DOQ

Nieuwe richtlijn helpt apo­thekers bij opbouw patiënten­dossier

Sinds eind januari 2024 is de apothekersrichtlijn Patiëntendossier officieel van kracht. Hiermee beschikken apothekers over een eigen richtlijn die hen helpt bij het aanleggen, vormen en gebruiken van een patiëntendossier. Wat betekent deze richtlijn voor hun praktijkvoering? We vragen het Sylvia Blind, apotheker en beleidsmedewerker bij de afdeling Farmaceutische Zorg, Onderzoek en Innovatie van de KNMP.

“Tot nog toe ontbrak er een apothekersrichtlijn over het patiëntendossier”

Apotheker Sylvia Blind

Waarom een richtlijn Patiëntendossier?

Tot nog toe ontbrak er een apothekersrichtlijn over het patiëntendossier. Voor de apothekers geldt de Professionele Standaard Farmaceutische Zorg, waarbinnen beroepsrichtlijnen een plaats hebben. Denk aan generieke richtlijnen, zoals Praktijkvoering en Terhandstellen, en aan aandoeningsgerichte richtlijnen, zoals Diabetes. Deze betreffen allemaal de zorg die de openbaar apotheker levert. De nieuwe generieke richtlijn Patiëntendossier – die van toepassing is bij alle patiënten – is monodisciplinair en geeft aan hoe apothekers een patiëntdossier kunnen beheren. Deze richtlijn is opgesteld onder verantwoordelijkheid van de Wetenschappelijke Sectie Openbaar Apothekers (WSO) van de KNMP. Met de komst van deze richtlijn is er een lacune in de Professionele Standaard opgevuld. Het patiëntendossier bestaat uit vastgelegde zorg- en medicatiegegevens van de patiënt. Goede vastlegging hiervan is cruciaal voor goede en continue farmaceutische zorg.

Wat kunnen apothekers hiermee?

De richtlijn helpt apothekers bij het aanleggen, vormen en gebruiken van een patiëntendossier, ook wel ‘beheer’ genoemd. Dit zijn ze verplicht op grond van de Wet geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO). Ook maakt de richtlijn inzichtelijk dat het patiëntdossier een cruciaal instrument is voor de apotheker en wat er komt kijken bij het beheer van een patiëntendossier. Rond de term ‘beheer’ was er een tijdlang discussie. Want welke apotheker is eindverantwoordelijk voor het patiëntendossier? De multidisciplinaire richtlijn ‘Overdracht van medicatiegegevens in de keten’ uit 2019 schrijft deze rol toe aan de ‘apotheek waar de patiënt doorgaans komt’. Deze apotheek is tevens aanspreekpunt voor andere zorgverleners en de patiënt zelf bij de farmaceutische zorg. 

“Patiënten zijn vrij om te kiezen bij welke apotheek ze hun geneesmiddelen ophalen”

Maar patiënten komen niet altijd in dezelfde apotheek. Hoe voorkom je dan hiaten in het patiëntendossier?

Patiënten zijn vrij om te kiezen bij welke apotheek ze hun geneesmiddelen ophalen. Je krijgt dus als apotheker te maken met ‘vaste’ patiënten en met ‘incidentele’ patiënten, die toevallig een keer langskomen en geen vaste zorgrelatie aangaan. De apotheker legt voor elke patiënt een dossier aan. Van incidentele patiënten heb je geen compleet dossier en voer je als apotheker alleen de zorg rondom terhandstellingen – medicatiebewaking en patiëntbegeleiding – uit voor het geneesmiddel dat de ‘incidentele patiënt’ ophaalt. De daarvoor noodzakelijke gegevens worden dan opgevraagd bij zorgverleners uit het netwerk van de patiënt. Complete proactieve medicatiebewaking is alleen mogelijk als je over het gehele patiëntendossier beschikt. Als een patiënt geregeld zijn geneesmiddelen in verschillende apotheken ophaalt, kan dat leiden tot hiaten in de farmaceutische zorg. Hiervoor doet de richtlijn diverse aanbevelingen.

“Apothekers wordt aangeraden te vragen of ze de vaste apotheker voor de patiënt kunnen zijn”

Welke aanbevelingen zijn dat?  

Een aanbeveling is dat apothekers vragen aan nieuwe patiënten of patiënten die incidenteel langskomen of ze van plan zijn vaker te komen. Apothekers wordt dan aangeraden te vragen of ze de vaste apotheker voor de patiënt kunnen zijn. Is dat goed, dan kan de apotheker met de patiënt bespreken wat patiëntendossierbeheer inhoudt. Bijvoorbeeld welke gegevens de apotheek vastlegt en uitwisselt met andere zorgverleners en dat daarvoor toestemming van de patiënt nodig is. Bovendien is vorming van een patiëntendossier goed voor de continuïteit van de farmaceutische zorg, vooral bij patiënten met een grote zorgbehoefte en bij complexe zorgvragen. Een patiënt kan met meerdere apothekers een vaste zorgrelatie hebben, bijvoorbeeld met een poliklinische apotheek voor specialistische medicatie en met de apotheek in zijn wijk.

