DOQ

Marc de Leeuw

Ooit ben ik opgeleid tot apotheker en volgens het BIG-register ben ik dat nog steeds. Na het behalen van mijn apothekersdiploma aan de Universiteit Utrecht eind 2005 heb ik enkele jaren als apotheker gewerkt. Daarna raakte ik verzeild in het schrijversvak als apotheker/redacteur bij het Pharmaceutisch Weekblad. ‘Verzeild’ is eigenlijk niet het goede woord, want het voelde als ‘bestemming bereikt’. Schrijven is mijn passie en sinds 2019 doe ik dat als zelfstandige. Klussen die ik graag aanpak, zijn medisch journalistieke artikelen, nascholingen voor apothekers en vergoedingsdossiers voor nieuwe geneesmiddelen. Trots ben ik op mijn vrouw Barbera en mijn vier prachtige kinderen: drie dochters en een zoon.

Artikelen van Marc de Leeuw

‘Achter een gezondheidsklacht kan een negatieve ervaring uit het verleden schuilgaan’

Seksueel misbruik kan via chronische stress leiden tot gezondheidsklachten, vertelt Janneke van ’t Hooft. Ze pleit voor meer bewustzijn bij zorgverleners om deze klachten beter te herkennen en behandelen. “Een ‘tweesporenbeleid’ kan helpend zijn.”

‘Ik ben een beetje klaar met de vraag hoe veilig AI is’

Daan Geijs onderzoekt hoe AI kan helpen bij het beoordelen van huidkanker en zo veel routinematig werk uit handen kan nemen. Hij ziet AI als cruciaal om de zorg efficiënter te maken. “Nederland heeft het in zich om koploper te zijn bij AI-toepassingen in de zorg.”

‘Ouders dankbaar voor rotavirus­vaccin’

Met de opname van het rotavirusvaccin in het Rijksvaccinatieprogramma hoopt Fien van Dongen op een sterke daling in ziekenhuisopnames. De effectiviteit van het vaccin blijkt hoog. Toch zijn er aandachtspunten: “Goede kennis van de bijwerkingen is essentieel voor zorgverleners.”

Op zoek naar de optimale behande­ling van gist- en schimmel­infecties

Roger Brüggeman doet onderzoek naar de optimale behandeling van schimmelinfecties. Resistentie is daarbij een uitdaging. “Het kan een uitdaging zijn om een antischimmelmiddel precies op de juiste plaats te krijgen, in bijvoorbeeld de longen.”

Klinisch redeneren steeds belang­rijker voor apothekers

Door veranderingen in het werkveld wordt klinisch redeneren een steeds belangrijkere vaardigheid voor apothekers, stelt Josephine Mertens-Stutterheim. “Apothekers moeten klinische ervaring gaan opdoen en leren hoe ze klachten goed moeten uitvragen en interpreteren.”

De mogelijk­heden van morfinegel bij chronische wonden

Mark Jansen ontdekte dat morfinegel effectief kan zijn bij chronische wonden en pijnverlichting biedt zonder de bijwerkingen van systemische opioïden. “Ik merk dat deze behandeling relatief onbekend is bij medici, terwijl deze veel voordelen kan bieden.”

Limburgse apotheek wil chronisch gebruik slaap­medi­catie voorkomen

Apotheker Waan Yasen startte in samenwerking met huisartsen en de gemeente Reuver een project om chronisch gebruik van slaapmedicatie te voorkomen. “We willen patiënten bewust maken van de risico’s. Een alternatief voor medicatie is bijvoorbeeld slaaptherapie.”

‘Patiënten zijn mijn ‘uithangbord’’

Een pomp die intrathecaal de spierontspanner baclofen toedient, helpt patiënten met spasticiteit. Deze toepassing moet veel bekender worden, meent Eugène Quant. “Ik schat dat slechts 10% van de MS-patiënten die baat hebben bij deze pomp, deze daadwerkelijk krijgt.”

REVIVE-kliniek: ‘Wij zijn serieuze dokters die niet zomaar wat doen’

In de REVIVE-kliniek in Bilthoven opereren KNO-artsen patiënten met migraine. Oprichter Wilbert Boek pareert de kritiek die ontstond over deze behandeling. “De operatie is nog niet te declareren. We besloten om gewoon te laten zien dat deze behandeling effectief is.”

Generalisten gevraagd voor chirurgie in oorlogsgebied

Chirurgen die uitgezonden worden in oorlogsgebied moeten over een breed palet aan chirurgische vaardigheden beschikken. Frederike Haverkamp deed een aantal aanbevelingen om chirurgische teams beter voor te bereiden op inzet in oorlogssituaties.

Minder PIM’s bij dementie­patiënten met migratie­achter­grond

Ondanks andere verwachtingen ontdekte Bianca Strooij dat niet-passende medicatie minder vaak wordt voorgeschreven aan dementiepatiënten met een migratieachtergrond dan bij de patiënten zonder migratieachtergrond. “Mogelijk worden gedragsproblemen minder herkend.”

Voorkom voorschrijf­cascades: ‘aandoening’ kan bijwerking medicatie zijn

Een niet-herkende bijwerking van medicatie kan als vermeende nieuwe aandoening leiden tot inzet van nieuwe medicatie: een zogeheten voorschrijfcascade. Fatma Karapinar: “Voorschrijfcascades drukken ons met de neus op de feiten: we weten nog weinig over bijwerkingen.”

De wereld over in strijd tegen antibioticaresistentie

Toenemende antibioticaresistentie is wereldwijd een groeiend probleem. Jeroen Schouten geeft cursussen aan ziekenhuizen in het buitenland om rationeel voorschrijven van antibiotica te bevorderen. “Het gaat het niet alleen om kennis, maar ook om gedragsverandering.”

