DOQ

Kinderen aan het woord: Kinder­partici­patie in medische consul­ten

Kinderen met gezondheidsproblemen moeten kunnen deelnemen aan consulten met zorgprofessionals, om zo patiëntgerichte zorg te bevorderen. In een recente overzichtsstudie hebben Christiaan van Woerden en collega’s de kinderparticipatie in triadische consulten en de bevorderende interventies in beeld gebracht.

De onderzoekers hebben systematisch vier belangrijke databases doorzocht. Van de 1678 gevonden studies over kinderparticipatie in medische consulten werden er 39 geïncludeerd. Deze betroffen zowel kwantitatieve als kwalitatieve data. Uit de analyse bleek dat de kinderparticipatie varieerde tussen de 4% en 14%. Deze werd gemeten aan de hand van gebruikte uitdrukkingen, wie er aan het woord was en hoe lang iemand aan het woord was. De participatie nam wel toe met de leeftijd. Ondanks de nadruk die tegenwoordig gelegd wordt op patiëntgerichte geneeskunde, ook binnen de kindergeneeskunde, was er de afgelopen 50 jaar geen toename van kinderparticipatie waarneembaar.

“Kinderen gaven herhaaldelijk aan hoe belangrijk het is om betrokken te worden gedurende medische consulten”

Deelname aan consulten

Kinderen nemen slechts in beperkte mate deel aan medische consulten, ondanks hun wens om betrokken te zijn bij verschillende aspecten van het consult en hun recht om gehoord te worden. Kinderen gaven herhaaldelijk aan hoe belangrijk het is om betrokken te worden gedurende medische consulten. Bij ouder wordende kinderen is er een groeiende behoefte om een rol te hebben in het besluitvormingsproces. Daarom zijn de onderzoekers van mening dat de zorgverlener het niveau van betrokkenheid moet aanpassen aan de individuele behoeften van het kind.

“Zorgprofessionals kunnen bijdragen aan het bevorderen van kinderparticipatie”

Bevorderende factoren

De toepassing van patiëntgerichte geneeskunde in de kindergeneeskunde wordt mogelijk belemmerd door het gebruik van medisch jargon, tijdsgebrek, agendasetting door de ouders of andere kindspecifieke factoren. Ook kan een paternalistische houding in de geneeskunde de patiëntparticipatie beperken. Bevorderende factoren voor kinderparticipatie waren onder andere een gelijkwaardige zitopstelling, oogcontact gericht op het kind, en het gebruiken van de juiste toon door de arts.

De onderzoekers zijn van mening dat de zorgverlener het niveau van betrokkenheid moet aanpassen aan de individuele behoeften van het kind. Zorgverleners zouden eerst moeten investeren om het kind te leren kennen voordat ze een gedetailleerde medische geschiedenis afnemen. Daarnaast moeten zorgverleners zich bewust zijn van de stilte-pauzes die kinderen soms nodig hebben om een antwoord te formuleren. Ook moet er meer aandacht zijn voor niet-verbale signalen van het kind, zoals de blik van het kind en lichaamshouding. Zorgprofessionals kunnen bijdragen aan het bevorderen van kinderparticipatie door kinderen aan te moedigen om vragen te stellen, hun mening te geven en actief deel te nemen aan medische consulten. Het is belangrijk om kinderen serieus te nemen en hun bijdrage te waarderen, ongeacht hun leeftijd.

Conclusie

De onderzoekers zijn van mening dat zorgprofessionals meer mogelijkheden moeten bieden voor kinderparticipatie in triadische medische consulten en een inclusieve omgeving moeten creëren. Dit kan bijdragen aan een betere kwaliteit van zorg en een grotere tevredenheid bij kinderen en hun ouders.

Referentie: Van Woerden CS, Vroman H, Brand PLP. Child participation in triadic medical consultations: A scoping review and summary of promotive interventions. Patient Educ Couns. 2023;106(10):107749. doi: 10.1016/j.pec.2023.107749

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Minder administratie, beter contact

AI kan artsen ondersteunen door administratieve lasten te verlichten, ziet Juliën Rezek. Transcriptietools maken automatisch verslagen, waardoor artsen meer tijd hebben voor patiënten. “Hierdoor kunnen artsen dieper ingaan op klachten, wat resulteert in betere zorg.”

‘Laten we allemaal één stapje in elkaars domein zetten’

Zorgverleners hebben nog onvoldoende oog voor het verband tussen mentale klachten, hormonale klachten en hart- en vaatziekten bij vrouwen, aldus Sandra Kooij. Meer samenwerking tussen verschillende disciplines is nodig. “Kijk bij elkaar mee. Geef elkaar advies.”

Casus: oudere patiënte met reukproblemen

Op het spreekuur komt een 70-jarige vrouw in verband met problemen met ruiken. De problemen zijn enkele jaren eerder gestart. Initieel met minder goed ruiken (hyposmie), sinds een half jaar worden geuren steeds vaker als vies ervaren (kakosmie). Wat is uw diagnose?

Casus: man met klachten in de bovenbuik

Een man heeft in toenemende mate klachten van pijn in de bovenbuik. De pijn is zeurend en soms stekend en zit middenin de buik. Wat is uw diagnose?

Van tropenarts naar huisarts op Texel

Josine Blanksma werkte jarenlang als tropenarts voor Artsen zonder Grenzen en is een paar jaar geleden een nieuw avontuur aangegaan: ze werkt nu als huisarts op Texel. “Mijn nieuwe carrièrepad is heus niet minder uitdagend te noemen.”

‘Ik kan niet wachten op de eerste geprinte lasagne’

Ineke Obbema werkt met 3D-geprinte maaltijden voor mensen met slikproblemen bij het Máxima MC. De herkenbare vormen en verbeterde smaak bieden een opvallend alternatief voor traditionele gemalen voeding. “Je kunt meteen proeven dat er een chef-kok achter zit.”

Klimaatimpact onderzoeken voor een heel zorgpad

Lisanne Kouwenberg doet onderzoek naar de milieu-impact van zorgpaden. Dat kan aangrijpingspunten opleveren voor het verlagen van de klimaatimpact. “De meeste studies kijken naar één behandeling. Maar daar zit een heel traject omheen dat er ook aan bijdraagt.”

Help patiënten te stoppen met roken: ‘Minder zenden en meer interacteren’

Marieke Helmus combineert kunst en innovatie om het gesprek over stoppen met roken te starten. Met tools zoals een ‘Chat met je sigaret’-chatbot en humoristische ansichtkaarten helpt ze moeilijk bereikbare groepen om na te denken over hun rookgedrag.

Is er een dokter aan boord?

Wat doe je als er in een vliegtuig om een arts wordt gevraagd? Huisarts en luchtvaartgeneeskundige Peter Nijhof legt uit hoe medische noodgevallen in de lucht worden aangepakt, van de rol van artsen en cabinepersoneel tot het gebruik van medische kits en noodlandingen.

‘Stress verdient centrale plek in het consult’

Chronische stress, vaak gekoppeld aan sociale problemen, kan gezondheidsklachten veroorzaken. Feia Hemke pleit voor meer aandacht hiervoor in de spreekkamer en ontwikkelde tools om dit bespreekbaar te maken. “Hierdoor voorkom je onnodige medicalisering.”