DOQ

Zoutrestrictie helpt om bijwerking oncolytica te voorkomen

Een zoutbeperkt dieet kan helpen om hoge bloeddruk als bijwerking van VEGF-remmers te voorkomen. Dat blijkt uit onderzoek van verpleegkundig specialist interne oncologie dr. Leni van Doorn. De resultaten zijn recent gepubliceerd in het British Journal of Cancer. “Ik ben nu bezig om zoutbeperking als optie bij behandeling met VEGF-remmers te implementeren op de afdeling interne oncologie.” 

VEGF-remmers zijn succesvol gebleken bij een breed scala aan tumoren. Zij remmen ‘vascular endothelial growth factor’ en zo de angiogenese, waardoor de bloedtoevoer naar de tumorcellen stagneert. Dit remt de groei van de tumor en het ontstaan van metastasen. Vanwege dit effect zijn ook cardiovasculaire bijwerkingen te verwachten. Hypertensie komt dan ook voor bij 25-87% van de patiënten die een VEGF-remmer krijgen. Onderzoek bij ratten toonde aan dat hypertensie bij VEGF-remmers mogelijk afhankelijk is van de zoutinname. Reden voor Leni Van Doorn, werkzaam in het Erasmus MC, om het effect van een zoutbeperkt dieet te onderzoeken.

“Vaak komt de bloeddruk tijdens de behandeling te hoog uit, waardoor de dosis van de VEGF-remmer omlaag moet”

Verpleegkundig specialist interne oncologie dr. Leni Van Doorn

Aanpassing leefstijl

“Voorafgaand aan de behandeling met een VEGF-remmer wordt de bloeddruk bepaald. Is die dan al te hoog, dan moet deze eerst goed worden gereguleerd. Ook tijdens de behandeling wordt de bloeddruk gemonitord. Vaak komt deze te hoog uit waardoor de dosis van de VEGF-remmer omlaag moet. Ook betekent dit een cardiovasculair risico op de lange termijn. Patiënten kunnen VEGF-remmers gebruiken over een langere periode, van maanden tot jaren in ieder geval, totdat progressie van de ziekte optreedt”, zegt Van Doorn. “Natuurlijk kun je de bloeddruk ook onder controle krijgen met – een extra – bloeddrukverlager, maar het is echt van deze tijd om samen met de patiënt te kijken wat deze zelf kan bereiken door bijvoorbeeld leefstijlaanpassing.”

“Zonder zoutbeperking zou bij deze patiënten een bloeddrukverlager nodig geweest zijn”

Met versus zonder zoutbeperking

Van Doorn onderzocht in totaal 49 patiënten, waarvan 16 een hoge bloeddruk ontwikkelden door een VEGF-remmer. Bij deze patiënten vergeleek ze het verschil tussen de gemiddelde arteriële bloeddruk bij VEGF-remming zonder en met zoutbeperking. In het laatste geval werd gestreefd naar een inname van maximaal 4 gram zout per dag. Tijdens de eerste behandelcyclus zonder zoutbeperking steeg de bloeddruk van gemiddeld 95 naar 110 mmHg. Gedurende de daaropvolgende cyclus met zoutbeperking was deze gemiddelde stijging minder: van 94 naar 102 mmHg, een significant verschil.
Bij 12 van deze 16 patiënten was alleen zoutbeperking voldoende om hypertensie onder controle te krijgen. “Zonder zoutbeperking zou bij hen een bloeddrukverlager nodig geweest zijn. Bij 6 patiënten steeg de bloeddruk tijdens de eerste behandelcyclus zodanig fors dat acuut een bloeddrukverlager nodig was. Een van deze patiënten gebruikte al een bloeddrukverlager voor start van de VEGF-remmer. Bij twee van deze zes patiënten kon de toegevoegde antihypertensieve behandeling worden beëindigd tijdens de stopweek in de kuur”, zegt Van Doorn.

Exploratieve studie

De studie die Van Doorn uitvoerde, is vooral exploratief bedoeld. “We wilden de hypothese toetsen dat de zoutinname een rol speelt bij hypertensie door VEGF-remmers. Het exacte mechanisme waarlangs dit gebeurt, kennen we nog niet. Ook hebben we de kwaliteit van leven die patiënten ervaarden bij het zoutbeperkte dieet niet wetenschappelijk getoetst. De deelnemende patiënten waren echter enthousiast over de resultaten. Ze verdroegen de zoutbeperking goed. Vijf van hen besloten om het zoutbeperkte dieet ook nog voort te zetten na afloop van de studie. Ze halen zoutloos brood bij de Schiedamse bakker die dit voor de studie bakte. Mensen vinden het fijn dat ze zelf iets aan hun gezondheid kunnen doen. Patiënten die een zoutbeperkt dieet niet zien zitten, kunnen worden geholpen met een – extra -bloeddrukverlager.”