Omgeving bepalend voor kans op obesitas en cardio­vasculaire aandoeningen

Paul Meijer onderzocht obesogene wijken en de kans die die met zich meebrengen op obesitas en hoge bloeddruk. “Het is belangrijk om te achterhalen welke obesogene factoren in de omgeving van een patiënt een uitdaging vormen en daar het leefstijladvies op aan te passen.”

Alertheid nodig op longschade door genees­middelen

Longschade door geneesmiddelen is een onderschat probleem. Multidisciplinaire samenwerking is nodig om longbijwerkingen te identificeren, vertelt Marjolein Drent. “Denk bij nieuwe klachten, ontstaan na het starten van bepaalde geneesmiddelen, aan een mogelijk verband.”

‘Het preferentie­beleid gaat binnen nu en vier jaar op de schop’

Het preferentiebeleid is volledig doorgeslagen en moet hoognodig op de schop, vindt Aad de Groot, directeur van Zorgverzekeraar DSW. “Het is lastig te berekenen, maar we vermoeden wel dat door de lage prijzen juist andere kosten kunnen toenemen.”

Contactlenzen en medicatie, het ondergeschoven kindje in de apotheek

Het dragen van contactlenzen kan conflicteren met het gebruik van medicatie, vertelt Daphne Ensink-Dost. Goede voorlichting kan oogproblemen voorkomen. “In de praktijk geven apothekers lang niet altijd advies hierover aan hun patiënten.”

‘Off-label’-medicatie bij zeldzame immuun-inflammatoire aandoeningen

Het DRIMID-consortium onderzoekt of ‘off-label’-medicatie veilig en effectief is bij zeldzame inflammatoire immunologische aandoeningen. Jaap van Laar: “Filgotinib is het begin, we verwachten in de toekomst meer geneesmiddelen een nieuwe toepassing te kunnen geven.”

Antiek lepramiddel biedt perspectief bij NTM-infecties

Jakko van Ingen test of een oud lepramiddel – clofazimine – rifampicine kan gaan vervangen bij de behandeling van NTM-infecties. “Stop alsjeblieft met rifampicine. Clofazimine is een veilig middel waarmee ervaring is opgedaan. Het is oraal toe te dienen en niet duur.”

Biosimilars leiden tot drastische besparingen, maar toekomst onzeker

De komst van biosimilars heeft de uitgaven aan biologische geneesmiddelen drastisch laten dalen. Maar blijft het hierdoor in de toekomst interessant om nieuwe biosimilars te ontwikkelen? Anke Lambooij geeft uitleg. “We moeten een kaalslag op de markt zien te voorkomen.”

‘Huisartsen en apothekers moeten samen­werken tégen het preferentie­beleid’

Apothekers en huisartsen moeten gaan samenwerken tégen het preferentiebeleid van de zorgverzekeraars om de geneesmiddeltekorten aan de kaak te stellen, vindt Dennis Boon. Hij wil hier een petitie voor starten. “Er zijn veel aanwijzingen dat het tij aan het keren is.”

Wil je in de toekomst een goede apo­theker zijn? Verdiep je dan in AI

Digitale toepassingen gaan in de toekomst een groot onderdeel zijn van de werkzaamheden in de apotheek, verwacht Claudia Rijcken. Apothekers moeten zich hierop oriënteren. “Apothekers die zich niet verdiepen in AI, zullen uiteindelijk minder goede apothekers zijn.”

De worsteling van gewichts­verlies: overwinnen van ongezonde prikkels

Jacqui van Kemenade zet zich in voor maatschappelijke veranderingen om obesitas tegen te gaan. Zij stelde de Weeg & Weet-checklist op, waarmee mensen inzicht krijgen in de oorzaken van hun overgewicht of obesitas. Inmiddels vulden meer dan 17.500 Nederlanders die in.

3D-printen in apotheek in opmars

Met 3D-printen kunnen geneesmiddelen op maat worden bereid. Apotheker Arwin Ramcharan is bezig met het testen van een printer. “Je kunt er allerlei geneesmiddelen heel nauwkeurig mee doseren. Je kunt sterktes maken die niet standaard in de handel zijn.”

‘‘Minder eten en meer bewegen’ is echt een misvatting’

Mensen met obesitas hebben vaak te maken met negatieve vooroordelen, ook in de zorg. Daardoor vermindert de kwaliteit van zorg, legt Paige Crompvoets uit. “Uit mijn onderzoek bleek dat mensen met obesitas soms belachelijk gemaakt worden door hun zorgverleners.”

Nieuwe richtlijn helpt apo­thekers bij opbouw patiënten­dossier

Een richtlijn helpt apothekers bij de opbouw en beheer van een patiëntendossier. Dit zorgt voor goede continuïteit van de farmaceutische patiëntenzorg, vertelt Sylvia Blind. “Welke apotheker is eindverantwoordelijk voor het patiëntendossier?”

‘Wees alert op opioïd­misbruik bij patiënten op SEH’

Opioïdgebruik komt bij SEH-patiënten vaker voor dan gemiddeld. Meer bewustzijn over misbruik van deze medicatie is nodig, aldus Joris Holkenborg. “Maar vergeleken met de VS doen we het in Nederland, mede dankzij apothekers en huisartsen, best wel goed.”

‘We tekenen elk jaar maar weer braaf bij het kruisje’

Jilani Sayed ondervindt in zijn werk als apotheker veel hinder van de aanhoudende en steeds erger wordende medicijntekorten. Dit levert veel frustratie voor zowel apothekers als patiënten. “De overheid moet ingrijpen, maar geeft de zorgverzekeraars vrij spel.”

