Patiënten delen medicatie­wensen slechts beperkt met zorg­verlener

Ongeveer 40% van de patiënten is niet tevreden over zijn medicatie. Patiënten bespreken dat echter lang niet altijd met hun arts of apotheker, deels door onwetendheid bij wie ze precies terechtkunnen met een specifieke vraag. Dat blijkt uit onderzoek van het Instituut Verantwoord Medicijngebruik. Apotheker Anke Lambooij, werkzaam bij dit kennisinstituut, licht het onderzoek toe. “Wees als apotheker of huisarts zichtbaar voor je patiënten.”

“In het kader van de Dag van Verantwoord Medicijngebruik op 9 januari deden we een vragenlijstonderzoek bij ons patiëntpanel dat uit ongeveer 2.500 patiënten bestaat. Van 645 kregen we een respons. De uitkomsten hiervan schokten ons wel. Ongeveer 40% van de patiënten blijkt zijn medicatie niet naar tevredenheid te gebruiken. Het belangrijkste argument zijn de bijwerkingen: 36% van de patiënten geeft aan hiervan last te hebben”, zegt Anke Lambooij. “Daarnaast vindt 17% dat ze te veel geneesmiddelen gebruiken, 16% twijfelt aan de effectiviteit van hun medicatie, 18% ervaart praktische problemen, zoals grote, moeilijk te slikken tabletten of een vervelende smaak, en 4% is ontevreden vanwege tekorten en wisselingen van medicatie.” 

Stoppen

In de enquête werd ook gevraagd welke geneesmiddelen patiënten gebruiken en met welke ze graag zouden willen stoppen, vertelt Lambooij. “Het meest genoemd werden bloeddrukverlagers – met de angiotensinereceptorblokkers en calciumantagonisten – , cholesterolverlagers, antidepressiva en maagzuurremmers. Dit zijn de meeste gebruikte geneesmiddelgroepen in ons land. Ondanks dat ze graag willen stoppen of minderen, gaat 70% van de patiënten hierover niet zelf het gesprek aan met hun arts of apotheker. Vaak denken ze dat stoppen niet mogelijk is of ze weten überhaupt niet dat er een gesprek mogelijk is. Ook kunnen ze het gevoel hebben dat hun zorgverlener hiervoor geen tijd heeft. Ongeveer een op de drie patiënten zou wel een medicatiebeoordeling van hun apotheker en huisarts willen krijgen om te kijken met welke medicatie ze zouden kunnen stoppen. Anderen willen graag eenmalig een advies van hun huisarts of apotheker, bijvoorbeeld rond het afbouwen van maagzuurremmers.” 

“Sommige patiënten hadden best pittige quotes over hun apotheker”

Pittige quotes

Opvallend was dat mensen regelmatig aangaven geen vertrouwen te hebben in hun apotheker, zegt Lambooij. “10% zei problemen met medicatie niet te bespreken met de huisarts. De meeste patiënten denken er niet aan dat ze deze problemen ook met een apotheker kunnen bespreken. Sommige patiënten hadden best pittige quotes over hun apotheker. ‘Met mijn apotheker hoef ik geen gesprek. Dat is verloren tijd. Ik heb zoveel problemen met wisselingen en tekorten van mijn medicijnen. Mijn apotheker zei: ik ben apotheker en ik weet wat ik je geef’. Andere patiënten waren gelukkig wel positief en gaven aan dat ze bijvoorbeeld samen met hun apotheker hun medicatielijst hadden doorgenomen. Of dat ze naar tevredenheid hun medicatie in overleg met de apotheker hadden kunnen afbouwen.”

“Vergroot als apotheker je zichtbaarheid”

Zichtbaarheid vergroten

Belangrijk is dat bekender wordt dat mensen bij hun apotheker of huisarts terechtkunnen voor vragen over medicatie, zegt Lambooij. “Mensen denken niet altijd dat de apotheker hier een rol in heeft. Uit ons Meldpunt Medicijnen blijkt dat veel patiënten problemen met hun medicatie hebben, zoals het niet uit de strip kunnen krijgen van medicatie. Laat apothekers daarom iets vaker het contact zoeken met hun patiënten in plaats van de geneesmiddelen in een kluisje te stoppen waar patiënten deze kunnen ophalen. Vergroot als apotheker je zichtbaarheid.”  

MedicijnCast

Om meer bekendheid te geven aan de mogelijkheden rond afbouwen van medicatie is het IVM vanaf 9 januari 2024 gestart met het uitbrengen van podcasts over geneesmiddelen (MedicijnCast), vertelt Lambooij. “Denk aan het afbouwen van oxycodon, maagzuurremmers en inhalatiecorticosteroïden bij COPD. We laten apothekers, huisartsen en psychiaters hierover aan het woord. We horen nog te vaak dat patiënten medicatie maar door blijven gebruiken zonder dat er iemand naar kijkt. Bijvoorbeeld recepten voor benzodiazepines als slaapmedicatie of opioïden worden nog regelmatig automatisch verlengd, zonder dat een zorgverlener kijkt of dit terecht is. Apothekers en huisartsen mogen daarom richting hun patiënten nog meer een proactieve rol aannemen.” 

Lees meer over: