij kinderen

Zijn er meer brandwonden bij kinderen, of worden ze sneller doorverwezen? Arts-onderzoeker Frederique Kemme en chirurg Annebeth de Vries volgden de cijfers. “Er komen meer kinderen naar het brandwondencentrum.”

Veel kanker in de toekomst door CT-scans

Een recente analyse wijst op tienduizenden toekomstige kankergevallen door CT-scans. Cardio-thoracaal radioloog Firdaus Mohamed Hoesein pleit voor zorgvuldig gebruik: “Alleen als het écht nodig is en met een zo laag mogelijke dosis.”

‘Zorg dat de digitale weg niet de enige ingang naar de maatschap­pij wordt’

Steeds vaker gaat zorg via de digitale weg. Nicole Goedhart onderzoekt de toegankelijkheid van de (online) samenleving en geeft tips hoe de zorgverlener de zorg toegankelijk voor iedereen houdt. “Een afstand tot de online wereld kan gezondheidsverschillen vergroten.”