PREPARE-studie kanker­operaties: better in, better out?

Jetty van Meeteren en Nienke ter Hoeven onderzoeken of patiënten die fitter een operatie ingaan betere uitkomsten hebben. De focus ligt hierbij op patiënten met lever-, galweg- en hoofd-halskanker. “Het idee hierbij is ‘better in, better out’.”

Op zoek naar de juiste balans tussen effectiviteit en bijwerkingen

Bij welke dosis van oncolytica de balans tussen effectiviteit en bijwerkingen optimaal is, kan per patiënt verschillen. Lisa van der Heijden wil hiervoor meer aandacht. “De focus in het onderzoek ligt momenteel vaak op de maximale dosis die een patiënt kan verdragen.”

Patiënten delen medicatie­wensen slechts beperkt met zorg­verlener

Patiënten zijn opvallend vaak ontevreden over hun medicatie, maar delen dat niet altijd met hun apotheker of huisarts, bleek uit onderzoek van Anke Lambooij. “Vaak denken mensen dat stoppen niet mogelijk is of ze weten überhaupt niet dat er een gesprek mogelijk is.”

‘Nog lange weg naar gelijke toegang tot nieuwe kankermedicatie’

De toegang tot nieuwe kankergeneesmiddelen verschilt sterk tussen Europese landen. Hoe komt dit, en hoe is dit gelijk te trekken? Onderzoeker Wim van Harten vertelt over de bevindingen. “De farmaceutische industrie heeft een grote invloed op deze verschillen.”

‘Vaccineren sluit prima aan bij de expertise van de apotheker’

Apotheker Maartje Oosterhoff zet tegenwoordig zelf vaccinaties. Ze vindt dat prima passen bij de expertise van apothekers en de mogelijkheden die een apotheek biedt. “Ik wil in de loop van volgend jaar ook reisvaccinaties gaan geven.”

‘We zijn nog niet over de piek heen’

Recreatief gebruik van ketamine leidt tot toenemende urinewegklachten bij jongeren. Wouter van der Sanden opende naar aanleiding hiervan een ketaminepoli en drukt zijn collega-urologen een paar dingen op het hart. “Neem je rol in de acute fase.”

Geen effect of ernstige bijwerking? Wees bedacht op genetische mutatie

Mirjam de With vond dat genetische mutaties in enzymen die oncolytica metaboliseren het risico op bijwerkingen tijdens de behandeling verhogen. “Wees alert als een patiënt ongewoon heftig reageert op een chemokuur of andere medicatie.”

‘Apothekers zouden zelf geneesmiddelen moeten kunnen voorschrijven’

Agressie aan de balie doordat een geneesmiddel niet leverbaar is of een patiënt niet het geneesmiddelmerk krijgt waar deze op rekende. Apotheker Renate Bosma en haar team hebben er dagelijks mee te maken.“We moeten met zijn allen wat meer begrip voor elkaar gaan krijgen.”

‘AI kan de heilige graal zijn’

Nico Bruining vertelt over de laatste ontwikkelingen op het gebied van AI in de cardiologie. Hij bespreekt hierbij de belangrijkste struikelblokken en wat het in de toekomst zou kunnen opleveren. “Bij zorgverleners moet het vertrouwen in AI nog groeien.”

App helpt bij terugkerende blaasontstekingen

Sommige vrouwen ervaren regelmatig recidiverende blaasontstekingen. Bepaalde leefregels helpen hiertegen, mits goed nagestreefd door de patiënt. Onderzoekers hebben nu een app ontwikkeld die kan helpen om de leefregels goed in het vizier te houden.

‘Vergroot herken­baarheid anti­biotica’

Een betere herkenbaarheid van antibiotica kan leiden tot verstandiger gebruik en zo helpen in de strijd tegen de wereldwijd groeiende antibioticaresistentie. Annelie Monnier en Heiman Wertheim vertellen over het ABACUS-project. “Resistentie kent geen grenzen.”

Adjuvante immuun-checkpoint­remmers onder de loep

Adjuvante behandeling van kanker met immuun-checkpointremmers levert te weinig gezondheidswinst op in verhouding tot de kosten, stelt Sahar van Waalwijk. “Je stelt patiënten bloot aan ernstige of levenslange bijwerkingen, zonder dat ze baat hebben van de behandeling.”

‘Mediwiet’ vereist toezicht van arts en apotheker

De Transvaal Apotheek in Den Haag is gespecialiseerd in medicinale cannabis. Arwin Ramcharan vertelt dat de ‘mediwiet’ steeds vaker wordt voorgeschreven. “De cannabisplantjes voldoen aan de strengste eisen, een garantie die je bij de coffeeshop niet hebt.”

Risico niet-melanoom­huid­kanker JAK-remmers serieus signaal

JAK-remmers blijken een verhoogd risico op niet-melanoom huidkanker te geven. De klinische betekenis hiervan is nog onduidelijk, stelt Mike Nurmohamed. “Wel adviseren we patiënten die een JAK-remmer gebruiken, altijd alert te zijn op afwijkingen van hun huid.”

Zwolse zieken­huis­­apothe­kers werpen dam op tegen medicatie­verspilling

Door de werkwijze aan te passen hebben ziekenhuisapothekers in Isala Zwolle medicatieverspilling met 90% weten te reduceren. Douwe van der Meer: “Er is een soort maatschappelijk momentum gekomen. Je moet kunnen verantwoorden waarom je dingen weggooit.”

Psychiatrische klachten vaak te herleiden tot verstoorde afweer

Een verstoord immuunsysteem kan leiden tot psychiatrische aandoeningen, ontdekte Hemmo Drexhage. Onderzoek naar praktische toepassing van deze kennis is gaande. “Er zal echter nog aardig wat gediscussieerd worden voordat immunopsychiatrie in de praktijk is ingebed.”