“Zoutbeperking moet gezien worden als een relevante interventie, die bovendien goedkoop is en eenvoudig uit te voeren”

Implementatie

Volgens Van Doorn toont deze studie dat een zoutbeperkt dieet hypertensie door VEGF-remmers kan voorkomen. “Er is minder snel behoefte om de dosis van deze oncolytica te verlagen of om antihypertensiva voor te schrijven. Zoutbeperking moet daarom gezien worden als een relevante interventie, die bovendien goedkoop is en eenvoudig uit te voeren. Momenteel werk ik samen met de afdeling diëtetiek van het Erasmus MC aan de implementatie van dit dieet op de oncologie-afdeling. Patiënten die een VEGF-remmer gaan gebruiken, krijgen deze optie aangeboden. Het is ontzettend leuk om dit onderzoek meteen een praktische invulling te kunnen geven”, besluit Van Doorn enthousiast.

Referentie: Van Doorn L, Visser WJ, van Dorst DCH, et al. Dietary sodium restriction prevents vascular endothelial growth factor inhibitor-induced hypertension. Br J Cancer. 2022 Nov 10:1–9. (Open access)

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Een medifoor gebruiken in medische gesprekken: zeven tips

Een medifoor is een getekende metafoor die helpt bij het eenvoudig uitleggen van medische begrippen. Charlie Obihara is initiatiefnemer van het Medifoor platform en legt uit hoe ze te gebruiken. “Ook voor volwassenen is het goed om de informatie juist te verpakken.”

Casus: man met koorts, malaise en huiduitslag

Een 36-jarige man heeft klachten van koorts, malaise en huiduitslag. Hij is 3 weken geleden teruggekeerd van een vakantie naar Bangkok. Wat is uw diagnose?

Spraakherkenning zorgt voor minder administratielast

Spraakherkenning leidt tot snelle, efficiënte dossiervoering voor de arts. Harm Wesseling legt uit hoe dit in de praktijk wordt gebruikt en welke winst er behaald kan worden. “Artsen kunnen eerder hun rapportage afronden. Dat hoeven ze dan niet ’s avonds nog te doen.”

Verlies­sensitief werken in de zorg

Artsen: herken en erken verlies bij de patiënten, stelt Herman de Mönnink. Hiermee kunnen leed en complicaties worden voorkomen. “Op het moment dat je ruimte neemt voor je eigen emotionele werkstress, kun je ook ruimte nemen voor de kant van de patiënt.”

Casus: patiënt met pijnlijke oorschelp en gewrichtsklachten

Dit is de tweede keer dat u deze 32-jarige patiënt ziet met dezelfde klacht. Vandaag gaat de pijnlijke rechter oorschelp ook gepaard met gewrichtsklachten. Het gehoor is goed en patiënt heeft geen neusobstructie of een inspiratoire stridor. Er is geen trauma in de anamnese. Wat is uw diagnose?

Casus: man met buikklachten en veranderd defecatiepatroon

Een man wordt gestuurd naar de polikliniek in verband met geleidelijk toenemende buikklachten met een verandering van het defecatiepatroon. Wat is uw diagnose?

AI-gestuurd model verbetert doorstroom

Esther Janssen ontwikkelde een AI-gestuurd model dat voor de operatie al voorspellingen doet over het ontslagmoment van een patiënt en de benodigde nazorg, en zo de doorstroom te verbeteren. “Hiermee kun je eerder schakelen, door nazorgpartners te benaderen.”

SPAT voor allergietesten

Senne Gorris bedacht de SPAT: een automatische machine die alle allergiekrasjes in een keer zet. Dit maakt de testen betrouwbaarder en sneller. “De resultaten zijn na een kwartier bekend en overal waar de SPAT wordt gebruikt zijn de testen en dus de uitslagen gelijk.”

Machte­loosheid drijft artsen tot ‘medische gas­lighting’

De uitdrukking ‘medische gaslighting’ popt steeds vaker op in discussies onder ontevreden patiënten en in de medische wereld zelf. Marlies van Hemert legt uit wat dit betekent en hoe om te gaan met de patiënt als een diagnose uitblijft. “Bescheidenheid helpt.”

Casus: patiënt met probleem bij uitsteken tong

Uw 24-jarige ietwat schuchtere patiënt 'steekt' zijn tong direct naar u uit als u vraagt wat u voor hem kan doen. Daarna vervolgt hij dat hij maar één probleem heeft... Wat is uw diagnose?


0
Laat een reactie achterx