DOQ

‘Longchirurgie moet een volwaardig vakgebied worden’

Ad Verhagen (55) werd onlangs benoemd tot de eerste hoogleraar longchirurgie in Nederland. Opmerkelijk genoeg kent Nederland, anders dan andere landen die een vergelijkbaar gezondheidszorgsysteem hebben, géén zelfstandig vakgebied longchirurgie. In ons land zijn het algemeen chirurgen en cardio-thoracaal chirurgen die deze ingrepen verrichten. “Ik zou graag beide beroepsgroepen in opleiding en uitvoering bijeenbrengen tot één vakgebied.”

Prof. dr. Ad Verhagen is medisch specialist en cardio-thoracaal chirurg. Na zijn opleiding geneeskunde volgde hij een opleiding algemene chirurgie in Venlo en cardio-thoracale chirurgie in het Radboudumc. Het laatste deel van zijn opleiding volgde hij in het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein. Aansluitend was Verhagen research fellow in het Massachusetts General Hospital in Boston. In deze periode was hij voornamelijk gericht op centrale luchtweg problematiek.

Focus op longchirurgie
Verhagen keerde terug naar het Radboudumc en ontwikkelde de thorax- en longchirurgie tot zijn specifieke aandachtsveld. “Veel thoraxchirurgen richten zich op de cardiale chirurgie”, vertelt Verhagen. “Ik had daarnaast veel interesse voor de longchirurgie, onder meer vanwege het oncologische aspect – toch het grootste indicatiegebied binnen de longchirurgie. Voor mij is de chirurgisch-technisch fraaie anatomie net zo aantrekkelijk als de hartchirurgie.”

Nijmegen kent ook vanuit het verleden een accent op de longchirurgie. “Dit komt voort uit het vroegere TBC-centrum Dekkerswald, in de buurt van Nijmegen”, licht hij toe. “Vanaf de jaren vijftig kwam het accent op roken en longkanker te liggen, waaruit de oncologische longchirurgie zich heeft ontwikkeld”.

Promotie met uitdagingen
In 2014 is Verhagen gepromoveerd op het proefschrift ‘Aspects of staging in non-small cell lung cancer, a critical evaluation’. Begin 2000 werkte hij al aan een promotietraject, maar dit werd onderbroken door een reorganisatie. Vanaf 2010 bouwde de staf zich weer op en kon hij verder met zijn promotietraject. Drie jaar na zijn promotie is Verhagen benoemd tot hoogleraar longchirurgie. “Ik ben misschien te laat gepromoveerd. Het Radboudumc heeft al een aantal jaren op rij de grootste longchirurgische afdeling van Nederland. Dat kost veel tijd, aandacht en energie. Je krijgt steeds meer klinische taken en verantwoordelijkheden, waardoor promoveren steeds moeilijker wordt.”

Toegroei vanuit twee vakgebieden
In de meeste Westerse landen bestaat er een vakgebied genaamd ‘thoracic surgery’ (thorax-chirugie). In Nederland worden wel dezelfde operaties verricht, maar is het volgens de professor geen eenduidig vakgebied. “De operaties worden uitgevoerd door algemeen chirurgen en cardio-thoracaal chirurgen, met ieder hun eigen wetenschappelijke vereniging”, zegt Verhagen. “Het vakgebied is dus verdeeld over twee beroepsverenigingen, met twee verschillende normeringen, en twee verschillende opleidingen. In zo’n klein land als Nederland is dat wel vreemd. Je hebt twee werelden die zich met één activiteit bemoeien, maar die niet onder één dak huizen.”

Het bijeenbrengen van het vakgebied als zodanig, is een belangrijk deel van de leeropdracht. “De beide beroepsverenigingen blijven natuurlijk bestaan, maar mogelijk komt er een gemeenschappelijke vereniging voor de longchirurgie. De term ‘Longchirurgie’ hebben wij gekozen in plaats van ‘thorax’ omdat onze beroepsvereniging al Nederlandse Vereniging van Thoraxchirurgie heet, dat zou verwarring opleveren. Daarnaast streven we naar een gemeenschappelijke opleiding. Wij denken aan een verdieping, zodat mensen beginnen als algemeen of cardio-thoracaal chirurg en dan aan het einde van de opleiding voor de verdieping longchirurgie kunnen kiezen. Je krijgt dan een natuurlijke toegroei vanuit beide vakgebieden. Ik zou dus graag de beide beroepsgroepen in opleiding en uitvoering bijeenbrengen tot één vakgebied, qua opleiding, normering, certificering, etc.”