Selectiever inzetten oncolytica voor betere overleving

Ondanks de komst van veel nieuwe oncolytica is de overleving bij kanker slechts beperkt toegenomen. Sabine Siesling en Agnes Jager onderzochten de overlevingswinst bij gemetastaseerde kanker. “Oncolytica moeten nog selectiever worden ingezet.”

Agendeer afbouwen van antidepressiva

Christiaan Vinkers doet onderzoek naar het afbouwen van antidepressiva en adviseert patiënten en zorgverleners over afbouwen. “Vaak wordt ook gedacht dat er weinig mogelijkheden zijn om af te bouwen in kleine doseerstapjes. Daar ligt een rol voor apothekers.”

Steeds meer apothekers zetten in op verbetering leefstijl

Rogier Larik is kartrekker van de groeiende beweging van Leefstijlapothekers. “Een gezondere leefstijl kan leiden tot minder gebruik van medicatie of zelfs tot geheel afbouwen”

Geïnspireerd door dankbare patiënten

Als poliklinisch apotheker op Aruba is Sabine Brown-van der Wal de verbindende schakel tussen de eerste en tweede lijn. “Het eiland is te klein om ruzie met elkaar te maken. Integendeel: met onderlinge samenwerking zetten we onszelf op de kaart.”

Registreer bariatrische chirurgie als contra-indicatie

Het consequent vastleggen van de contra-indicatie bariatrische chirurgie gebeurt nog veel te weinig, constateert ziekenhuisapotheker Cedric Lau. “Daarom krijgen patiënten mogelijk geneesmiddelen die vermeden of anders gedoseerd hadden moeten worden.”

Thuismedicatie in ziekenhuis vermindert verspilling én vergroot veiligheid

Het wordt tijd om in Nederland een grote slag te gaan slaan, vindt ziekenhuisapotheker Patricia van den Bemt. “Ik zie gelukkig steeds meer ziekenhuizen doorgebruik van thuismedicatie omarmen.”

Zoutrestrictie helpt om bijwerking oncolytica te voorkomen

Een zoutbeperkt dieet helpt hoge bloeddruk als bijwerking van VEGF-remmers te voorkomen. Dit blijkt uit onderzoek van verpleegkundig specialist Leni van Doorn. “Zoutbeperking is een relevante interventie, die bovendien goedkoop is en eenvoudig uit te voeren.”

Verbindingen leggen om uitdagingen in de farmaceutische keten aan te pakken

Mensen en thema’s met elkaar verbinden, dat drijft apotheker Brigit van Soest-Segers. Er ontstaat veel energie als je de juiste mensen met elkaar in contact brengt, aldus de nieuwe NVZA-directeur. “Als je écht samenwerkt en onbevooroordeeld naar elkaar luistert, krijg je veel voor elkaar.”

‘Apotheker kan huisarts werk uit handen nemen bij kleine kwalen’

Meer aandacht voor zelfzorgadvisering is in de apotheek nodig, concludeert apotheker dr. Rian Lelie-van der Zande uit haar promotieonderzoek. “Goede advisering bij zelfzorg is niet eenvoudig; je moet parate kennis hebben, het consult correct voeren en antwoorden van cliënten goed interpreteren.”

Minder curettages bij miskraam door combi misoprostol en mifepriston

“Kiest de patiënt bij een miskraam voor medicatie, dan bestaat de kans dat dit niet effectief is en curettage alsnog nodig is.” Promovenda Lotte Hamel onderzocht of de combi van misoprostol/mifepriston, net als bij abortus, ook bij een niet-vitale zwangerschap beter werkt.

Hoe verminder je onjuist medicatie­gebruik bij ouderen?

“10 tot 30% van de ziekenhuisopnames bij ouderen in Nederland hangt samen met geneesmiddelengebruik; de helft daarvan is potentieel vermijdbaar”, zegt ziekenhuisapotheker Bastiaan Sallevelt. Wat is nodig om te voorkomen dat ouderen opnieuw in het ziekenhuis komen door onjuist medicatiegebruik?

Hoe beïnvloeden glucocorticoïden het brein?

“Er zijn veel mensen die glucocorticoïden gebruiken voor allerlei aandoeningen, zoals astma en reumatoïde artritis. Maar wat doet dit met het brein?” Coassistent en onderzoeker Merel van der Meulen ontdekte dat glucocorticoïden de werking van de ‘witte stof’ in de hersenen kunnen veranderen.

Nieuw antibiotica-target: hoop in strijd tegen resistente bacteriën

“Lukt het antibiotica te ontwikkelen die gericht zijn tegen het target dat ik heb gevonden, dan biedt dat een nieuw wapen tegen resistente bacteriën”, aldus microbioloog Maurice Steenhuis. Hard nodig, want antibioticaresistentie dreigt wereldwijd doodsoorzaak nummer 1 te worden.

‘Apothekers mogen assertiever worden’

“Apothekers zijn de meest onbenutte zorgverleners van Nederland. Er kan veel meer gebruik gemaakt worden van hun expertise”, vindt openbaar apotheker dr. Harm Geers, nieuw directeur van het Charlotte Jacobs Instituut.

‘Apotheker, pak je rol in preventie en gezond­heids­bevordering’

“We hebben niet zes jaar gestudeerd voor enkel medicatiereviews, medicatiebewaking en ter hand stellen van geneesmiddelen. Lang niet al onze kennis en kwaliteiten worden benut”, vindt arts en apotheker Marianna Abadier.

Kwaliteit voor­schrijf­­beleid staat onder druk

“Apothekers hoppen vaker van de ene naar de andere apotheek, wat geen goed doet aan de band met de huisarts”, aldus apotheker Marjorie Nelissen.

