DOQ

Prednisonvrije remissie met eenmalig rituximab bij PMR

“Officieel zouden we polymyalgia reumatica (PMR) moeten behandelen met prednison gedurende een tot twee jaar”, zegt Aatke van der Maas, reumatoloog in de St. Maartenskliniek in Nijmegen. “In de praktijk zien we echter dat veel patiënten dit middel langer dan twee jaar voorgeschreven krijgen.” De BRIDGE-PMR-studie laat nu zien dat een eenmalig infuus met rituximab na één jaar bij bijna 50% van de PMR-patiënten tot een prednisonvrije remissie leidt.

Eerder translationeel onderzoek liet zien dat B-cellen mogelijk een rol spelen bij PMR, vertelt Aatke van der Maas.1 “Naar aanleiding hiervan is het idee van de BRIGDE-PMR-studie ontstaan, waarin we PMR-patiënten behandelden met een eenmalig infuus met rituximab.” De huidige standaardtherapie voor PMR is een behandeling met prednison van een of twee jaar, legt Van der Maas uit. “Maar we zien in de praktijk dat we de prednison bij een aanzienlijk deel van de patiënten langer geven, soms wel drie jaar of nog langer, omdat het afbouwen van prednison niet goed lukt.” En dat terwijl er meerdere nadelen kleven aan een behandeling met prednison, waaronder bijwerkingen als osteoporose, diabetes, een verhoogd infectierisico, een dunner wordende huid, slapeloosheid en gewichtstoename. “Ook zijn patiënten met PMR vaak ouder dan 50, een groep bij wie we best vaak redenen zien om liever geen prednison te geven.”

“We hadden op voorhand niet verwacht dat we echt een groot effect zouden zien”

Reumatoloog Aatke van der Maas

Proof-of-concept

De BRIGDE-PMR is een proof-of-conceptstudie.2 In totaal includeerden Van der Maas en collega’s 38 patiënten met een recente PMR-diagnose en 9 patiënten met een opvlamming bij het afbouwen van prednison. “We hadden op voorhand niet verwacht dat we echt een groot effect zouden zien, vandaar dat we met deze kleine groep begonnen zijn.” De patiënten werden gerandomiseerd naar een behandeling met rituximab (een eenmalig infuus van 1.000 mg) met prednison of placebo met prednison. “Omdat het bij reumatoïde artritis ook vaak twaalf tot zestien weken duurt voor we effect zien van rituximab, hebben we deze eerste periode prednison gegeven in een dosering van 15 mg per dag. Daarna werd de prednison vrij rap afgebouwd.” Het primaire eindpunt van de studie was de prednisonvrije remissie na één jaar.

“De resultaten zijn dermate hoopvol dat we begin dit jaar gestart zijn twee nieuwe studies naar rituximab bij PMR”

Nieuwe studies

De resultaten lieten zien dat na één jaar 47% van de patiënten in de rituximabgroep een prednisonvrije remissie had bereikt tegenover 23% van de patiënten in de placebogroep. Ook waren de patiënten in de rituximabgroep minder afhankelijk van prednison dan patiënten in de placebogroep. Een belangrijke kanttekening van deze studie is wel dat het een kleine groep patiënten betreft, legt Van der Maas uit. “Maar deze resultaten zijn dermate hoopvol dat we begin dit jaar gestart zijn twee nieuwe placebogecontroleerde studies naar rituximab bij PMR.”

In de eerste studie worden 114 patiënten met nieuw gediagnosticeerde PMR geïncludeerd en in de tweede studie 174 PMR-patiënten met een opvlamming onder prednison. Naast de Sint Maartenskliniek doen ook het Rijnstate, Gelre ziekenhuizen, het Radboudumc, en binnenkort ook ZGT Almelo en het UMCG mee aan deze studie. Van der Maas: “Reumatologen hebben nog vaak het idee dat ze kortdurend prednison voorschrijven bij hun PMR-patiënten. Maar ik wil ze aanraden eens kritisch in de dossiers te kijken. Dan zal er best een aantal patiënten tussen zitten die al langer prednison krijgen dan ze denken. Het zou goed zijn bij deze patiënten deelname aan deze studie te overwegen.”