Welke knelpunten zijn er nog bij de invoering van de richtlijn?

Om apothekers te helpen met de implementatie van deze richtlijn, heeft de KNMP een implementatie-addendum ontwikkeld; dat komt in maart 2024 beschikbaar. Het addendum gaat in op bevorderende en belemmerende factoren bij de opbouw van het patiëntendossier. ICT is bijvoorbeeld een knelpunt. Het is nog niet goed mogelijk om in apotheekinformatiesystemen vrije teksten op te nemen waarmee afspraken met patiënten en zorgverleners gestructureerd kunnen worden vastgelegd. Verder blijft het een uitdaging voor apothekers en andere zorgverleners om te zorgen dat patiënten hun gegevens willen delen. De genoemde richtlijn ‘Medicatieoverdracht in de keten’ legt hiervoor ook verantwoordelijkheid bij de patiënt.

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Minder allergieën: ‘beetje modder, minder zeep en wat gezonde chaos’

Het aantal mensen met een allergie neemt toe. Hoe komt dit en is dit tij te keren? Allergoloog Hanneke Oude Elberink geeft uitleg en praktische adviezen. “We zien een wereldwijde trend die we niet louter op een verhoogde perceptie kunnen afschuiven.”

Casus: vrouw met mogelijke pneumonie

Een 64-jarige vrouw presenteert zich op de spoedeisende hulp vanwege verdenking op een pneumonie. Ze heeft een voorgeschiedenis van COPD en twee maanden eerder had zij een symptomatische COVID-19-infectie. Wat is uw diagnose?

Bij complexe casuïstiek is meedenken huisarts waardevol voor specialist

Carel Veldhoven, de eerste Academische Generalist in een academisch ziekenhuis, wil dat de specialist bij complexe problematiek de huisarts laat meedenken. “Huisartsen hebben een andere pragmatiek, kennis en kunde, die ook in een academisch ziekenhuis meerwaarde heeft.”

‘De tijd is rijp om mensen integraal te behandelen’

Kelly Dollenkamp leidt het spreekuur integrale geneeskunde oncologie, waar patiënten leren hoe ze zelf hun gezondheid en kwaliteit van leven kunnen verbeteren naast hun reguliere behandeling. “Patiënten kunnen zelf veel doen om hun gezondheid te bevorderen.”

‘Allergie of nie?’: beoordeling van antibiotica in de allergiebanner

Hanneke Oude Elberink geeft adviezen om onterechte vermelding van antibiotica-allergieën in de allergiebanner tegen te gaan. “Als een patiënt aangeeft allergisch te zijn voor antibiotica, vraag dan de aard van de klachten goed uit.”

Over bias, gezondheids­verschillen en racisme in de gezond­heidszorg

Alana Helberg-Proctor legt uit hoe ‘de witte man’ nog steeds de standaard is in de gezondheidszorg, met gevolgen voor andere bevolkingsgroepen. “Iedereen die niet tot deze referentiegroep behoort, kan benadeeld worden. Want de zorg is niet primair op hen afgestemd.”

Casus: man met zwelling in de hals

Een 60-jarige man heeft al vele jaren een zwelling mediaan in de hals. Voorheen nooit last van gehad. Echter, het laatste jaar is de afwijking langzaam progressief in omvang gegroeid en is er toenemende last van een globusgevoel. Wat is uw diagnose?

‘Euthanasie heeft ethische, psycho­logische en sub­jectieve aspecten’

Intervisiebegeleider Jacintha Verhallen deelt de uitdagingen waar euthanasieartsen voor staan, van ethische dilemma's tot psychisch lijden bij jongeren. “De intervisiegroepen vormen een leercirkel, waarin de deelnemers reflecteren op hun ervaringen.”

Limburgse apotheek wil chronisch gebruik slaap­medi­catie voorkomen

Apotheker Waan Yasen startte in samenwerking met huisartsen en de gemeente Reuver een project om chronisch gebruik van slaapmedicatie te voorkomen. “We willen patiënten bewust maken van de risico’s. Een alternatief voor medicatie is bijvoorbeeld slaaptherapie.”

‘Zorg dat je digitaal geletterd blijft’

Maartje Schermer deelt enkele ethische vraagstukken die spelen bij technologische ontwikkelingen in de zorg, zoals AI. “Wees er niet bang voor, probeer het uit, en vooral: blijf je er vragen bij stellen. Want één ding is zeker: dit gaat niet meer weg.”


0
Laat een reactie achterx