Meer diver­siteit nodig in studies naar migraine­medicatie

“Waarom slaat medicatie bij de ene migrainepatiënt wel aan en bij de andere niet? Er moet in geneesmiddelstudies beter gekeken worden naar man-vrouwverschillen in de reactie op medicatie. Maar ook naar etnische achtergrond.” Prof. dr. Antoinette Maassen van den Brink en promovenda Linda Al-Hassany werken aan de ontrafeling van het mysterie migraine.

Hulp van computermodel bij afbouw reumamedicatie

Hoe kunnen patiënten met RA met behulp van kunstmatige intelligentie stapsgewijs hun medicatie afbouwen op geleide van de ziekteactiviteit, zodat opvlammingen zoveel mogelijk worden voorkomen? Arts-onderzoeker Sina Fadaei en epidemioloog dr. Paco Welsing van de afdeling reumatologie van het UMC Utrecht onderzoeken het.

‘Apotheker, kom uit je kantoor!’

Openbaar apotheker Marcel van den Bosch-Niestijl biedt zijn collega’s een opleidingstraject om te leren meer zichtbaar te worden. “Apothekers ervaren meer werkplezier als ze zelf aan de knoppen draaien.”

‘Intervisie maakt je bewust van patronen achter je handelen’

“Apothekers zijn gewend om hun handelen te baseren op de wetenschap. Maar er zijn situaties waarin je niets hebt aan de wetenschap. Hoe onderbouw je dan een bepaalde keuze?” Intervisiecoach en openbaar apotheker Hilde Jelsma vertelt hoe inspirerend intervisie daarbij kan zijn.

Nieuwe leidraad geeft richting bij wisselen medicatie

Het preferentiebeleid, waarbij patiënten moeten wisselen van geneesmiddel als dit via een andere fabrikant goedkoper te krijgen is, leidde tot veel wrijving. “De nieuwe Leidraad Verantwoord Wisselen geeft duidelijkheid, ook richting patiënten. We verwachten dat de discussies in de apotheek ook zullen afnemen”, aldus openbaar apothekers Reinier Bax en Steven Verhagen-Smits.

‘Ik ben bruggenbouwer tussen twee werelden’

“In de medische wereld heerst een soort tunnelvisie, waarbij voor kruidengeneesmiddelen geldt: ‘niet wetenschappelijk bewezen’ ”, aldus apotheker Han Siem, eigenaar van de Huizer apotheek en devitamineapotheek.nl.

Wat is het effect van een gezond dieet op ADHD?

“Het gezonde dieet bleek op drie gebieden – hyperactiviteit/impulsiviteit, emotieregulatieproblemen en aandachtstekort – over de hele linie het beste te scoren”, zegt orthopedagoog en promovenda Annick Huberts-Bosch.

Druk op apo­theek­houdende huisarts zet zorgaanbod platteland op de tocht

Koester de apotheekhoudende huisarts en laat de zorgverlening op het platteland niet in gevaar komen! Dat is de oproep van het breed gedragen manifest op initiatief van vijf apotheekhoudende huisartsen. “Verdwijnen apotheekhoudende huisartsenpraktijken, dan zie je ook aanverwante zorgverleners vertrekken uit het dorp”, zegt huisarts Marjan Verhoef.

‘Een apotheek is niet slechts een winkel waar je geneesmiddelen haalt’

Het ideaal van Stefani Khdeer-Erceg is dat patiënten haar en collega-apothekers beschouwen als zorgverlener. Dat vergt vaak uitleg. “Ik vertel dat de apotheker dé geneesmiddelenspecialist is en dat de huisarts juist van óns verwacht dat we de recepten en dosering controleren.”

‘Onderzoek nodig naar effect antipsychotica in “real world” ’

Vier van de vijf patiënten met schizofrenie zouden niet kunnen deelnemen aan klinisch onderzoek naar antipsychotica vanwege de strenge exclusiecriteria. “Studies die leiden tot de registratie van geneesmiddelen moeten meer recht doen aan de situatie in ‘real world’ ”, vindt onderzoeker en psychiater dr. Jurjen Luykx.

Voedings­stoffen hebben farma­cologisch effect op het immuun­systeem

Veel voedingsstoffen grijpen op een vergelijkbare wijze aan op receptoren als bepaalde geneesmiddelen die van belang zijn voor het immuunsysteem. Dit blijkt uit onderzoek van de Universiteit Utrecht. “Kennis van de mechanismes biedt nieuwe preventie- en behandelkansen”, aldus hoogleraar Johan Garssen.

‘Viagra kandidaat om verder te onderzoeken bij alzheimer’

…om te achterhalen welke door de FDA goedgekeurde geneesmiddelen kunnen aangrijpen op genen geassocieerd met amyloïd-plaques en tau-eiwitten, structuren die in verband zijn gebracht met de ziekte van Alzheimer. Uiteindelijk…

‘Met moni­toring bij tamox­ifen wordt vaker gewenste bloed­concen­tratie bereikt’

Het is aannemelijk dat therapeutic drug monitoring de kans op terugkeer van borstkanker verkleint bij vrouwen die tamofixen krijgen om een recidief te voorkomen. Dat zegt Louwrens Braal na een prospectieve studie bij 145 patiënten. “Laat na drie maanden tamoxifengebruik een spiegel prikken.”

‘One dose fits one’: welke dosering past het best bij déze kwetsbare patiënt?

Medicatie via het one dose fits all-principe is bij kwetsbare patiënten niet altijd wenselijk. “Bij een aantal groepen komt de dosering heel nauw en is afstemming nodig op individuele kenmerken: one dose fits one”, zegt ziekenhuisapotheker Birgit Koch. Zij ontwikkelt computermodellen die de medicatiedosering nauwgezet helpen afstemmen op individuele behoeften.

