DOQ

Kinderen aan het woord: Kinder­partici­patie in medische consul­ten

Kinderen met gezondheidsproblemen moeten kunnen deelnemen aan consulten met zorgprofessionals, om zo patiëntgerichte zorg te bevorderen. In een recente overzichtsstudie hebben Christiaan van Woerden en collega’s de kinderparticipatie in triadische consulten en de bevorderende interventies in beeld gebracht.

De onderzoekers hebben systematisch vier belangrijke databases doorzocht. Van de 1678 gevonden studies over kinderparticipatie in medische consulten werden er 39 geïncludeerd. Deze betroffen zowel kwantitatieve als kwalitatieve data. Uit de analyse bleek dat de kinderparticipatie varieerde tussen de 4% en 14%. Deze werd gemeten aan de hand van gebruikte uitdrukkingen, wie er aan het woord was en hoe lang iemand aan het woord was. De participatie nam wel toe met de leeftijd. Ondanks de nadruk die tegenwoordig gelegd wordt op patiëntgerichte geneeskunde, ook binnen de kindergeneeskunde, was er de afgelopen 50 jaar geen toename van kinderparticipatie waarneembaar.

“Kinderen gaven herhaaldelijk aan hoe belangrijk het is om betrokken te worden gedurende medische consulten”

Deelname aan consulten

Kinderen nemen slechts in beperkte mate deel aan medische consulten, ondanks hun wens om betrokken te zijn bij verschillende aspecten van het consult en hun recht om gehoord te worden. Kinderen gaven herhaaldelijk aan hoe belangrijk het is om betrokken te worden gedurende medische consulten. Bij ouder wordende kinderen is er een groeiende behoefte om een rol te hebben in het besluitvormingsproces. Daarom zijn de onderzoekers van mening dat de zorgverlener het niveau van betrokkenheid moet aanpassen aan de individuele behoeften van het kind.

“Zorgprofessionals kunnen bijdragen aan het bevorderen van kinderparticipatie”

Bevorderende factoren

De toepassing van patiëntgerichte geneeskunde in de kindergeneeskunde wordt mogelijk belemmerd door het gebruik van medisch jargon, tijdsgebrek, agendasetting door de ouders of andere kindspecifieke factoren. Ook kan een paternalistische houding in de geneeskunde de patiëntparticipatie beperken. Bevorderende factoren voor kinderparticipatie waren onder andere een gelijkwaardige zitopstelling, oogcontact gericht op het kind, en het gebruiken van de juiste toon door de arts.

De onderzoekers zijn van mening dat de zorgverlener het niveau van betrokkenheid moet aanpassen aan de individuele behoeften van het kind. Zorgverleners zouden eerst moeten investeren om het kind te leren kennen voordat ze een gedetailleerde medische geschiedenis afnemen. Daarnaast moeten zorgverleners zich bewust zijn van de stilte-pauzes die kinderen soms nodig hebben om een antwoord te formuleren. Ook moet er meer aandacht zijn voor niet-verbale signalen van het kind, zoals de blik van het kind en lichaamshouding. Zorgprofessionals kunnen bijdragen aan het bevorderen van kinderparticipatie door kinderen aan te moedigen om vragen te stellen, hun mening te geven en actief deel te nemen aan medische consulten. Het is belangrijk om kinderen serieus te nemen en hun bijdrage te waarderen, ongeacht hun leeftijd.

Conclusie

De onderzoekers zijn van mening dat zorgprofessionals meer mogelijkheden moeten bieden voor kinderparticipatie in triadische medische consulten en een inclusieve omgeving moeten creëren. Dit kan bijdragen aan een betere kwaliteit van zorg en een grotere tevredenheid bij kinderen en hun ouders.

Referentie: Van Woerden CS, Vroman H, Brand PLP. Child participation in triadic medical consultations: A scoping review and summary of promotive interventions. Patient Educ Couns. 2023;106(10):107749. doi: 10.1016/j.pec.2023.107749

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

De patiënt doet lastig, en dan?

Patiënten met een persoonlijkheidsstoornis kunnen soms veel losmaken, zowel in het behandeltraject als bij de arts. Thom van den Heuvel geeft handvatten voor het omgaan met deze patiëntengroep. “Het contact vraagt meer tijd en legt tegelijk emotionele druk op de arts."

Vind meertalige zorgverleners via ikspreekmeerdan.nl

Als anios in een huisartsenpraktijk in Amsterdam merkte Daan Frehe dat taal voor veel patiënten een barrière vormt voor het krijgen van goede zorg. “Via ikspreekmeerdan.nl kan nu een zorgverlener met een gedeelde taal en cultuur gevonden worden. Dat is enorm waardevol.”

Casus: man met een veranderde vlek op het been

Een 72-jarige man presenteert zich op uw spreekuur met een veranderde plek op het bovenbeen rechts. De vlek is gegroeid en van kleur veranderd. De patiënt heeft een licht huidtype en een voorgeschiedenis van basaalcelcarcinoom. Wat is uw diagnose?

Maak van wachttijd in de ggz hersteltijd: vijf praktische adviezen

Sanne Booij en Christien Slofstra willen af van de stille wachttijd in de ggz. Met hulp van de huisarts kan het herstel al beginnen, nog vóór de intake. “Deze periode hoeft geen verloren tijd te zijn.”

Beteugelen geneesmiddel­prijzen noodzakelijk voor betaalbare zorg

Wilbert Bannenberg strijdt met Stichting Farma ter Verantwoording tegen excessieve geneesmiddelprijzen. Zijn missie: winsten beteugelen om zorg toegankelijk te houden. “Geneesmiddelprijzen moeten beteugeld gaan worden, anders wordt de zorg onbetaalbaar.”

Casus: vrouw met veranderd defecatiepatroon

Een vrouw wordt naar de polikliniek gestuurd in verband met een veranderd defecatiepatroon. Ze heeft wat frequenter dan gebruikelijk ontlasting. Er zijn wat vage buikklachten in de zin van rommelingen en krampen. Ze gebruikt geen medicatie. Wat is uw diagnose?

‘We willen de maatschappij met de gezond­heids­zorg verbinden’

Huisarts Bernard Leenstra wil dat álle Nederlanders goed leren handelen in levensbedreigende situaties. Met zijn initiatief Schok & Pomp biedt hij leuke en tijdbesparende cursussen in levensreddend handelen en probeert hij maatschappij en gezondheidszorg te verbinden.

Trends in brandwonden bij kinderen

Zijn er meer brandwonden bij kinderen, of worden ze sneller doorverwezen? Arts-onderzoeker Frederique Kemme en chirurg Annebeth de Vries volgden de cijfers. “Er komen meer kinderen naar het brandwondencentrum.”

Veel kanker in de toekomst door CT-scans

Een recente analyse wijst op tienduizenden toekomstige kankergevallen door CT-scans. Cardio-thoracaal radioloog Firdaus Mohamed Hoesein pleit voor zorgvuldig gebruik: “Alleen als het écht nodig is en met een zo laag mogelijke dosis.”

‘Zorg dat de digitale weg niet de enige ingang naar de maatschap­pij wordt’

Steeds vaker gaat zorg via de digitale weg. Nicole Goedhart onderzoekt de toegankelijkheid van de (online) samenleving en geeft tips hoe de zorgverlener de zorg toegankelijk voor iedereen houdt. “Een afstand tot de online wereld kan gezondheidsverschillen vergroten.”