Referenties:

  1. Graver JC, Abdulahad W, Van der Geest KSM, et al. Association of the CXCL9-CXCR3 and CXCL13-CXCR5 axes with B-cell trafficking in giant cell arteritis and polymyalgia rheumatica. J Autoimmun 2021:123:102684.
  2. Bolhuis TE, Marsman DE, Den Broeder AA, et al. 1-year results of treatment with rituximab in polymyalgia rheumatica: an extension study of a randomised double-blind placebo-controlled trial. Lancet Rheumatol 2023;5:E208-14.
Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

‘Zorg dat de digitale weg niet de enige ingang naar de maatschap­pij wordt’

Steeds vaker gaat zorg via de digitale weg. Nicole Goedhart onderzoekt de toegankelijkheid van de (online) samenleving en geeft tips hoe de zorgverlener de zorg toegankelijk voor iedereen houdt. “Een afstand tot de online wereld kan gezondheidsverschillen vergroten.”

Protocol brengt veelbelovende ‘orphan drugs’ sneller bij patiënt

Behandelaren en zorgverzekeraars slaan de handen ineen om geneesmiddelen tegen zeldzame ziekten sneller beschikbaar te krijgen, vertelt Niels Reijnhout. “Met het ODAP krijgen patiënten zo snel mogelijk na goedkeuring door het EMA al toegang tot het middel.”

Reanimatie bespreken? Alleen als het past

Artsen vragen op de spoedeisende hulp vaak routinematig naar reanimatievoorkeuren, maar volgens Yvo Smulders is het tijd om deze standaardpraktijk eens kritisch te bekijken. “Het is helemaal niet vanzelfsprekend dat je die vraag zomaar stelt bij een routine-opname.”

Casus: man met klachten na penisvergroting

Een 38-jarige patiënt is net een week terug uit Turkije, waar hij in een kliniek een penisvergroting heeft ondergaan. Hij kan u niet precies vertellen wat er gebeurd is en klaagt vooral over pijn, roodheid en zwelling van de penis. Wat is uw diagnose?

‘Bevolkings­onderzoek sluit onvoldoende aan bij mensen met verstande­lijke beperking’

Mensen met een verstandelijke beperking nemen veel minder vaak deel aan bevolkingsonderzoeken naar kanker dan de algemene bevolking, vertelt Amina Banda. Ook krijgen zij minder vaak vervolgonderzoek. “Deze groep kan allerlei barrières voor deelname ervaren.”

Vertragen, verdragen en verbinden in moeilijke gesprekken

In de palliatieve zorg spelen niet alleen emoties bij de patiënt een rol, maar ook bij de zorgverlener. Machteld Muller legt uit hoe zelfinzicht helpt bij verbinding met je patiënt. “Herkennen van je eigen ‘rode knoppen’ helpt om uit vervelende dynamieken te blijven.”

Hoe je medische misinformatie als zorgverlener kunt aanpakken

Waarom geloven mensen dat zonnebrandcrème gevaarlijk is, of wantrouwen ze bewezen interventies zoals vaccins? Tom van Bommel vertelt over de mechanismen achter zulke overtuigingen. “Technieken waarmee misinformatie zich verspreidt, kunnen óók ten goede worden ingezet.”

Casus: patiënte met dyspnoe naar de EHH

Een oudere obese vrouw presenteert zich op de Eerste Hart Hulp vanwege dyspnoe. Die begon twee weken geleden en was aanvankelijk inspanningsgebonden, nu ook bij platliggen. Ze plast nog maar kleine beetjes sinds drie dagen. Wat is uw diagnose?

Casus: patiënt met progressieve inspanningsdyspneu

Een patiënt presenteert zich met progressieve inspanningsdyspneu. Voorheen was hij in staat om zonder klachten te tennissen, nu ervaart hij kortademigheid bij stevig doorwandelen. Er is geen sprake van hoesten, sputumproductie of koorts. Wat is uw diagnose?

Uitgebreid bloedonderzoek met één simpele vingerprik

Capillaire bloedafname via een vingerprik blijkt bij meer dan 30 standaardbepalingen een goed alternatief voor venapunctie, concludeerde Martijn Doeleman. “Patiënten kunnen zelf de vingerprik doen. Gewoon thuis, wanneer het hen uitkomt.”