Aandacht voor de patiënt: niet-ernstige bijwerkingen biologicals kunnen wél heel belastend zijn

Welke bijwerkingen treden wanneer op bij gebruik van biologische geneesmiddelen? En welke bijwerkingen ervaren patiënten als het meest belastend? Lareb onderzocht dit. Klinisch farmacoloog Naomi Jessurun: “Artsen en apothekers kunnen hiervan leren dat bijwerkingen die zij klinisch minder relevant vinden, toch een grote belasting kunnen vormen voor patiënten. Of kunnen leiden tot minder therapietrouw.”

Overheid biedt duidelijkheid over medicinaal drugsgebruik en verkeersdeelname

Verkeersdeelnemers die morfine, dexamfetamine of medicinale cannabis op recept gebruiken, liepen sinds het instellen van de drugslimieten in 2017 risico om straf te krijgen bij drugscontrole in het verkeer. “Daarom heeft de overheid besloten om de werkwijze in de praktijk te beschrijven, zodat er helderheid ontstaat voor patiënten en zorgverleners”, vertelt apotheker en IVM-medewerker Els Dik.

‘Stijve Hollanders die apotheek volgens de regeltjes runnen, houden ’t hier niet lang vol’

Als apotheker werken in een zonnig land klinkt idyllisch, maar vereist ook flexibiliteit. Apotheker Jan de Smidt werkte tot zijn pensioen op Sint Maarten en deelt zijn ervaringen. “Je ontdekt dat niet alles volgens het boekje kan. Het is aan jou als academisch geschoolde apotheker om medicatie zo verantwoord mogelijk af te leveren.”

‘Let in de laatste levensfase op onnodige belasting door medicatie’

Medicatie in de laatste levensfase; hoe lang ga je er als arts mee door en wanneer begin je er bewust niet meer aan? Onderzoeker en internist-oncoloog i.o. Eric Geijteman bestudeert dit. “Huisartsen en oncologen wil ik meegeven tijdig te denken aan het aanpassen van de medicatielijst. Apothekers hebben een grote rol bij medicatiereview.”

‘Klachten na levertransplantatie soms door bijwerking medicatie’

“Levertransplantatiepatiënten en MDL-artsen moesten eerst wennen dat er een transplantatieapotheker meekijkt. Sommige patiënten komen al twintig jaar op controle in het Erasmus, waarom is dan nu ineens een apotheker nodig? Maar inmiddels zijn ze laaiend enthousiast.” Transplantatieapotheker Midas Mulder vertelt over zijn werk op de poli voor levertransplantatiepatiënten.

Ziekenhuisapothekers voorkomen ‘geneesmiddelkaping’

“We willen onze maatschappelijke verantwoordelijkheid oppakken”, zegt ziekenhuisapotheker Ralph van Wezel over het platform waar ziekenhuisapothekers zelfbereide geneesmiddelen willen registreren. “We willen voorkomen dat farmaceutische bedrijven ongeregistreerde geneesmiddelen die ziekenhuizen al jaren gebruiken, alsnog registreren en dan voor een torenhoge prijs op de markt brengen.”

Apotheker opent webshop met zelfzorgmedicatie: ‘Patiëntveiligheid staat voorop’

“Andere apothekers zeggen: ‘Waarom doe je de webshop zo goedkoop? We moeten juist duurder zijn dan drogisten, want wij doen nog medicatiebewaking.’ Maar je moet juist vanuit het belang van de patiënt denken, vanuit zijn veiligheid en wensen”, zegt apotheker Mustafa Yildirim.

Richt medicatiebewaking van QTc-interacties alleen op hoogrisico-geneesmiddelen en -patiënten

“Het risico op klinisch relevante QTc-verlenging is in het algemeen zeer laag”, zegt ziekenhuisapotheker i.o. dr. Florine Berger. Zij promoveerde recent op onderzoek naar QTc-verlengende medicatie waaruit blijkt dat de huidige medicatiebewaking bij QTc-interacties veel te aspecifiek is. “Dit leidt tot ‘signaalmoeheid’.”

Klinisch farmacoloog Jansman: zet in op betere medicatiebegeleiding kankerpatiënten

“Oncolytica-interacties moeten standaard in alle oncologische richtlijnen worden meegenomen. Daar maak ik me in multidisciplinair verband sterk voor” aldus Klinisch farmacoloog dr. Frank Jansman. Hij is per 1 april 2021 benoemd als hoogleraar klinische farmacie, in het bijzonder in de oncologie.

Handreiking helpt opioïdegebruik in eerste lijn te beteugelen

Een handreiking voor het afbouwen van opioïden moet apothekers en huisartsen helpen om te bepalen bij welke patiënten deze medicatie kan worden afgebouwd en op welke manier. Apotheker Anke Lambooij en internist prof. dr. Kees Kramers vertellen er meer over.

Op de bres voor slimmer en efficiënter gebruik van oncolytica

Als ziekenhuizen in het hele land zuiniger omgaan met oncolytica, kan dat jaarlijks tientallen miljoenen euro’s besparen. “Behandelingen worden goedkoper, verspilling neemt af en patiëntgemak neemt toe”, aldus ziekenhuisapotheker dr. Roelof van Leeuwen.

Apotheker Jochem Schipper: ‘Belangrijk om te voorkomen dat geneesmiddelen in het rioolwater komen’

Geneesmiddelresten die in het rioolwater terechtkomen, kunnen schadelijk zijn voor het milieu. Het maakt ook de bereiding van drinkwater lastig. Een Overijsselse apothekerscoöperatie zoekt naar duurzame oplossingen hiervoor.

