50.000 gebruikers van biologicals bij afweerziekte
Het aantal mensen dat een biological gebruikt ter behandeling van chronische ontstekingsziekten is in 2019 verder toegenomen. Naar verwachting hebben poliklinische apotheken afgelopen jaar aan zo’n 50.000 patiënten een biological verstrekt, ongeveer 10% meer dan in 2018. TNF-alfaremmers hebben de meeste gebruikers. Dat meldt SFK.
Biologicals zijn medicijnen van biologische oorsprong, dat wil zeggen dat ze zijn gemaakt van eiwitten van levende organismen, zoals bacteriën, schimmels of cellen van planten of dieren. De biologicals waartoe SFK zich hier beperkt, worden vooral toegepast bij chronische ontstekingsziekten, zoals reumatoïde artritis, psoriasis en chronische darmontstekingen, waaronder de ziekte van Crohn. Bij auto-immuunziekten keert het immuunsysteem zich met de vorming van antistoffen tegen het lichaam zelf. Dat gaat gepaard met ontstekingsreacties.
Bijwerkingen
Biologicals onderdrukken de ontstekingsreacties. Dat doen ze door de werking van de betrokken eiwitten tegen te gaan of door de aanmaak van deze eiwitten te remmen. Biologicals worden doorgaans pas ingezet als de eerstekeusmiddelen bij deze aandoeningen niet (meer) effectief zijn of als de bijwerkingen te ernstig zijn.
Overgeheveld
Biologicals behoren tot de categorie ‘dure geneesmiddelen’ die in de eerste helft van dit decennium zijn overgeheveld naar het budget van het ziekenhuis. Verstrekkingen vinden doorgaans plaats via poliklinische apotheken voor rekening van het ziekenhuis. Sinds enkele jaren zijn ook biosimilars beschikbaar. Dit zijn soortgelijke varianten van biologicals waarvan het patent is verlopen. Ze zijn niet exact identiek.
Gebruikers
Poliklinische apotheken hebben naar verwachting in 2019 aan bijna 50.000 patiënten een biological of biosimilar bij afweeraandoeningen verstrekt. In totaal gaat het hierbij om ongeveer 195.000 verstrekkingen. Per maand startten gemiddeld 1200 patiënten met een biological. Daar stonden zo’n 800 mensen tegenover die ermee stoppen. Het aantal gebruikers is in 2019 met ongeveer 10% groeien. Dat is de helft van het percentage waarmee het aantal gebruikers in 2018 toenam.
TNF-alfaremmer
TNF-alfaremmers, interleukineremmers en selectieve immunosuppressiva zijn de meest gebruikte groepen biologicals. De TNF-alfaremmers, met adalimumab (Humira) en etanercept (Enbrel) als bekendste vertegenwoordigers, worden verreweg het meest toegepast. Naar schatting hebben bijna 35.000 patiënten afgelopen jaar een TNF-alfaremmer gebruiken. Het aantal gebruikers van de interleukineremmers, waarvan abatacept (Orencia) het meest wordt toegepast, en van de selectieve immunosuppressiva, met ustekinumab (Stelara) als meest gebruikte middel, lag met 9000 respectievelijk 4000 patiënten een stuk lager.
Recent zijn vier nieuwe biologicals op de markt gekomen: de selectieve immunosuppressiva baricitinib (Olumiant) en tofacitinib (Xeljanz) en de interleukineremmers sarilumab (Kev-zara) en guselkumab (Tremfya). Op het totaal van biologicalverstrekkingen namen de nieuwkomers met bijna 8% nog een bescheiden positie in.
Procentuele onderverdeling gebruikers van biologicals bij afweerziekten (2019)
Bijna driekwart van de patiënten gebruikt een TNF-alfaremmer