‘Intervisie maakt je bewust van patronen achter je handelen’

Als intervisiecoach begeleidt openbaar apotheker Hilde Jelsma haar collega-apothekers zich bewust te worden van dieperliggende normen, waarden, gedachtepatronen en overtuigingen die hun handelen beïnvloeden. “Apothekers zijn gewend om hun handelen te baseren op de wetenschap. Maar er zijn situaties waarin je niets hebt aan de wetenschap. Hoe onderbouw je dan een bepaalde keuze? Het is inspirerend om tijdens intervisiesessies verschillende visies op een casus te horen.” 

Jelsma deed zichzelf een opleiding intervisiecoach cadeau toen ze een aantal jaren geleden als zzp-er aan de slag ging. Als interim-apotheker werkt ze bijvoorbeeld voor de Stichting Health Base in Houten aan medicatieadviezen voor patiënten en apotheekinformatiesystemen. Daarnaast voelt ze zich ook sterk betrokken bij het ‘menselijke’ aspect van het apothekersvak. “Ik vond de opleiding tot intervisiecoach zo leuk dat ik er iets mee wilde gaan doen”.
Dat leidde ertoe dat ze communicatietraining geeft aan farmaciestudenten aan de Universiteit Utrecht. Daarnaast wist ze via LinkedIn in contact te komen met een aantal collega’s die geïnteresseerd waren in intervisie. Momenteel leidt ze als intervisiecoach een groep van zes apothekers met verschillende achtergronden: openbaar apotheker, ziekenhuisapotheker en apotheker-onderzoeker. Zij komen één keer in de acht weken bijeen om aan de hand van concrete casuïstiek met elkaar te reflecteren op hun handelen.

CREA-model

“Je kunt als groep apothekers prima zonder coach je meningen en ideeën uitwisselen over een bepaalde casus uit de praktijk. Vaak gaat zo’n casus over financiën of over omgang met personeel. Maar om echt diepgang te krijgen en de onderliggende zaken die leiden tot een bepaalde manier van handelen bloot te leggen, helpt een gestructureerde aanpak onder leiding van een coach.”
Tijdens de opleiding, die ze volgde bij apotheker en coach Sharon Schouten -Tjin A Tsoi, leerde Jelsma werken met het zogeheten ‘CREA-model’, waarbij CREA staat voor Collectieve Reflectie & Eigen Actie. “De basis voor de intervisiesessie is onderling vertrouwen en toewijding. Alles wat wordt besproken, blijft binnen vier muren en de telefoons gaan uit. Aan het begin van een intervisiesessie brengt elke deelnemende apotheker een casus in. Daarna wordt gestemd welke casus we gaan uitdiepen. Vervolgens pellen we de casus laag voor laag af aan de hand van het CREA-model.”

“Wat zit er onder de oppervlakte bij iemand aan normen, waarden en opvattingen die leiden tot een bepaalde manier van handelen?”

Spatschermen

Jelsma illustreert dit met een voorbeeld. “Toen de coronamaatregelen vervielen, wilde een apotheker de spatschermen in de apotheek verwijderen. Het team kwam daartegen in opstand en de apotheker vroeg zich af hoe hiermee om te gaan. We gaan dan in de groep eerst aan de slag met feitelijke vragen, bijvoorbeeld: hoeveel teamleden zijn er? Waarom boden ze weerstand? Wat waren de achterliggende redenen? We brengen de hele setting in de apotheek in kaart. Vervolgens stellen we vragen die betrekking hebben op de beleving en emoties van de casus-inbrenger zelf, zoals: hoe ben je omgegaan met die weerstand? Mijn rol als coach hierbij is het begeleiden in het stellen van voedende vragen, om aan te zetten tot verheldering en verdieping. Zijn de feiten helder, dan gaan we de diepte in. Wat voelt iemand bij een casus? Wat zit er onder de oppervlakte bij iemand aan normen, waarden en opvattingen, die leiden tot een bepaalde manier van handelen? Wat heb je bijvoorbeeld meegekregen in je opvoeding? Welke rugzak draag je mee?”

‘Roddelen’

Hierna is het tijd voor ‘collectieve reflectie’ en ‘eigen actie’. “De casus-inbrenger gaat op een stoel zitten met de rug naar de rest van de groep, die gaat ‘roddelen’ over de situatie. De rest van de groep bespreekt de casus en het handelen van de casus-inbrenger waar de inbrenger zelf bij zit, maar hierover niet mee mag praten. Daarna sluit de casus-inbrenger weer aan bij de groep. Hij of zij krijgt van elke deelnemer een kort advies over hoe te handelen in geschetste situatie. Dat is éénrichtingsverkeer. De casus-inbrenger formuleert vervolgens een ‘voortaan ga ik’- zin. Tot slot benoemen de andere groepsleden welke inzichten de casusbespreking heeft opgeleverd.”

“Ik krijg vaak te horen: ik had niet gedacht dat er zoveel achter deze casus zat”

Bewustwording

Intervisie kan apothekers helpen op zichzelf te reflecteren bij beslissingen waarbij ze niet de toevlucht kunnen nemen tot de wetenschap, zegt Jelsma. “Apothekers zijn gewend hun handelen te baseren op de wetenschap. Maar soms zijn er situaties waarin je niets hebt aan de wetenschap. Hoe onderbouw je dan een bepaalde keuze? Hoe communiceer je onzekerheden aan je team?” Het gaat bij de intervisie niet om het vinden van een ‘goed’ antwoord bij een casus, geeft Jelsma aan. “Het gaat erom dat je je bewust wordt van ingesleten patronen die schuilgaan achter je handelen. Dat kan leiden tot een andere aanpak en uiteindelijk tot meer werkplezier. Je leert dit niet in één sessie. Met de groep die ik nu begeleid komen we al ongeveer een jaar samen. Je merkt dat het vaak dezelfde typen casussen zijn die langskomen, maar juist de verschillende visies van mensen hierop zijn inspirerend. Het is mooi om te zien dat mensen oprecht in elkaars visie geïnteresseerd zijn. En ik krijg vaak te horen: ik had niet gedacht dat er zoveel achter deze casus zat.”

apotheek, CREA-model, Hilde Jelsma, intervisie, intervisiecoach