Bruijnzeels: ‘Apothekers moeten evolueren naar een volwaardige gesprekspartner in de regio’

Hoe zorgen apothekers dat zij inhoudelijk een volwaardige gesprekspartner zijn in hun regio? Dit kunnen zij binnenkort leren in een nieuwe kaderopleiding voor apothekers. Marc Bruijnzeels, directeur van het Jan van Es Instituut, vertelt er meer over.

Apotheker Larik: ‘Met een gezondheidscheck kunnen apothekers mensen in pre-diabetesstadium er al uitpikken’

Apotheker Rogier Larik deelt graag zijn kennis over de effecten van leefstijl op het ontstaan van diabetes type 2 en de mogelijkheden om dit te voorkomen. Zo hoopt hij apothekers en huisartsen te motiveren tot een actieve(re) rol bij preventie.

Dr. Bijl: ‘Mensen moeten op basis van eerlijke informatie zelf een keuze kunnen maken voor coronavaccinatie’

De werking van coronavaccinaties wordt te rooskleuring voorgesteld, vindt voormalig huisarts en epidemioloog dr. Dick Bijl. Hij pleit voor heldere communicatie over effectiviteit.

Dr. De Ridder over vroeg starten infliximab bij kinderen met Crohn: ‘We zien duidelijk verschil met de conventionele therapie’

Als kinderen met ernstige ziekte van Crohn direct infliximab krijgen, raakt de ziekte sneller en beter in remissie dan wanneer ze standaardbehandeling krijgen.

Apotheker Witte: ‘Meehelpen bij vaccineren geeft ons apothekersvak een positieve boost’

Instellingsapotheker Ivo Witte vertelt samen met collega Anke Bartels over de rol die apotheken kunnen spelen bij het gereedmaken van COVID-19-vaccins voor injectie.

Dr. Bekker: ‘Heruitgifte ongebruikte oncolytica kan jaarlijks miljoenen besparen’

Medicatieverspilling tegengaan, dat is wat onderzoeker dr. Charlotte Bekker beoogt. Ze bekijkt de mogelijkheden van heruitgifte van ongebruikte medicatie en het voor een kortere periode meegeven. Wet- en regelgeving vormen hierbij nog een struikelblok.

Apotheker dr. Hunfeld: ‘Binnen een week stampten we een antistollingsprotocol uit de grond’

Ziekenhuisapotheker dr. Nicole Hunfeld en intensivist dr. Rik Endeman constateerden dat COVID-19-patiënten relatief vaak longembolieën hebben. Daarop ontwikkelden ze een antistollingsprotocol.

Openbaar apotheker specialist Dijkman-Mardo leidt collega op: ‘Je kunt van elkaar leren’

Apotheker Samar Dijkman-Mardo is Apotheker Opleider (ApOP) en begeleidt een jonge apotheker in opleiding tot Openbaar apotheker Specialist (ApIOS). Ze vertelt wat deze rol inhoudt en waarom ze dit belangrijk vindt.

Apotheker Dik: ‘Big data toepassen om welzijn van patiënten met beginnende dementie te bevorderen’

Apotheker Els Dik werkt aan de ontwikkeling van online platform MedGUIDE. Ouderen met beginnende dementie delen hier data over hun welbevinden en medicatiegebruik. Deze informatie helpt zorgverleners met beslissingen over de behandeling.

Ziekenhuisapotheker dr. Koch: ‘Meting bloedspiegels helpt mogelijk tegen bijwerkingen risperidon bij kinderen’

Ziekenhuisapotheker en klinisch farmacoloog dr. Birgit Koch onderzoekt of meting van bloedspiegels helpt om bijwerkingen van risperidon bij kinderen met autisme tegen te gaan, zonder dat dit ten koste gaat van de effectiviteit.

Apotheker Mestre: ‘Duidelijkere doseercodes verbeteren therapietrouw’

Veel patiënten vinden doseercodes op geneesmiddeletiketten moeilijk te begrijpen. Een project in Utrecht met twee apothekers en zes huisartsen beoogt om helderdere doseercodes te implementeren.

Ziekenhuisapotheker Smit: ‘Je wilt zeker weten dat je patiënten met obesitas de juiste dosering geeft’

sepsis en infecties van kop-halsprotheses, is het belangrijk dat er voldoende hoge bloedconcentraties bereikt worden. Je wilt dus zeker weten dat je obese patiënten de juiste dosering geeft.”  Ziekenhuisapotheker Cornelis…

Ziekenhuisapotheker Ter Brake: ‘Door verhalen te delen over burn-out wil ik langzamerhand het taboe doorbreken’

Voor ziekenhuisapotheker Tanja ter Brake was herstellen van haar burn-out een van de moeilijkste dingen die ze ooit heeft gedaan. Inmiddels deelt ze haar ervaringen en die van vakgenoten in workshops over burn-out.

Apotheker Yildirim: ‘Apothekers moeten beseffen dat wat ze al dertig jaar doen niet meer van deze tijd is’

Apotheker Mustafa Yildirim is ondernemer in hart en nieren. Maar niet alle apothekers hebben van nature een ondernemersgeest. Daarom biedt Yildirim een betaalde opleidingsplaats aan in zijn apotheek aan een apotheker die de fijne kneepjes van het ondernemerschap wil leren.

KNMP-voorzitter Prins: ‘Patiënt moet zo weinig mogelijk merken van geneesmiddelentekorten’

KNMP-voorzitter Aris Prins wil dat de rol van de apothekers als zorgverlener nog beter uit de verf komt. Hij bepleit bijvoorbeeld een grote rol van de beroepsgroep bij beslissingen rond medicatiebeleid in de eerste lijn.