Grotere centra
In Nederland wordt longchirurgie momenteel in 42 ziekenhuizen uitgevoerd. Verhagen: “Daardoor worden er in sommige ziekenhuizen relatief weinig longoperaties verricht. Dat is niet wenselijk voor de toekomst. Je moet in de toekomst de zorg beter concentreren. Een kleine kliniek is niet in staat om zich alle technische innovaties eigen te maken. Voordat je de learning curve hebt doorlopen, ben je drie jaar verder. Dat vraagt om grotere centra met een groter patiëntvolume om het vakgebied meer mogelijkheden tot ontwikkeling te bieden. Innovaties moeten we omarmen, tegelijk moeten we vermijden dat er een gadgetcultuur ontstaat. Je moet innovaties dus gewogen invoeren. Daar heb je patiënten voor nodig. Daarnaast is academisering van het vakgebied belangrijk, dus in wetenschappelijke zin. Dit onder meer door gewogen innovaties, de plaats van technische vernieuwingen onderzoeken bij grote patiëntengroepen. De inrichting van een zorgtraject, doelmatigheid, patiëntveiligheid – ook daarin is wetenschappelijk onderzoek mogelijk.”

Multidisciplinair
Verhagen zet zich in voor multidisciplinaire longzorg. “In de toekomst streven we naar een vijftiental longchirurgische klinieken in Nederland, globaal naar een derde van wat we nu hebben”, zegt hij, “met een grotere populatie waar multidisciplinaire longzorg geleverd wordt. Er zijn gemeenschappelijke zorgtrajecten, waar zowel de longarts als de chirurg, als de radiotherapeut en de oncoloog betrokken zullen worden. Multidisciplinair, omdat de zorg een combinatie van diagnostiek, lokale en systeemtherapie zal omvatten, daar zijn ook grotere klinieken voor nodig. Centralisering geeft behandeling op maat.”

 

Auteur: Lennard Bonapart, Medisch Journalist

 

Meer informatie:

www.radboudumc.nl

www.ru.nl

 

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Casus: vrouw met mogelijke pneumonie

Een 64-jarige vrouw presenteert zich op de spoedeisende hulp vanwege verdenking op een pneumonie. Ze heeft een voorgeschiedenis van COPD en twee maanden eerder had zij een symptomatische COVID-19-infectie. Wat is uw diagnose?

Bij complexe casuïstiek is meedenken huisarts waardevol voor specialist

Carel Veldhoven, de eerste Academische Generalist in een academisch ziekenhuis, wil dat de specialist bij complexe problematiek de huisarts laat meedenken. “Huisartsen hebben een andere pragmatiek, kennis en kunde, die ook in een academisch ziekenhuis meerwaarde heeft.”

‘De tijd is rijp om mensen integraal te behandelen’

Kelly Dollenkamp leidt het spreekuur integrale geneeskunde oncologie, waar patiënten leren hoe ze zelf hun gezondheid en kwaliteit van leven kunnen verbeteren naast hun reguliere behandeling. “Patiënten kunnen zelf veel doen om hun gezondheid te bevorderen.”

‘Allergie of nie?’: beoordeling van antibiotica in de allergiebanner

Hanneke Oude Elberink geeft adviezen om onterechte vermelding van antibiotica-allergieën in de allergiebanner tegen te gaan. “Als een patiënt aangeeft allergisch te zijn voor antibiotica, vraag dan de aard van de klachten goed uit.”

Over bias, gezondheids­verschillen en racisme in de gezond­heidszorg

Alana Helberg-Proctor legt uit hoe ‘de witte man’ nog steeds de standaard is in de gezondheidszorg, met gevolgen voor andere bevolkingsgroepen. “Iedereen die niet tot deze referentiegroep behoort, kan benadeeld kan worden. Want de zorg is niet primair op hen afgestemd.”

Casus: man met zwelling in de hals

Een 60-jarige man heeft al vele jaren een zwelling mediaan in de hals. Voorheen nooit last van gehad. Echter, het laatste jaar is de afwijking langzaam progressief in omvang gegroeid en is er toenemende last van een globusgevoel. Wat is uw diagnose?

‘Euthanasie heeft ethische, psycho­logische en sub­jectieve aspecten’

Intervisiebegeleider Jacintha Verhallen deelt de uitdagingen waar euthanasieartsen voor staan, van ethische dilemma's tot psychisch lijden bij jongeren. “De intervisiegroepen vormen een leercirkel, waarin de deelnemers reflecteren op hun ervaringen.”

Limburgse apotheek wil chronisch gebruik slaap­medi­catie voorkomen

Apotheker Waan Yasen startte in samenwerking met huisartsen en de gemeente Reuver een project om chronisch gebruik van slaapmedicatie te voorkomen. “We willen patiënten bewust maken van de risico’s. Een alternatief voor medicatie is bijvoorbeeld slaaptherapie.”

‘Zorg dat je digitaal geletterd blijft’

Maartje Schermer deelt enkele ethische vraagstukken die spelen bij technologische ontwikkelingen in de zorg, zoals AI. “Wees er niet bang voor, probeer het uit, en vooral: blijf je er vragen bij stellen. Want één ding is zeker: dit gaat niet meer weg.”

‘Oud worden is meer dan aftakelen, het kan ook groeien en schenken zijn’

Geïnspireerd door haar eigen leven verkent Machteld Huber inzichten en praktische handvatten over de laatste levensfase onder de titel ‘De laatste 1000 dagen’. “Artsen richten zich vaak puur op het fysieke, terwijl de mens een combinatie is van lichaam en geest.”