Prof. dr. Van Gelder: ‘Ik wil wetenschappers ondersteunen op de route van molecuul naar geneesmiddel’

Onderzoekers met elkaar verbinden, geneesmiddelonderzoek initiëren, innovatieve medicijnen richting registratie trekken. Een aantal ambities van de kersverse hoogleraar Drug Discovery & Development.

Openbaar apotheker Van Witsen: ‘Het moet boven alle twijfel verheven zijn dat we geen vervuilde geneesmiddelen willen verkopen’

Apotheker Taco van Witsen vertelt over de reacties van patiënten in zijn apotheek na berichtgeving over vervuilde paracetamolgrondstoffen. “Ik pleit ervoor om de productie terug te halen naar Europa.”

Apotheker dr. Teichert: ‘POEP-app geeft patiënten met opioïdengebruik inzicht in mogelijke obstipatie’

Opioïde-geïnduceerde obstipatie is een belangrijke oorzaak van potentieel vermijdbare geneesmiddelgerelateerde ziekenhuisopnames. De KNMP ontwikkelde een POEP-app zodat deze patiënten obstipatie (en ziekenhuisopname) kunnen voorkómen.

Dr. Ter Heine: ‘We willen dat alleen die patiënten pembrolizumab krijgen die er echt baat bij hebben’

Het huidige onderzoek naar de dure longkankermedicatie pembrolizumab dat ziekenhuisapotheker dr. Rob ter Heine samen met collega’s uitvoert, beoogt kostenbesparing én verbetering van de behandeling.

Apotheker Kremers over ondernemen in coronatijd: ‘Iedereen wilde een thermometer maar onze voorraad was op’

Apotheker Bart Kremers vertelt hoe hij en zijn apotheekteam zich door deze coronatijden heenslaan. “Het apotheekteam ervaart de coronatijd enerzijds als spannend, maar qua werk als wat saai en rustig en we missen het patiëntcontact.”

Apotheker Van de Schootbrugge over Masker-19: ‘In coronatijd waren wij de enige vrij toegankelijke zorgverlener’

Apotheker Suzette van de Schootbrugge vertelt over de melding Masker-19 die ze in haar apotheek heeft gehad. In hoeverre past dit bij de rol van apothekers?

Apotheker Slager: ‘Beeldbellen maakt bij ouderen ook inhalatie-instructie op afstand mogelijk’

Beeldbellen biedt meerwaarde voor het contact tussen apotheek en patiënten, stelt apotheker Mark Slager. Dit vond hij ook al vóór het uitbreken van corona. Sinds begin van dit jaar is beeldbellen daarom een vast onderdeel van het werk in zijn apotheek.

Prof. dr. Van den Bemt: ‘Wat gebeurt er met de medicatie als de patiënt de apotheek uit is?’

De kersverse bijzonder hoogleraar Personalized Pharmaceutical Care prof. dr. Bart van den Bemt blikt vooruit wat hij in deze rol gaat doen. Verbetering van medicatiegebruik door patiënten ziet hij als een speerpunt.

Apotheker Ensink schrijft patiëntinformatie: ‘We noemen alleen de meest voorkomende bijwerkingen en geven concreet advies’

Patiënten vinden de tekst van geneesmiddelbijsluiters vaak moeilijk. Daarom schrijft apotheker Daphne Ensink-Dost begrijpelijke, geïndividualiseerde patiëntinformatie.

Apothekers Oosterhof en Faber: ‘Het viel ons op dat we veel geneesmiddelen weg moesten gooien’

Twee apothekers hebben het initiatief genomen om geneesmiddelenverspilling tegen te gaan: PharmaSwap. “Er komt een moment dat we spijt hebben dat zoveel geneesmiddelen zijn weggegooid. Zeker in een crisistijd als nu mag dat besef wel groeien.”

Ziekenhuisapotheker Kemper: ‘Het is zo gaaf dat je met een bereiding voor een patiënt het verschil kan maken’

Door een geneesmiddel voor een zeldzame ziekte magistraal te bereiden, wil ziekenhuisapotheker Marleen Kemper zorgen dat weesgeneesmiddelen beschikbaar blijven voor patiënt, ondanks de torenhoge prijzen die de farmaceutische industrie hanteert.

Ziekenhuisapotheker i.o. Weersink: ‘Het was een eyeopener voor mij dat levercirrose ook bijwerkingen kan versterken, bijvoorbeeld van NSAID’s’

Ziekenhuisapotheker i.o. Rianne Weersink ontwikkelde medicatiebewakingsadviezen voor patiënten met levercirrose. Ook promoveerde ze op medicatieveiligheid bij deze aandoening.

Apotheker Nederhoed: ‘Ik verwacht dat over vijf jaar alle apotheken farmacogenetische tests aanbieden’

Door patiënten een farmacogenetische test aan te bieden, wil apotheker Linda Nederhoed de effectiviteit en veiligheid van geneesmiddelen optimaliseren.

Apotheker Harkes-Idzinga: ‘We krijgen veel vragen over medicatie bij morbide obesitas’

Apotheker Froukje Harkes-Idzinga stelt medicatiebewakingsadviezen op die apothekers en voorschrijvers kunnen gebruiken bij patiënten met morbide obesitas en bariatrische chirurgie.

Apotheker Schouten – Tjin A Tsoi: ‘Mijn droom is intrinsieke motivatie bij apothekers aan te wakkeren’

Apotheker Schouten – Tjin A Tsoi zet zich sinds 2018 in om apothekers zelf de touwtjes in handen te laten nemen, weerbaar te worden en nascholing vooral te zien in het licht van persoonlijke ontwikkeling.